Sylvia Plath kimdir? Sylvia Plath'ın hayatı

Amerikan edebiyatının melankolik prensesi Sylvia Plath, 27 Ekim 1932’de ABD’nin Massachusetts eyaletinde, Alman bir baba ve Amerikalı bir annenin kızı olarak doğdu. Hayatı boyunca, küçük yaşta kaybettiği babası Otto Plath'tan nefret etti ve ilk şiirini de 8 yaşında babasını kaybettiğinde yazdı.

"yumuyorum gözlerimi, yıkılıp ölüyor dünya,
yeniden doğuyor açınca gözlerimi,
kafamın içinde yarattım seni galiba."

MANİK DEPRESİF BİR HAYAT

Çocukluk yıllarında psikolojik rahatsızlığının ilk izleri ortaya çıkan Sylvia Plath, hayatı boyunca ileri derece manik depresif bozukluğuyla yaşadı. 1950’de lisedeyken ilk intihar girişiminde buludu.

Sylvia Plath, daha sonraki yıllarda kazandığı bursla Cambridge Üniversitesi'nde eğitim aldı. Başarılı öğrenclik yıllarında şiirleri okul gazetesinde yayımlandı.

20'nci yüzyılın en büyük kadın yazarlarından olan Sylvia Plath, Türkiye'de ve dünyada genellikle 'Sırça Fanus' isimli karamsar eseriyle bilinir.

BÜYÜK AŞKI TED HUGHES

Sylvia Plath, hayatının aşkı, İngiliz şair ve yazar Ted Hughes ile 1956’da tanıştı. Her ikisi de şair oldukları için, birbirlerinin şiirlerini eleştiriyorlar, yazımsal kaynaklarını paylaşıyorlardı. Ted, Sylvia Plath için çok önemliydi. Onu, hayatında eksik olan erkek figürü yerine koymuştu. Ted’in beğenisi, tercihleri, Sylvia için çok önemliydi… Ama sonunda Hughes, Sylvia Plath için çıldırtıcı bir deneyim oldu. Dönemin en iyi şairleri arasında görülen Hughes ile Sylvia Plath tanıştıkları yıl evlendiler.

Çiftin iki çocuğu oldu. Ancak Ted, Sylvia Plath'ı hep aldattı. Dikkat çekecek kadar güzel olmadığını bilen ve bunu bir komplekse dönüştüren Sylvia için, eşi Ted artık bir düşmandı. Şiirlerinde, içinde kocasının da bulunduğu evini, canlı canlı gömüldüğü bir mezara benzettti. Kendisini bu evlilik yüzünden yaratıcılık açısından gerilemiş ve kısıtlanmış hissetti. Hayatının aşkıyla evlendiğini zannederken bir anda evde çocuklarına bakan, dışarıda gezen kocasını bekleyen bir kadın olmuştu.

TED HUGHES'IN GAYRIMEŞRU İLİŞKİLERİ

İlk çocuklarının doğumunun ardından Sylvia Plath ve Ted’in arası iyice bozuldu. İhanetin başrolünde Assia Wevill adlı şair bir kadın vardı. Üstelik o da evliydi. Eşi David Wevill ile birlikte, Sylvia Plath ve Ted Hughes çiftine yakın bir yere taşınıp komşu oldular. Ted Hughes ile Assia Wevill arasındaki çekim çok geçmeden ilişkiye dönüştü. Ted Hughes’un aldatmalarından bunalan Sylvia Plath için bu bardağı taşıran son damla oldu.

VE KORKUNÇ İNTİHAR...

Sylvia Plath 11 Şubat 1963 günü intihar etmeye karar verdi. Çocuklarına kahvaltı hazırladıktan sonra odalarının kapısını kapattı ve aralıklarını bantladı. Ve korkunç bir intihar yöntemine olarak; fırının gazını açıp kafasını fırından içeri soktu…

Sylvia Plath hayranları o günden sonra Ted Hughes’dan nefret etmeye başladılar.

Sylvia Plath’ın intiharından sonra, Ted Hughes’un çocuğuna hamile olan Wevill bebeği aldırdı. Hughes’la birliktelikleri sürdü ve Plath ile Hughes’un çocukları Frieda ve Nicholas’a birlikte baktılar.

Assia, Hughes’in hayatındaki Sylvia Plath boşluğunu doldurdu. Ancak Ted'in Sylvia Plath ile yaşadığı çatışmalar, Assia ile de devam etti. Hughes’un çevresi Wevill’in şiirleriyle ilgilenmedi ve onu küçümsedi. Sylvia Plath’in hayaleti, ilişkilerinin peşini bırakmadı. Wevill, Sylvia Plath'den kalan eşyaları kullandı.

