5 yetişkinden 1’i diyabetli

Dünya Diyabet Günü dolayısıyla uzmanlar toplumsal tehlikeye dikkat çekti: “Her 5 yetişkinden 1’i diyabet hastası.” Cerrahpaşaşa Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Hasan İlkova ise “Çalışmalar insanlarda yaşam tarzı değişikliği ile diyabet riskinin yüzde 58 oranında azaltılabileceğini göstermiştir. Ailede bir kişi diyabet tanısı aldıysa, o ailede 4 kişiden biri diyabet konusunda risk altında. Ama 5 ebeveynden 4’ü diyabeti tanımıyor. Bunun için ilk ve orta öğretimde beden eğitimi saatleri artırılmalı ve beslenme dersleri daha geniş işlenmeli” dedi.

Yüzde 90 arttı

Erişkin nüfusun yüzde 20’sinin yani her beş yetişkinden birinin diyabet hastası olduğunu vurgulayan İlkova, Türkiye’de diyabetli hasta sayısının yüzde 90 arttığını kaydetti. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Başkanı Prof. Dr. Serpil Salman da, Türkiye’nin dünyada diyabetin en hızlı arttığı ülkelerden biri olduğunu belirterek, “2045 yılında Türkiye’nin diyabetli hasta nüfusu açısından en yüksek 10. ülke olacağı tahmin ediliyor” uyarısında bulundu.

Doğru sanılan 12 yanlış

Acıbadem Fulya Hastanesi’nden Prof. Dr. Rüştü Serter diyabet hakkında doğru sanılan 12 yanlışı anlattı:

1) Yanlış: Açlık şekeri normalse diyabet yoktur.

Doğru: Diyabet tanısı, açlık şekerinin 125 mg/dl üzerinde olması veya tokluk şekerinin 200 mg/dl üzerinde olmasıyla konuyor. Açlık şekeri yükselmemiş olan birçok kişinin tokluk şekerleri anormal düzeylerde, hatta diyabet seviyesinde olabiliyor.

2) Yanlış: Şeker yükleme testi zararlıdır.

Doğru: Şeker yükleme testi, açlık şekeri normal olup tokluk şekerleri yüksek olan ve henüz tanı konmamış diyabetli kişilerin tespitini sağlıyor.

3) Yanlış: Diyabet şişmanlatır.

Doğru: Vücudun enerji kaynağı olan glikoz (şeker) tip 2 diyabette insülin direncinden dolayı kaslar tarafından yeteri kadar kullanılamıyor ve kanda şeker yükseliyor. Kaslar gelişemiyor, öte yandan kanda belli seviyenin üzerine çıkan glikoz idrarla atılmaya başlıyor. Bu şekilde vücudun enerji kaynağı kullanılamadan atılıyor ve bu enerji kaybı, zayıflamaya yol açıyor.

4) Yanlış: Tip 2 diyabet yaşlılık hastalığıdır.

Doğru: Tip 2 diyabet gençlerde görülmeye başlandı ve orta yaş hastalığı haline geldi. Artık obezite sorunu yaşayan çocuklarda bile rastlanabiliyor.

5) Yanlış: Diyabet hastalığı engellenemez.

Doğru: Araştırmalar, sağlıklı beslenme ve günlük egzersiz ile diyabetin engellenebileceğini ortaya koyuyor.

6) Yanlış: Diyabet hastası egzersiz yapmamalı.

Doğru: Sanılanın aksine düzenli egzersiz, insülin direncini azaltıyor, kan şekerini, kan basıncını, kolesterolü ve vücut yağını düşürüyor ve bu sayede diyabetin kontrolüne katkıda bulunuyor.

7) Yanlış: Diyabet diyeti şeker yememekten ibarettir.

Doğru: Beslenme ile alınan her kalori doğrudan veya dolaylı yoldan kan şekerini yükseltebiliyor. Diyabet diyetleri sofra şekerinin olmadığı, diğer gıdaların miktarının ise hastanın ihtiyacına göre ayarlandığı sağlıklı besinlerden oluşuyor.

8) Yanlış: Diyabet hastaları meyve yememeli

Doğru: Meyveler karbonhidrat, dolayısıyla meyve şekeri içeriyorlar. Meyveler aşırı tüketildiklerinde kan şekerini yükseltebiliyorlar. Bu sebeple diyabetik diyette günlük meyve vardır ama miktarı kısıtlıdır. Meyve suyu ise önerilmiyor.

9) Yanlış: Tarçın, kuşburnu, limon kan şekerini düşürüyor.

Doğru: Bunlar ve benzeri bitkisel ürünlerin kan şekerini anlamlı düzeylerde düşürebildiğine dair hiç bir bilimsel kanıt yoktur.

10) Yanlış: Bal diyabetli hastalara dokunmaz.

Doğru: Her türlü bal şeker içeriyor ve kan şekerini yükseltiyor.

11) Yanlış: Diyabette şekeri düşürmek için aç kalmak faydalıdır.

Doğru: Aşırı kalori alımı ile kan şekeri nasıl yükseliyorsa, aç kalınca da kan şekeri tehlikeli bir şekilde düşebiliyor.

12) Yanlış: Şeker normal değerlere düşünce ilaç kesilir.

Doğru: İlaçlar düzenli ve sürekli kullanılmazlarsa kan şekeri tekrar yükseliyor veya dalgalanıyor. Tedavinin şeker normale dönse bile devam etmesi çok önemli.