‘Yeraltı güneş’leri yüreklerde yaşıyor

Manisa’nın Soma ilçesinde 301 madencinin şehit olduğu facianın üzerinden bir yıl geçerken Türkiye’nin kalbi dün yine Soma’da attı. Türkiye’nin en büyük maden kazasından bir yıl sonra yaralar tam olarak sarılamazken şehit madencilerin yakınları, eşleri, çocukları, arkadaşları Manisa Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen ancak henüz madenci anıtının tamamlanamadığı Soma Maden Şehitliği’ne ve Soma mezarlığına akın etti. Yüreklerdeki dinmeyen acı bir kez daha alevlenirken 301 şehit madenci için sendikalar, siyasi partiler ile kaymakamlık ve Büyükşehir Belediyesi ise farklı etkinlikler düzenledi. Şehitlikteki anma etkinliğinde gergin anlar da yaşandı. Madenci çocuklarının babaları için çizdiği resimler ve yazdığı yazılar ise yürekleri dağladı.
365 gün acı ve gözyaşı
Her gün yitirdikleri madenciler için gözyaşı döken aileler, acının yıldönümünde de 39 madencinin kabri ile faciada yaşamını yitirenlerin isimlerinin yazılı olduğu, üzerinde Türk bayrağı ile madenci feneri bulunan anıt mezar taşlarından oluşan şehitlikte buluştu. Mezarların başına çöken annelerin, babaların, eşlerin çocukların, bir yıldır yüreklerinde biriken acı, gözyaşı olup şehit madencilerin mezarlarına aktı. Aileler, yakınları için dualar okudu. Türk Kızılayı gönüllüleri de şehitliği ziyaret etti. Şehitliğe gelenlere, Kızılay gönüllüleri lokum, Manisa Büyükşehir Belediyesi de şerbet ve limonata dağıttı.
Aileleri, Türkiye’nin çeşitli illerinden gelen vatandaşlar da yalnız bırakmadı. Eşi İsmail Cambal’ın mezarının başından ayrılamayan Leyla Cambal, “Bugün çocuklarım okula gitmek istemedi. Bayram gibi hazırlandı. ’Babam için açılış var’ dediler. 365 her gün acı her gün gözyaşı vardı” dedi.
Mezar taşlarını okşadı
Osman Şam için konulan madenci fenerini arayıp bulduktan sonra olduğu yere çöken anne Suna Şam ise bir yandan oğlunun yazılı olan ismini okşadı, bir yandan gözyaşı döktü.
Şehit madencilerden Ramazan Doğan’ın ağabeyi Mustafa Doğan, “Kardeşim hep ‘Maden sıcaktı’ derdi. Bazen yemeğini madende yemeden geri getirdiğini görürdüm, ‘Çok sıcaktı’ derdi. Hep çok yorgundu” diye konuştu.
Şehit madencilerden Tayip Şenlik’in Kıbrıs gazisi babası Hasan Şenlik de oğlunun mezarını eşi ve kızıyla ziyaret etti. Gözyaşı döken baba Şenlik, “Hatırladıkça acıyor, gördükçe, duydukça acıyor, başka bir şey yok” dedi.
İlçede ilk tören faciadan sonra simge yerlerden olan Beşyol Kavşağı’ndaki madenci heykeli önünde yapıldı. DİSK, KESK, TTB ve TMMOB, ortak açıklamalarında 13 Mayıs’ı madenciler için kara bir gün, Türkiye işçi ve emekçileri için yas günü olarak kabul ettiklerini belirtti.
Törende gerginlik
Manisa Büyükşehir Belediyesi ile Manisa Valliği ve Soma Kaymakamlığı da ortak anma etkinliği düzenledi. Şehitlikte, protokolün de katılımıyla başlayan anma programında, Kuran ve Mevlidi Şerif okundu.
Yeni düzenlenen madenci mezarlığının da açıldığı törende, Büyükşehir Belediye Başkanı MHP’li Cengiz Ergün, Kaymakam Mehmet Bahattin Atçı ve Soma Belediye Başkanı Ak Partili Hasan Ergene ailelere başsağlığı dileklerini yineledi.
Ak Parti Manisa Milletvekili Recai Berber’in kürsüye çıkmasıyla ortam gerildi. Şehit madenci yakınları, Berber’in “Biz devlet olarak şehitlerimizin ailelerine gerekli yardımı desteği verdik” sözlerine “yuh” diye tepki gösterdi ve “Burası siyaset yapılacak yer değil. Biz acımızla yanıp tutuşuyoruz. Bizi yalnız bırakın” dedi. Berber, şehit madenci yakınlarına sabır dilediği sırada, bir katılımcı “Siz öldürün, biz sabredelim” diye seslendi.
‘Siyaset yapmayın’
Manisa Valisi Erdoğan Bektaş’ın “madenci aileleri için bir yılda yapılanlar” ve “Soma’da madenin kapatılması nedeniyle yaşanan işsizlik sorununun çözümü amacıyla hayata geçirilmek istenen termik santral projesini” anlattığı konuşmasına, bir madenci, “Siz devlet olarak bize şimdiye kadar bir şey vermediniz. Şehitlikte siyaset yapıyorsunuz. Burası siyaset yeri değil, sen siyasetçi misin” diye tepki gösterdi. Bektaş, artan tepkiler üzerine “Ben Manisa Valisiyim ve ne dediğimi biliyorum” dedi. Zaman zaman kürsüye yönelen bazı madenci yakınları, yanlarında bulunanlarca durduruldu. Törenden sonra, protokol üyeleri, mezarları tek tek dolaşıp birer karanfil bıraktı.

