10 Soruda Hallux Valgus (Başparmak Kemik Çıkıntısı)

1. Hallux Valgus hastalığının (ayak baş parmak kemik çıkıntısı) kadınlarda daha fazla oranda görülmektedir.

Hallux Valgus hastalığının tam Türkçesi ayak baş parmağının dışarı doğru eğilmesi demektir. Halk arasında bu hastalık "ayak baş parmak çıkıntısı" veya "bunyon" olarak bilinir. Bu hastalıkta ayağın birinci parmağının tarak kemiğinin içeri doğru, baş parmak kemiğinin de dışarı doğru eğilmesiyle bir köşe yapması ve köşe noktasından da kemiğin çıkıntılı bir hal almasıdır. Bu hastalık genellikle erken yaşta çok hafif düzeyde başlar, zaman içinde ilerleyerek daha ciddi bir hal alır. Belli bir açıyı aştığı zaman hastanın hayat kalitesini düşürücü, ağrı yapıcı, yürümesini ve ayakkabı giymesini zorlaştırıcı semptomlar oluşturmaya başlar.

2. Hallux valgus hastalığında parmak arası silikonlar tedavi edici midir?

Git gide deforme olmuş başparmak kemiğinin dış yüzeyindeki ciltte gözle görülür bir kızarıklık, şişlik ve enflamasyon gözlemlenir. Kişiler ayakkabı giyerken ve yürürken ağrı, acı ve uyuşma hissederler. Silikon aparatlar, ayakkabının cilde ve enflamasyon bölgesine yaptığı baskıyı kısa süre ile önleyici ve rahatlatıcı olabilirler, ancak bu rahatlama hissi geçicidir.

Silikonlar hastalığı tedavi edici nitelikte değildir, kemikteki mevcut deformiteyi (çıkıntıyı) hiç bir şekilde düzeltemezler. Ayakkabı içindeki alanı daraltacağından diğer parmakların da ayakkabıdan zarar görmesine ve başka deformitelerin oluşmasına da sebebiyet verebilirler. Dolayısıyla söz konusu silikon aparatlar, kemik düzeltici etkisi vurgulanarak hastalara sunulduğu takdirde, oluşabilecek yanlış algı ile Halluks Valgus hastalığının tedavisini geciktirmekle hastalara fayda sağlamaktan ziyade, zarar verecektir.

3. Halluks Valgus’un günlük hayata etkileri nelerdir?

Etkiler, hastalığın ilerlemesiyle beraber ortaya çıkar. En önemli etkisi hastaların hayat kalitesini ciddi şekilde düşürmesidir. Öncelikle ayak baş parmak kenarında ağrı, kızarıklık oluşmasıyla hayat kalitesi düşmeye başlar. Daha sonra hastalar ayakkabı giymekte zorlanır. Hanımlarda yüksek topuklu ayakkabı giymekte zorlanma ilk başlarda olur. Fakat ilerleyen safhalarda hastalar normal spor ayakkabıları bile giymekte güçlük çekerler. Bunun sonucu olarak hastalar hareket kabiliyetlerinde azalma hissederler. Günlük enerji yakma miktarlarını azaltırlar. Çok rahat hareket edemezler, yürüyemezler ve düzgün spor yapamazlar. Bundan dolayı normal miktarda günlük diyetlerini alsalar bile yakacakları kalorileri azaldığı için kiloları artmaya başlayabilir. Hastalar genellikle bunu şöyle ifade ederler ‘Doktor bey ben normal yiyorum, fazla abartı yok, fakat kilo almaya başladım, yediğim her şey yarıyor!’. İşte böyle durumlarda çok ilgisiz zannedilse bile ayağımızdaki bu ağrının buna sebep olabileceğini bilmeliyiz. Pasif bir hayatta, kalp, tansiyon, diyabet gibi kronik hastalıklara çok daha kolay yakalanacağımız unutulmamalı.

4. Halluks Valgus ülkemizde yaygın bir hastalık mıdır?

Hallux Valgus, Türkiye'de olduğu gibi bütün dünyada çok yaygın bir hastalık . “18-65 yarası yetişkinlerin yüzde 25’inde görülebilen bir rahatsızlıktır. Bu hastalık kadınlarda erkeklere oranla 4 ila 7 kat daha fazla daha sık görülür. 1 erkeğe karşın 6-7 kadında bu hastalığı görmek mümkün. Bunun nedeni genetik faktörler olduğu kadar, kadınların yüksek topuklu, ucu sivri ve dar ayakkabıları kullanmasının etkisi olduğu da düşünülmektedir. Bilimsel olarak bu kanıtlanmamış olsa da bu hastalığa yatkınsak ve de bu ayakkabıları çok sık giyiyorsak bu hastalığa yakalanma olasılığı artar. 65 Yaşından sonra hastalığın görülme sıklığı yüzde 35’e kadar çıkmaktadır. Toplumda her 100 kişiden 35 tanesi 65 yaş üstü bu hastalığa yakalanmaktadır. Bizim daha çok tedavi ettiğimiz grup 30-40 yaş arası aktif çalışan, genç hasta grubudur. Çünkü bu gruptaki hastaların ayakkabı giyme varyasyonları farklılıklar göstermektedir, çok hareketli ve çok spor yapan hastalar olduğu için bu yaşlarda sıklıkla bu hastalığı görmekteyiz.

