A’dan Z’ye yeni seçim sistemi
26.04.2018 - 01:30 | Son Güncellenme:
Önder Yılmaz-Ankara
>> Düzenlemeye göre kimse hem Cumhurbaşkanlığı’na hem milletvekilliğine aday olamayacak. Partiler grup kararı ya da yetkili organ kararıyla aday gösterebilecek... Yeni yasaya göre en az 100 bin seçmenin imzasıyla da cumhurbaşkanlığına aday olunabilecek. Aday olmak isteyen isimler YSK’ya 131 bin 600 TL ücret yatıracak...
Cumhurbaşkanı seçimlerinin nasıl olacağını düzenleyen 2. Uyum Paketi, TBMM Genel Kurulu’nda da jet hızıyla yasalaştı. Genel Kurul’da zaman zaman gergin geçen ve gece saat 01.40’da kabul edilen paket özetle şu düzenlemeleri içeriyor:
- Mevcutta yurtdışındaki seçmenler, seçimden önceki 7. güne kadar oy kullanabiliyor. Düzenleme ile Cumhurbaşkanı seçiminin 2. tura kalması halinde oy verme süresi çok sınırlı olacak yurt dışındaki seçmenlerin, seçimden önceki 3. güne kadar oy vermelerine imkan tanınıyor.
- Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler, yurtdışında bulunan herhangi bir temsilcilikte oy kullanabilecek.
- Yurt dışındaki seçmenlerin randevuyla oy kullanması usulünden de vazgeçiliyor. Buna göre yurtdışında yaşayan seçmenler, YSK tarafından verilen oy verme günlerinden kendilerine uygun olan herhangi bir günde oy kullanabilecek.
- Yurt dışındaki seçmenlerin oy kullanabildikleri sürenin uzun olması nedeniyle, siyasi partiler yurt dışında her oy verme günü için ayrı sandık kurulu üyesi bildirebilecek.
|
Para iade edilecek - Aday olanlara Hazine yardımı yapılmayacak, Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nda belirtilen şartlarla bağış ve yardım alabilecek. - YSK’ca belirlenen süre içinde 100 bin seçmen tarafından teklif edilen kişiler, geçici aday listesinde gösterilecek. 100 bin seçmen tarafından aday gösterilme veya ölüm halinde adaylık için yatırılan para, seçimden sonra talep etmesi halinde ilgiliye iade edilecek. |
|
Erdoğan uyum paketini onayladı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 7140 sayılı “Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”u onaylayarak, yayımlanmak üzere Başbakanlık’a gönderdi. |
Ya Cumhurbaşkanlığı ya vekil
- Bir kimse Cumhurbaşkanlığı’na ve milletvekilliğine aynı anda aday olamayacak ve aday gösterilemeyecek.
- Cumhurbaşkanı’nın ikinci tur oylamada seçilmesi veya bu turda seçilemeyip yenilenen seçimler sonucu seçilebilmesi halinde, 5 yıllık seçim döneminin hesabında TBMM seçimlerinin de yapıldığı 1. tur oylama tarihi esas alınacak.
- Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması ve genel seçime 1 yıl veya daha az süre kalması halinde, Cumhurbaşkanı seçimi, boşalmayı takip eden 60. günden sonraki ilk pazar günü TBMM seçimi ile birlikte yapılacak. Ancak TBMM seçimlerine 1 yıldan fazla süre varsa, makamın boşladığı günden sonra gelen 45 gün içindeki son pazar günü sadece Cumhurbaşkanı seçimi gerçekleştirilecek. Bu şekilde seçilen Cumhurbaşkanı, TBMM seçim tarihine kadar görevine devam edecek. Kalan süreyi tamamlayan Cumhurbaşkanı açısından bu süre, “dönem” sayılmayacak.
İkame sistemi
- Cumhurbaşkanlığı seçiminde 1. tur oylamada bir adayın geçerli oyların salt çoğunluğu alamaması halinde oylamayı takip eden 2. pazar günü 2. tur oylama yapılacak. Bu oylamaya ilk oylamada en çok oyu almış iki aday katılacak. Bu tura katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde, boşalan adaylığa ilk turdaki oy sırasına göre aday ikamesi yapılacak. Yani ilk turda en çok oyu alan 3. aday 2. tur oylamaya girecek. Ancak bu ikame, ilk tur oylamayı takip eden gün saat 17.00’ye kadar gerçekleştirilebilecek. Bu düzenlemenin, Erdoğan’ın ilk turda seçilememesi durumunda, muhalefetin ilk tur sonuçlarına göre 2. turda Erdoğan’a rakip olacak ismi belirlemeye yönelik stratejik hamlelerine zaman bırakmamaya yönelik olduğu öne sürülüyor.
