Dionysos’un kentine yolculuk

Aydın, Sultanhisar’da bulunan Nysa Antik Kenti’ndeki kazı çalışmaları Kültür Ve Turizm Bakanlığı ve Ankara Üniversitesi öğretim görevlisi Doç. Dr. Serdar Hakan Öztaner’in başkanlığında devam ediyor. İş Bankası’nın desteğinde yapılan kazı çalışmalarında Nysa’da bulunan Sütunlu Cadde’nin ortaya çıkarılması bekleniyor. Geçen günlerde yapılan basın toplantısında Doç. Dr. Serdar Hakan Öztaner ile ekibi, gazetecilere ve arkeologlara şehri gezdirip kazı çalışmaları hakkında bilgi verdi. Öztaner, 2012’den beri kentin sorumluluğunu kendisinin üstlendiğini söyledi. “Bayrağı, Prof. Dr. Vedat İdil ve Prof. Dr. Musa Kadıoğlu’ndan devraldım. 2012’ye kadar geçen süreçte onlar bu kenti çizdiler” diye sözlerine devam etti.

Nysa Antik Kenti’ndeki kazı ve araştırma çalışmaları ilk olarak 1907 yılında Alman W. von Diest tarafından başlatılmış. Günümüze kadar ara ara devan eden çalışmalar sonucunda antik kentte, Gerontikon (Yaşlılar Meclisi), Tiyatro, Gmynasium, Stadion, Agora, Kütüphane, Çarşı Bazilikası ve Sütunlu Cadde’nin bir bölümü gün yüzüne çıkarıldı. 2019’da yapılan kazılarda ise Sütunlu Cadde’nin doğu kesimi ve Mozaikli Yapı üzerinde çalışılıyor. Bu iki tarihi öğenin tamamen ortaya çıkarılmasından sonra belgeleme, koruma, onarım, envanter oluşturulması çalışmaları yapılacak. Yapılan bu işlemlerin ardından da Nysa Antik Kenti, kapılarını ziyaretçilerine açacak.

Dionysos’un büyüdüğü yer

Yunan mitolojisine göre tanrıların en hızlısı ve en kurnazı olan Hermes, Şarap Tanrısı Dionysos’u büyütmesi için Nysa Dağı’nın perilerine emanet eder. Nysalılar’ın inşa ettikleri tiyatronun sahne binasının podyum frizlerinde de Dionysos’un bu hikâyesine yer verilir. Bu yüzden kent, “Dionysos’un kenti Nysa” olarak da bilinir. Bu alandaki podyum frizlerinde, kentin içinde yer aldığı Menderes Nehri ve Messogis Dağları’ndan alıntılar ve Pluton ile Kore’nin evliliği de yer alıyor. Sel sularının açtığı vadide inşa edilen Nysa, Roma ve Bizans mimarisinin en önemli örneklerinden olan yapılarıyla tarihi bir yolculuk sunuyor. Ayrıca antik kentin kazılarında bulunan Roma dönemine ait mermer büstler, başlar, Nysa Tiyatrosu sahne binasına ait heykeller, kabartmalı stiller, yunuslu çocuk heykeli gibi eserler Aydın Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.

Eğitim ve kültürün şehri

Nysa, Antik Karia bölgesinin önemli kentlerinden biri. Antik kent, Aydın, Denizli karayolu üzerinde Aydın’ın 30 km doğusunda, Sultanhisar İlçesi’nin 3 km kuzeybatısında yer alıyor. Eskiden Karia olarak adlandırılan bölge, Helenistik dönemde, MÖ 3. yüzyılın ilk yarısında Seleukos’un oğlu I. Anthiochos Soter tarafından kurulmuş. Eğitimini Nysa’da tamamlayan ünlü coğrafyacı Strabon (MÖ64,MS 21) ve Bizanslı tarihçi Stephanos’un (MS 6. yüzyıl) anlattıklarından kuruluşu hakkında bilgi edinilen Nysa, ilk olarak Anthymbra ismiyle bir vadi üzerine kurulmuş. Nysa’nın antik dönem kaynaklarında önemli bir eğitim ve kültür şehri olduğu aktarılıyor. Kazının başkanı Serdar Hakan Öztaner’in dediğine göre bunun en büyük göstergesi eğitim amaçlı kullanılan Gymsnasium ile Anadolu’nun iyi korunan örneklerinden biri olan Kütüphane’nin olması. MS 130 yılı civarında inşa edilen Kütüphane, ayrıca toplantı ve mahkeme salonu olarak da kullanılmış. Gymsnasium ise atletizm faaliyetlerinin yanı sıra eğitimin de gerçekleştiği bir mekânmış.