‘Yalan’a karşı 5 koldan ölçüm

Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan’ın “Yalan” konulu 1. Adli Bilimler Sempozyumu’nda anlattığı yalan makinesi çalışması, 15 kişilik ekiple 8 aydır sürdürülüyor.
Prof. Dr. Tarhan, beyin sinyalleri, cilt ısısı, cilt ıslaklığı, kalp atışları ve solunum sayıları gibi 5 veriyi tespit edebilen yalan makinesi üzerinde çalışıldığının bilgisini vermişti.
Psikiyatrist Yard. Doç. Dr Cumhur Taş, merak edilenleri anlattı. Taş, “Biomühendisler, bilgisiyar mühendisleri, sinirbilimciler ve psikiyatlardan oluşan bir ekibiz ve hepimiz insan karar verme mekanizması üzerinde çalışıyoruz. Olumlu ya da olumsuz durumlarda insanın karşısındakini kandırabilmek için neler söylediği, bunun yalan olup olmadığını değerlendirmek çalışma alanımız. Hocamız Prof. Dr. Nevzat Tarhan yalan tahlilinde bir cihaz yapıp kullanılıp kullanılmayacağını 8 ay önce bizlerle konuştu. Farklı alanlarda çalışan kişiler olarak konu bize mantıklı geldi” şeklinde yola çıkışları hakkında bilgi verdi.
Amaçlarının yalan tespitinde kullanılan tüm verileri tek bir cihaz üzerinde toplayabilmek ve mevcut yalan makinelerinden farklı olarak beyindeki aktivasyonu görüntülemek olduğunu söyleyen Taş, “Şu an yapmaya çalıştığımız şey entegrasyon aşamasında değil. Her proje grubu kendi alanıyla ilgili prototipini oluşturuyor. Benim proje grubum beyinde yalanı araştırıyor. Biomühendislerin grubu biosensörler aracılığıyla nefes alış verişi, kalp atımını, derinizdeki terlemeyle yalanı araştırıyor. Bir başka grup da acaba kendimiz Türkiye’de beyin dalgalarını ölçen bir EEG cihazı yapabilir mi, bunu araştırıyor. Programı tasarladık ama bunun yanında bir de cihaz ve sensör var. Cihazı da tasarlayabilirsek tamamen yerli üretim olacak” dedi.

Avatar’la yapılan mevcut ölçümler

l Pupil çapı ölçümü
l Göz odak noktaları
l Ses kalitesi, akıcılığı tonu ve frekansı
l Yüz ifadelerinin denetlenmesi
l Kalp ritmi ve kan oksijenizasyonu
l EEG çekimi
l Deri yanıt ölçümü

“Benzer konsept Arizona’da”

Dünyada kullanılan yalan makineleri bulunduğunu anlatan Taş, şunları söyledi:
“Benzer konseptte bir ürün var. Arizona Üniversitesi tarafından üretilmiş durumda. 2014’te insanlar üzerinde denenmeye başlandı. Buna Avatar ismi verilmiş. 50 sensörden oluşuyor. Göz bebeği büyüklüğünü ve yüz ifade biçimlerini, kalp atım hızını ve deride terlemeyi ölçüyor. Bir farkı var bizim tasarladığımızdan, henüz beyindeki aktivasyonu görüntüleyemiyor. Böyle bir ekipman içine entegre edilmemiş. O cihazdan bizim üreteceğimizin farkı şu olabilir, o cihaz daha çok havalimanı ve sınır kapılarında insanlara sorular sorup aynı zamanda kimlik bilgilerini bir veri tabanından da izlemek suretiyle bir adli sicil denetimi yapmak üzere tasarlanmış. Bizim projelendirdiğimiz cihaz ise daha çok emniyet güçlerinin kullanımına yönelik yalan tespitine yönelik. Objektif değerlendirmeyi artırmaya yönelik olacak. Teknoloji transferiyle ilgili skalalar vardır. Bu 10 olduğunda teknoloji prototip olmaktan çıkıp son kullanıcıya ulaşmıştır. Biz gelecek yıl 5’e ulaşacağız” dedi.