‘Bir çırpıda herşeyi almak istediler...’

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Rum Kesimi lideri Nikos Anastasiadis arasında, İsviçre’nin Mont Pelerin kasabasında gerçekleşen son ve büyük umut bağlanan görüşme de anlaşmazlıkla sonuçlanınca, bu maratonda, kapalı kapılar ardında neler olduğu merak konusuydu.
Milliyet, diplomatik kaynaklardan edindiği bilgilerle, bu konuya açıklık getirmeye çalıştı. Edinilen bilgiye göre her iki zirvede de, Kıbrıslı liderlerin yanı sıra Ankara-Mont Pelerin arasında da zorlu bir süreç yaşandı.
İki diplomat, İsviçre’de süreci takip ederek, Ankara’ya anı anına bilgiler aktardı. Akıncı, Anastasiadis’in tavırları nedeniyle zaman zaman “Nikos” diye yüksek sesle masada kendisini ifade etmek durumunda kaldı.

Açılım kilitledi

İsviçre’deki ilk zirvede, Türk tarafının, elindeki yüzde 36’lık toprak oranından yüzde 29 “artı”ya inmesi, Ankara’da şok etkisi yarattı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşen KKTC Başbakanı Hüseyin Özgürgün, “Garantiler ve toprakta taviz verilemez” açıklaması yaptı. Akıncı’nın toprak açılımı, Rumları da kilitledi. Zirve, Rumların isteğiyle ertelendi. Akıncı, Ada’ya dönüşten itibaren, Anastasiadis’e “Açılım sırası sende” mesajları verdi.
Akıncı ve ekibi, ikinci zirve için, Rumların adım atacağı düşüncesiyle Lefkoşa’dan ayrıldı. İsviçre’ye gitmeden önce İstanbul’da, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile gece geç saatlerde bir istişare yapıldı. Görüşmede Rumların, Yunanistan’ı bahane ederek zirveyi sonuçsuz bırakabileceği düşüncesi ön plana çıktı. Bununla birlikte Ankara ve Lefkoşa’nın, 5’li konferansta ısrarcı olması yönünde hem fikir olundu.

Poz verilmedi!

KKTC Cumhurbaşkanı Akıncı İsviçre’ye geldiğinde, Rum liderin tavırlarından rahatsız oldu. Liderler ilk zirvede olduğu gibi birlikte poz vermekten kaçındı. Zirve başladığında, Türk tarafının beklediği gelişmeler oldu. Rum lider, Atina’yı öne sürerek 5’li konferansa “garantilerin kalkması ve askerlerin kesinlikle çıkarılması” şartlarını koydu. Akıncı buna karşı çıkınca, ilk günkü toplantı krizle sonuçlandı.

Türk tarafının, “Sıra sizde, ne açılımı yapacaksınız?” yaklaşımı karşısında Nikos Anastasiadis, bir ara “Annan Planı’nda yer alan harita”yı kabul edebileceğini ima etti. Akıncı, bu öneri karşısında olumlu sinyal verdi ve “Nikos, Annan Planı’nda yer alan ‘dönüşümlü başkanlığı’ ve ‘garantileri’ de kabul ediyorsun değil mi?” diye sordu. Rum liderin cevabı “Kabul etmem!” oldu.

Bunun üzerine Akıncı, “İstediğini alacaksın, ama Kıbrıslı Türklerin haklarını istemesine hayır diyeceksin” şeklinde bir çıkış yaptı. Rum tarafı, Kuzey’e dönecek kişilerin sayısı konusunda da belirli bir miktarda diretince, süreç çıkmaza girdi.
Diplomatik bir kaynak, Rumların tavrıyla sonuçsuz kalan zirveye ilişkin şu ifadeleri kullandı: “Rumlar, herşeyi bir çırpıda almak istedi!”