‘Yeni İpekyolu’na Türkiye köprüsü

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “Şanghay Beşlisi içerisinde Türkiye niye olmasın” ifadelerine Çin’den destek gelmesi, Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) ile ekonomik ilişkileri gündeme getirdi.

Çin ve Rusya gibi Türkiye’nin iki önemli ticari partnerini barındıran ŞİÖ, ekonomik misyonu geri planda olmasına rağmen, bu alandaki ilişkilerin geliştirilmesi açısından büyük potansiyel taşıyor.

Burada özellikle Çin’den Avrupa’ya uzanması planlanan Yeni İpekyolu Projesi önemli yer tutuyor.

26 Nisan 1996’da Şanghay’da toplanan Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın sınır güvenliği anlaşması, Şanghay Beşlisi’ni doğurdu. Bundan sonra zaman zaman bir araya gelen 5 ülke, Özbekistan’ı da arasına alarak Şanghay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) dönüştü.

Türkiye’nin 2012’de, “diyalog ortağı” olarak ilişkiye geçtiği ŞİÖ, Hindistan, İran, Moğolistan ve Pakistan’ı da gözlemci üye yaptı. Tek kutupluluğa ve Asya’daki ayrılıkçı-köktendinci akımlara cephe alan oluşum, daha sonra uluslararası uyuşturucu trafiğini de takibine aldı.

Ortak bankası var

2003’te ekonomik işbirliği için de karar alan ŞİÖ, üyeler arası ortam serbest ticaret bölgesi hedefini de ortaya koydu. Özellikle bölgede bol bulunan enerji kaynakları için hazırlanan projelere öncelik veren oluşum, su kaynaklarına da özel önem veriyor. Ortak finans için bir de banka kuran oluşum, ekonomi konusunda ayrı bir sekretaryaya ise sahip değil.

Örgütün başını çeken ülkelerden Çin’in ekonomik partnerleri arasında ABD, Japonya ve Hong Kong ilk sıraları alıyor. Türkiye Çin’e metal ürünleri ve tekstil gibi ürünler satıyor. İki ülke arasında en önemli projelerden birisi de Yeni İpekyolu Projesi.
İki ülke arasındaki mal taşıma süresini 12-15 güne kadar düşürülebilecek olan proje, Türkiye’nin Orta Asya ile ticaretini de kolaylaştıracak.

İşbirliği olumlu olur

Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği Başkanı ve TİM Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Satıcı, “Rusya’da potansiyel var. Her anlamda, işbirliğinin geliştirilmesi olumlu olur” diye konuştu.

Piri Reis Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taner Berksoy ise, “Çok ihtimal vermiyorum. Şanghay’ın ekonomiden ziyade siyasi etki alanı var. Türkiye AB’den çıkıp oraya giderse kötü olur” yorumunu yaptı.

Çin: Ciddi şekilde değerlendiririz

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Geng Shuang, Türkiye’nin şu anda bir diyalog ortağı olduğunu ve uzun süredir grupla yakın işbirliği yaptığını, Çin’in de bundan çok memnun olduğunu belirtti.

Reuters’ın haberine göre günlük bir basın toplantısında konuşan Geng, Türkiye’nin bu işbirliğini güçlendirme isteklerine büyük önem verdiğini söyledi. Geng detaylara girmeden, “Şanghay İşbirliği Organizasyonu’nun diğer üyeleriyle ve kurumun yasal çerçevesinde üyelerin tamamının görüş birliği bazında bu işi ciddi bir şekilde değerlendirmeyi istiyoruz” dedi.