Assia tıpkı Sylvia Plath gibi kendini öldürdü. Ama bir farkla: O, yanında 4 yaşındaki kızı Shura’yı da götürmeyi tercih etti. Gazı açıp kızıyla intihar etti. Ted Hughes Assia’nın intiharını 'önlenebilir' olarak tanımlarken, Sylvia Plath’inkinin ise 'önlenemez' olduğunu söyledi.

SIRÇA FANUS

Sylvia Plath’ın en önemli ve meşhur kitabı 'Sırça Fanus' 1963'te Victoria Lucas ismiyle yayımlandı. Ancak yazarın ölümünün ardından kitap, gerçek yazarının ismiyle basıldı. Sırça Fanus; Sylvia Plath’in hayatıyla yarı otobiyografik bir romandır. Kitabın baş karakteri Esther Greenwood bir moda şirketinde burslu çalışmak için tıpkı Sylvia Plath gibi 19 yaşında New York’a gider. İki karakterin fazlasıyla benzer özelliği bulunmaktadır: İkisi de şairdir, ikisinin de babası 8 yaşında ölmüştür, ikisinin de bir erkek kardeşi vardır, ikisinin de ruh sağlığı zamanla bozulur.

İntiharları bile paralel ilerleyen Sylvia Plath ile roman kahramanı Esther, yöntemler ve sıralama bakımından benzer ölüm girişimlerinde bulunurlar.

NEDEN İNTİHAR ETTİ?

Sylvia Plath’ın intiharının tek sorumlusunun Ted olduğu doğru değil. Sanatçı çocukluğundan beri bunalım ve buhranla boğuşuyordu. Elektroşok tedavileri, artık yazamadığını düşünmesi ve asla memnun olmaması; eşi Ted Hughes’ın onu aldatması, kıskançlık krizleri, evliliğinin zorlukları gibi pek çok sebepten Sylvia Plath kendisini bir 'sırça fanus'un içinde nefessiz kalmış hissetmesine sebep oldu. Sanatçı birçok intihar girişminden sonra 30 yaşında dünyayı terk etti.

OĞLU DA İNTİHAR ETTİ

Ted Hughes’un çevresindeki intiharlar Sylvia Plath ve Wevill ile de bitmedi. Oğlu Frieda Hughes da 47 yaşında Alaska'daki evinde kendini asarak annesi Sylvia Plath’in izini sürdü. Bu, intiharın genetik kodlarıyla ilgili kafalarda soru işareti yaratan bir ölümdü. Türk yazar Nilgün Marmara, üniversite bitirme tezini 'Sylvia Plath’ın şairliğinin intiharı bağlamında analizi' konusunda hazırlamıştı. Marmara, tezi bitirdikten sonra balkondan atlayarak intihar etti.

Sylvia Plath, intiharından yaklaşık 3,5 ay önce Harvard College Kütüphanesi'nde, kendi şiirlerini okuyup kaydetmişti. İşte kendi sesinden şiiri:

SYLVIA PLATH'IN GÜNLÜKLERİ

Sylvia Plath’ın Günlükleri (The Journals of Sylvia Plath) ölümünün ardından Ted Hughes tarafından yayımlandı. Bu kitapta sanatçının çocukluğundan beri tuttuğu günlükleri yer alıyor. Ancak Ted’in günlüklerin arasından çocuklarının okumasını istemediği bölümleri imha ettiği de söylentiler arasında. Geçtiğimiz ay ise Sylvia Plath’ın 1956 yılında eşi Ted Hughes’a yazdığı ve daha önce yayımlanmış 15 mektup günyüzüne çıkarıldı. Hughes Ailesi'nden başka kimsenin varlığından haberdar olmadığı, 61 yıl sonra ilk defa yayımlann mektuplarda, Sylvia Plath’ın eşinden duygu-durumuyla ilgili yardım istediğine dair ifadeler bulunuyor.

Editör ve araştırmacı Peter K. Steinberg; “Plath ile ilgili biyografi çalışmasına 2000 yılında günlüklerinin basılmasıyla başlandı. Ortaya çıkan mektuplar, nihayet onun kendi sözcükleriyle oluşturulan otobiyografisinin tamamlanmasını sağlayacak" dedi.

HAYATI FİLME UYARLANDI

Sylvia’yı tanımanın bir başka yolu da Christine Jeffs yönetmenliğindeki Sylvia filmini izlemek. 1963'te 30 yaşındayken intihar eden Sylvia Plath'ın hayatı, Oscarlı oyuncu Gwyneth Paltrow’un ünlü şairi canlandırdığı 'Sylvia' filminde başarılı bir olay örgüsüyle anlatılıyor. 2004 yapımı film ölümsüz şairi daha iyi anlayabilmenin bir başka yolu.