Polikistik over sendromu
.
Polikistik over sendromu; santral sinir sistemi, hipofiz bezi, yumurtalıklar, böbreküstü bezi ve diğer dokular arasındaki etkileşimlerin bozulmasına bağlı olarak, üreme çağındaki kadınlarda en sık ortaya çıkan endokrin bozukluktur. Kronik seyreden ve kadınların yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen bir hastalıktır.
Kadının adet döngüsü, doğurganlığı, hormonları, kalbi, kan damarları ve dış görünüşü etkilenir. Kadınlık hormonlarında dengesizlik söz konusudur. Uzun dönemde; şeker hastalığı, hipertansiyon, kalp ve damar hastalıklarıyla rahim kanseri görülebilir.
Şu semptomlar görülür
- Yüksek seviyede androjen hormonları (Kadın vücudunda da üretilen erkeklik hormonlarıdır)
- Düzensiz adet görme (Adet görülmemesi, adetin çok ağır geçmesi ya da zamanının belirsiz olması gibi)
- Yumurtalıklarda küçük kistler
Neden olur?
Polikistik over sendromunun kesin nedeni bilinmemektedir. Pek çok uzman, genetik faktörlerin rol oynadığını düşünür. Polikistik over sendromu olan kadınların çoğunun annesinde ya da kız kardeşinde de aynı şikayete rastlanır.
Rahatsızlığın altında yatan ana problemlerden biri, hormonal dengesizliktir. Yumurtalıklar normalden daha fazla androjen hormonları üretir. Bu hormonların seviyesi kadın vücudunda normalden daha yukarı çıktığında yumurtalıklarda yumurtaların gelişimini ve dışarıya atılmasını da olumsuz etkiler.
PKOS ile bağlantısı olduğu düşünülen diğer bir sağlık sorunu, insülin direncidir. Araştırmacılar insülin hormonunun da POS ile bağlantısı olduğunu düşünür. İnsülin, şeker ve diğer yiyeceklerin, vücudun kullanması için enerjiye dönüştürülmesini kontrol eden hormondur. Polikistik over sendromu olan pek çok kadının vücudunda insülin direnci nedeniyle fazla insülin üretildiği ve bunun androjen üretimini artırdığı bağlantısı kurulmuştur. Yüksek androjen seviyeleri aşağıdaki şu belirtilere de yol açabilir:
- Akne
- Aşırı tüylenme
- Kilo alma (özellikle göbek, karın ve kol bölgelerinde yağlanma)
- Adet düzensizliği
Belirtieri
Belirtiler,i kadından kadına farklılık gösterebilir. Bazı belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:Belirtiler,i kadından kadına farklılık gösterebilir. Bazı belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Adet görememe nedeniyle hamile kalamama
- Düzensiz adet görme
- Vücutta aşırı tüylenme (özellikle yüz, göğüz, karın bölgesinde)
- Yumurtalıklarda küçük kistler
- Akne, yağlı cilt, kepeku Kilo artışı, obezite, bel bölgesinde yağlanma
- Kaygı, depresyonu Uyku apnesi
- Erkek tipi saç dökülmesi
- Boyun, kol, göğüslerde koyu renk, yama şeklinde, kahverengi veya siyah lekeler
- Pelvik ağrı, kasık ağrıları
Yumurtaların oluştuğu yumurtalıklarda, sıvı dolu küçük kesecikler vardır. Yumurta büyüdükçe kesecikte sıvı birikir ve yumurta olgunlaştığında kesecik açılır ve yumurta dışarı bırakılır. Dışarı salınan yumurta rahme doğru yol alır. Polikistik over sendromunda ise yumurtalık bir yumurtanın tam olarak olgunlaşması için gereken tüm hormonları üretmez. Kesecikler sıvı dolabilir ancak yumurta oluşumu gerçekleşmez. Bunun yerine bazı kesecikler kist olarak kalır. Bu nedenle yumurta oluşmaz ve progesteron hormonu üretilmez. Bu hormon olmadan bir kadının adet dönemi düzensiz olacak ya da hiç adet görülmeyecektir. Üstelik yumurtalıklar erkeklik hormonu üreterek yumurtlamayı başka bir şekilde daha engellmiş olacaktır. “Her polikistik over sendromu problemi olan kadında kısırlık problemi de ortaya çıkar” denilemez, ancak kısırlığa bu kadınlar arasında yaygın olarak rastlanır. İyi haberse, tedavi gördükten sonra pek çok kadının hamile kalabildiği görülür. Kilo verilmesi, hormonların düzenlenmesi ya da cerrahi müdahale gibi yöntemler sonrası yumurtlama sağlanabilir.
Tedavisi
Polikistik over sendromunun tedavisi yoktur, ancak bu rahatsızlığın ortaya çıkardığı problemlerin çözümüne yönelik tedaviler uygulanır. Adeti düzenlemek amaçlı hormonal ilaçlar kullanılır. Hangi belirtilerden şikayetçi olunduğu veya kişinin hamile kalmak isteyip istemediğine göre, farklı tedaviler uygulanabilir. Kalp hastalığı, karaciğer yağlanması ya da diyabet gibi ileride oluşabilecek hastalıkların önüne geçmek, PKOS tedavisinin diğer başlıca amaçlarındandır.
Yaşam biçiminde değişiklikler
Bu rahatsızlığı bulunan çoğu kadın, fazla kilolu veya obezdir. Bu durum başka sağlık sorunları için de bir zemin oluşturur. Polikistik over sendromunun kontrol altına alınması için sağlık açısından tehlike oluşturmayan bir kiloya inmek önemlidir. Sağlıklı beslenmek, kan şekeri seviyesini dengelemek, vücudun insülin kullanımını geliştirmek ve seviyelerini normale çekmek düzenli adet görmek açısından yardımcı olabilir.