Hesap sormak için avukat ve polis olacaklar

Şehitlikte, acı da, çocukların isyanı da vardı. Şehitlerden Yıldırım Güney’in oğlu Emirhan Güney (11) ile kızı Havvanur Güney (9), anneleri Kadriye Güney’le birlikte babalarının mezarını ziyaret etti. Ancak iki kardeşi diğer çocuklardan ayıran ise giysileri oldu. Havvanur avukat cüppesi, Emirhan da polis üniforması giyerek mezarlığı geldi. İki kardeş, babalarının ve ölen diğer madencilerin hesabını sormak için avukat ve polis olmak istediklerini söyledi.

Törende tepki vardı

Manisa Büyükşehir Belediyesi ile Manisa Valliği ve Soma Kaymakamlığı da ortak bir anma etkinliği düzenledi. Ak Parti Manisa Milletvekili Recai Berber’in kürsüye çıkmasıyla, ortam gerildi. En son olarak söz alan Vali Erdoğan Bektaş’ın konuşması sırasında da, şehit madencilerden birisinin yakını “Şehitlikte siyaset yapıyorsunuz” diyerek tepki gösterdi. Bektaş konuştuğu sırada Birleşik Kamu İş sendikası üyeleri de, protesto amaçlı kulaklarını kapattı. n DHA

Soma anmasında 10 gözaltı

Şehit madenciler ülke genelinde düzenlenen birçok etkinlikle anıldı. Antalya’daki anmalarda çıkan gerginlik üzerine polis Akdeniz Üniversitesi öğrencisi 10 kişiyi gözaltına aldı.

Pilot olacağım babacığım, yüzünü kara çıkarmayacağım

Mermerlerle kaplanan her mezarın başında duygusal bir sahne yaşanırken babalarının mezarları başına giden çocuklar ve mezarlara bıraktığı resimler ve mektuplar da tüm Türkiye’nin yüreğini acıttı.
Ali Yüksel’in kızı Türkan Yüksel de babası için yazdığı mektubu mezarının başına bıraktı. Birçok kişinin okuyup hüzünlendiği mektubunda Türkan babasına “Sevgili babacığım, 13 Mayıs’ta içimiz yandı. Ama hala üzgünüz babacığım. Seni çok özledik. Bir Mayıs bayramını, sensiz geçirdiğim için çok üzgünüm. Cezalılar, cezalarını çekecekler. İçinde hiç şüphen kalmasın. Bugün 13 mayıs olayın yaşandığı gün. Bugün ölen abi, dede ve amcaların ellerini öpüyorum. Seni çok seviyorum babacım. Cennette mutlu bir şekilde bizi bekle babacığım. Ben pilot olacağım. Senin yüzünü kara çıkarmayacağım. Söz veriyorum. Seni hepimiz çok özledik baba. İyi ki varsın babacığım. Yeni köpeğim tarçın’ı çok sevdiğini umuyorum” diye yazdı. Türkan mektubunda ayrıca kardeşinin, kendisinin, annesinin ve köpeğinin resmini de çizdi.