- Oylamalara tek adayla gidilmesi hâlinde, oylama referandum şeklinde yapılacak. Oylamada, adayın geçerli oyların salt çoğunluğunu alamaması hâlinde seçim yenilenecek. Ve kesin sonuçların ilanından sonra gelen 45. günü takip eden ilk pazar günü sadece Cumhurbaşkanı seçimi yapılacak.
- Cumhurbaşkanı’nın görev süresinin dolması veya seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi ya da seçimlerin tamamlanamaması hallerinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanı’nın görevi devam edecek.
- Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa TBMM üyeliği sona erecek.
|
Bağış ve yardımla propaganda - YSK, başvurusunu kabul ettiği kişileri ilan edecek. Seçmenler bu ilanda belirtilen kişilerden sadece biri için bir kez teklifte bulunabilecek. Seçmenler, adaylık teklifi için kayıtlı oldukları ilçe seçim kuruluna bizzat başvuracaklar. Başvuranın, seçmen niteliğine sahip olduğu ve daha önce aday teklifinde bulunmadığı tespit edildikten sonra ilan edilen listedeki kişiler arasından tercih yaptırılarak adayın bilgilerini ihtiva eden form imzalatılacak ve elektronik ortamda da kaydedilecek. Başvuran seçmene, aday teklifinde bulunduğuna dair belge verilecek. |
Grup kararı ve 100 bin imza
- Anayasa değişikliğine paralel olarak Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’na eklenen hükümlere göre Cumhurbaşkanlığı’na siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi partiler ve en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek.
- Aday gösterilmek, kişinin yazılı muvafakatine bağlı olacak. Aday gösterme süresinin sona erdiği tarihten itibaren hiçbir şekilde yeni aday gösterilemeyecek.
- TBMM’de grubu bulunan partiler “grup kararı” ile TBMM’de grubu bulunmayan partiler ise yetkili organlarının kararıyla Cumhurbaşkanlığına aday gösterebilecek.
- Aday gösterme sürecinde TBMM devredışı kalıyor. İlan edilecek süre içinde partiler, adayların isimleri, muvafakat belgeleri ve gerekli diğer belgelerle birlikte YSK’ya başvuracak. Her parti veya parti grubu sadece bir aday için başvuruda bulunabilecek. Ancak bir kişiyi birden fazla parti aday gösterebilecek.
- Adaylarla ilgili bilgi ve belgelerde eksiklik tespit edilmesi hâlinde, YSK ilgili siyasi partilere eksikliklerin giderilmesi için 5 günlük süre verecek. Bu süre içinde eksikleri gideremeyen partiler, aday göstermekten vazgeçmiş sayılacak.
131 bin 600 TL ücret
- 100 bin seçmenin imzasıyla aday gösterilebilecek. Bir kişi, kimlik ve açık adres bilgilerini ihtiva eden başvuru dilekçesi ve seçilme yeterliğine ilişkin belgelerin yanı sıra adaylık ücreti olan 131 bin 600 TL’nin ilgili Maliye veznesine emaneten yatırıldığına dair makbuzla, YSK’ya başvuracak.
- YSK, başvuru dilekçeleri ve belgeleri 2 gün içinde inceleyecek. YSK’nın reddettiği adaylar yeniden inceleme talebinde bulunabilecek. YSK, bu talebi 3 gün içinde karara bağlayacak. YSK’nın istediği belgelerden eksik olanları 2 gün içinde tamamlayamayanların da başvuruları reddedilecek.
‘Uyum’ hatırası
Genel Kurul’da zaman zaman gergin geçen ve gece saat 01.40’da kabul edilen 2. Uyum Paketi’nin ardından milletvekilleri hatıra fotoğrafı çektirdi. Bazı vekiller de boş salonda kürsüye gelerek konuşuyormuş gibi objektiflere poz verdi.
