12. ve 13. madde kabul edildi

TBMM Genel Kurulu’nda Anayasa değişiklik teklifinin dünkü görüşmelerinde Ak Parti ile MHP arasında “İlk 4 madde” gerilimi yaşandı. Teklifin Cumhurbaşkanı’nın OHAL yetkisini düzenleyen 12. maddesinin görüşmelerinde Ak Partili İsmail Aydın’ın “Ben 1980 Anayasasının ilk 4 maddesinin mutlaka anayasamızda olmasının taraftarıyım. Ancak bir hukukçu olarak anayasanın değiştirilemez maddesini kabul etmek mümkün değildir. Gerekli nisapla anayasanın tüm maddeleri değiştirilebilir” ifadesini kullanması tartışma çıkardı.
CHP Grup Başkanvekili Levent Gök, “İktidar partisinin değiştirilmez maddeleri değiştirme niyetini açıkça ortaya koymuştur. Bu teklife destek verenlerin pozisyonlarını gözden geçirmesi gerekir” dedi. Ak Parti ile MHP arasındaki anayasa müzakerelerini yürüten isim olan Ak Parti Genel Sekreteri Abdülhamit Gül, Ak Parti’nin gündeminde böyle birşeyin olmadığını, teklifte de bu yönde bir hüküm bulanmadığını belirtti. Ancak Gül’ün açıklamasına rağmen MHP’den sürpriz bir çıkış geldi. MHP Grup Başkanvekili Erhan Usta, “Bununla ilgili Sayın Başbakan’ın bir açıklama yapması lazım. “ dedi.
‘Niyet okuma’
Ak Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, CHP’nin her zamanki gibi “niyet okuma” içinde olduğunu belirterek, “Grubumuzun Anayasanın 1-2-3. maddeleriyle ilgili sorunu yoktur. Ak Parti’nin Cumhuriyetle problemi yoktur. Rejim tartışması 1923’te bitmiştir” dedi. Grup Başkanvekili Engil Altay ise, Usta’nın Başbakan’a yönelik çağrısını desteklediğini belirterek, “Çünkü bunlar Türkiye’nin namusudur, şerefidir” dedi. Tartışmanın uzaması üzerine TBMM Başkanvekili Ahmet Aydın birleşime ara verdi. Arada Ak Parti Grup Başkanvekilleri’nin Aydın’ı çağırarak görüştükleri öğrenildi.
‘Rejim değişmiyor’
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, aranın ardından madde üzerine soruları yanıtlarken, “Bu rejim değiştiren bir teklif değildir. Cumhuriyetin niteliklerini dolaylı ya da doğrudan zayıflatan bir düzenleme yoktur” dedi. Tartışmaların ardından teklifin 12. maddesinin oylamasına geçildi. 482 milletvekilinin katıldığı oylamada madde için 344 “kabul”, 133 “ret” 2 “boş” ve 3 “geçersiz” oy kullanıldı. Madde ile seferberlik hali de OHAL ilanı gerekçesi olabilecek. OHAL dönemlerinde Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle ilgili olağan dönem kısıtlamaları geçerli olmayacak. İstanbul programı nedeniyle maddesinin oylamasına yetişemeyen Başbakan Binali Yıldırım, oylamanın ardından geldiği Meclis’te, Anayasa’nın ilk 4 maddesinin değiştirileceğine ilişkin iddiaların sorulması üzerine şunları kaydetti:
“Anayasa’nın 4 maddesi nedir? Devletin şekli, cumhuriyet. Madde 1. Niteliği ne? Demokratik, laik, sosyal, hukuk devletinin niteliği. Üçüncüsü ne? Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü. Bayrağının ay yıldızlı bayrak olduğu, marşının İstiklal Marşı olduğu, dilinin Türkçe olduğu, başkentin Ankara olduğu... Dördüncü de bu üç maddenin değiştirilemeyeceğini, değiştirilmesinin teklif edilemeyeceğini... Dolayısıyla biz de teklif falan etmedik. Edenlerle de işimiz olmaz. Bu kadar açık ve nettir. Bunlar devletin temelleridir. Devletin olmazsa olmazıdır. 10 yıldır AK Parti ne diyor? Tek devlet, tek millet, tek bayrak, tek vatan. Onun için öyle ucuz polemiklerden herkes uzak dursun.”
AYM üye sayısı düşecek
Anayasa değişikliği teklifinde Anayasa Mahkemesi’nin üye sayısını düşüren 13’üncü madde de 343 oyla kabul edildi. Oy sayımında 343 kabul, 133 ret, 1 çekimser, 3 boş, 2 geçersiz oy çıktı.

9. ve 10. maddede ‘retçi’ sayısı arttı!

Aanayasa değişikliği teklifinin 9. ve 10. maddelerinde kabul cephesi 343 oyunu korurken ret cephesindeki oyların bir arttığı görüldü. Oylama analizine göre Cumhurbaşkanı’nın cezai sorumluluğunu öngören 9’ncu maddede 137 ret oyu kullanılırken, CHP’li Niyazi Nefi Kara, Gürsel Erol ve Birol Ertem oylamaya katılmadı. Bu durumda CHP’nin oylamaya katılan milletvekili sayısı 130 olurken iki bağımsız vekil ve MHP’den dört retçi ile birlikte ret cephesindeki sayı 136 oldu.
9. maddede üç boş ve iki geçersiz oy kullanılırken ret sayısının 137 olması, bir milletvekilinin daha ret cephesine katıldığını gösterdi. Cumhurbaşkanı’nın bir ya da birden fazla yardımcı ve bakanları atamasını öngören 10. maddenin sonuçları da yine bir vekilin retçilerle hareket ettiğini ortaya çıkardı. 10. maddeye 343 vekil kabul oyu kullanırken 135 vekil ise ret oyu verdi.
CHP’den bu kez oylamaya katılmayan vekil sayısı dörde yükseldi. CHP’den oylamaya katılan milletvekili sayısı 10. maddede 129’a düşerken MHP’li dört retçinin de eklenmesiyle ret sayısı 133 oldu. Bağımsız vekil Ümit Özdağ 10. maddenin oylamasına katılmazken, diğer bağımsız vekil Aylin Nazlıaka’nın eklenmesiyle retçilerin sayısı 134’ü buluyor. Bu sonuç da yine retçilere bir milletvekilinin daha eklendiğini ortaya koyuyor.
11. maddede 8 fire
TBMM ve cumhurbaşkanı seçimlerinin yenilenmesini düzenleyen 11. maddeye 341 kabul, 134 ret oyu verildi. Ak Parti’den 315, CHP’den 129, MHP’den 38 ve 1 bağımsız vekil oylamaya katıldı. Oylama sonucunda 341 kabul, 134 ret, bir çekimser, beş boş, iki de geçersiz oy çıktı. Sonuca göre; Ak Parti-MHP’nin oluşturduğu kabul bloğu bilinen dört retçi MHP’li vekil dışında artı sekiz fire verdi.

Yıldırım’ın yerine Canikli oy verdi

Başbakan Binali Yıldırım’ın yetişemediği 12. madde oylamasında yerine vekaleten Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli oy kullandı. Madde oylamasının açıklanan sonuçlarına göre, MHP’nin retçi 3 milletvekili ile retçi 1 bağımsız milletvekilinin katıldığı oylamada, Ak Parti-MHP’nin oluşturduğu kabul bloğu +5 fire verdi. Bu fireler oylamaya boş ve geçersiz olarak yansıdı.