Sorun pahalı taşlardan mezar yapmakla aşılamaz

Şehitlikteki programa katılmayan CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel, pahalı mermerlerle madencilerin mezarlarının yaptırılmasının, gerçekleri örtemeyeceğini belirterek Milliyet’e şunları söyledi:
“O günden bu güne hiçbir şey değişmedi. Verilen sözler tutulmadı. Şehit ailerine verilen sözlerin yarısı tutuldu sadece. Şu anda Türkiye’de madenlerde çalışan 48 bin işçi, tıpkı buradakiler gibi ölümü bekliyor. Araştırma komisyonunun yaptığı öneriler bölümünün kapağı dahi açılmadı. Maden İş Sendikası’nın, Büyükşehir Belediyesi’nin ya da Kaymakamlığın göstermelik törenleriyle, Soma anlaşılamaz. Sorunlar çözülmez. Siyaset, sermaye, sendika ilişkisi içinde kalıp kara delik haline dönüşüp 301 madenciyi yutan sistemin birincil sorumlularından olan, işçinin hakkını savunmayan, davaya dahil müdahil olmayan sendikanın, ortalıkta olmayan Soma Belediyesi’nin, bir yılda hiçbir madenciyi sormayıp pahalı taşlardan mezar yapmaktan başka bir şey yapmayan Büyükşehir Belediyesi’nin, Yırca’da köylüleri yerlerde sürükleyen Manisa Valiliği’nin organize ettiği törene katılmayacağım. Meşrulaştırılmasını da doğru bulmuyorum.”
Beşyol Kavşağı’ndaki madenci heykeline çiçek bırakan Türkiye Maden Mühendisleri Odası Genel Başkanı Ayhan Yüksel de faciadan sonra siyasi otoritenin olayı trafo patlaması olarak sunduğunu, savcılığın ise sorumluların öldüğünü söyleyip baştan meslektaşlarını suçlu ilan ettiğini anımsattı.
16 Mayıs’taki mitinge çağrı
Heykele karanfil bırakan sendikacılara CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel, CHP İstanbul Milletvekili Melda Onur da destek verdi. Sendika ve meslek odaları adına ortak açıklamayı DİSK Genel Başkanı Kani Beko yaptı. 16 Mayıs’ta yapacakları mitinge, “Ben insanım. Soma’nın acısını yaşıyorum” diyen herkesi davet ettiğini söyleyen Beko, “Yüzyılın en büyük iş faciasının yıldönümü bugün. Bugün bu acı unutturmamak için, böyle acıların bir kez daha yaşanmaması için alanlardayız. Sorumluların görünen bir kısmının yargılandığı Soma davası, kamuoyunu tatmin etmemektedir. Soma gibi bir facia yaşandıktan sonra bile her ay onlarca emekçi iş cinayetlerine kurban gitmekteler. Bu kazı mıdır?, Kader midir? Hayır bu resmen cinayetir. Emekçileri güvencesizliğe, taşeronlaşmaya, denetimsizliğe, teslim edenlerin işlediği cinayet” dedi.

Ölüm madenine çelenk

Anma programları kapsamında, DİSK Genel Başkanı Kani Beko ve KESK Genel Başkanı Lami Özgen önderliğinde, aralarında madenci yakınlarının da bulunduğu bir heyet, facianın meydana geldiği madende ocak ağzına çelenk ve karanfiller bırakmak istedi. Ancak Kaymakam Mehmet Bahattin Atçı’dan alınan izinle maden sahasına giren heyet, Eynez İşletmesi girişinde şirketin özel güvenlik personeli tarafından durduruldu. İşletme içine girilemeyeceğini belirten özel güvenlik görevlileri ile heyet arasında tartışma yaşandı. Güvenlik görevlilerinin şirket yetkilileriyle telefon görüşmesi yaptığı sırada, heyetten bir grup “olayın başladığı saat olan 15.15’te ocak ağzına çelenk bırakmak için” güvenlik barikatını aştı ve koşarak işletme içine girdi. Maden ocağı ağzına çelenk ve çiçeklerini bırakan grubu takip eden gazeteciler, güvenlik görevlilerinin müdahalesiyle karşılaştı. 3 basın mensubu darbedildi. Olay, diğer gazetecilerin ve heyettekilerin araya girmesiyle yatıştı.