5. Yanlış ayakkabı tercihi Halluks Valgus’a neden olur mu?

Yanlış ayakkabı tercihi tek başına Hallux Valgus’a yol açan bir etken değildir. Hastamızda genetik alt yapının olması yani ailesel bir yatkınlığın olması gerekir. Böyle hastalar dar, yüksek topuklu sivri burunlu ayakkabılar (stiletto) giyerlerse hastalığın ilerlemesi ve semptomların daha ciddi hale gelmesi kaçınılmaz olur.

6. Halluks Valgus ameliyatı nasıl olur ?

Ameliyat tekniği hastalığın derecesine ve tipine göre değişiklik göstermektedir. Zaten tedavinin başarılı ve kalıcı olması için hastanın öncelikle hangi tip Halluks Valgus’a hangi derecede sahip olduğunun belirlenmesi ve buna göre uygun tedavinin seçilmesi gerekir. Hastalığın tedavisi ameliyat olmadan tam olarak mümkün değildir. Ameliyatsız olarak sadece hastanın şikayetlerini azaltmaya yönelik koruyucu tedbirler alınır. Fakat tam tedavisi kemikteki deformitenin tam manasıyla düzeltilmesi, bunu tekrar etmeyecek şekilde yeninden kemiğin şekillendirilmesiyle olur.

7. Halluks Valgus ameliyatında her iki ayak aynı seansta ameliyat edilebilir mi?

Her iki ayak aynı seansta ameliyat edilebilir. Fakat biz bir ayakta Hallux Valgus daha ileri düzeyde, diğer ayakta daha erken safhada olduğu zaman, genellikle ileri safhada olan ayağı önce ameliyat etmeyi tercih ediyoruz. Daha sonra diğer ayaktaki ilerlerse onu yapıyoruz. Böylelikle ameliyat sonrası daha kolay geçiyor ve hastalar ileri derecede olan ameliyat sonrası diğerinden çok fazla şikayetçi olmayabiliyor. İki ayak da ileri derecede ise aynı anda yapılır.

Bazı durumlarda hastalık yıllar içinde çok ileri safhalara ulaştığında ise bir başka özel teknikle müdahale etmemiz gerektiğinden ayakları tek tek ameliyat etmemiz gerekmektedir.

8. Halluks Valgus ameliyatının iyileşme süresi nasıl olur?

Hastalarımız ameliyat oldukları gün, ameliyattan birkaç saat sonra ayağa kalkarak, üzerine tam yük vererek, destek almadan yürüyebilirler. Böylelikle hastalığın iyileşme sürecini kısaltmış oluruz.

Bu süreç genellikle şu şekilde ilerliyor. Birinci gün normal kalkıp üzerine basıp yürüyebilirler. Üçüncü günü günlük hayatta her işi yapacak hale gelirler. 1 ila 2. Haftada da normal iş yaşantılarına dönebilirler. Tabi ki bu sürekli ayakta çalışılacak bir iş değilse. Bir önemli nokta bu ameliyattan sonra herhangi bir alçı, koltuk değneği kullanılmasına gerek yoktur. Hastalara yatak istirahatına gerek yoktur. Çalıştıkları işe göre uygun istirahat süresi veriyoruz. İstediğimiz tek şey ameliyattan sonra 6 hafta boyunca verilecek olan ayakkabıyı giymeleri gerekmektedir. Normal ayakkabılardan farkı yoktur fakat hastaların ameliyat sonrası konforunu sağlayacak ve ameliyatlı yerini koruyacak bir dizayna sahiptir. Bu ayakkabıyla hareketlerinde normal günlük yaşantılarına hızla dönebilirler. Hallux Valgus ameliyat sonrası ayakkabısıyla düğün, davet ve kutlamalara uzun elbiselerle ayakkabıyı kapatarak katılan bir çok hastamız olmuştur.

9. Halluks Valgus ameliyatında uygulanan teknikler nelerdir?

Hallux Valgus ameliyatında birden fazla teknik uygulanabilir. Ameliyat tekniği hastanın hangi tip Hallux Valgus’a sahip olduğuna ve hastalığın derecesine göre belirlenmektedir. En çok karşılaşılan fazla ilerlemiş baş parmak çıkıntısı olan ve açısal olarak da belli bir dereceyi aşmamış Halluks Valgus’larda uyguladığımız sadece tek bir yerden 3.5 cmlik minimal insizyon yaparak gerçekleştirdiğimiz tekniktir. Hastalığın daha ilerleyen tiplerinde açısal farklılık ilerledikçe daha farklı teknikler uygulanmaktadır. Ayağın hem alt hemde üstten insizyon yapılarak yapılan teknik de vardır. Bu teknikte hastanın ameliyat sonrası iyileşme süreci diğer tekniğe göre daha uzun olabilir. Ama bu teknikle yapılmazsa da ileride aynı hastalığın tekrar etme olasılığı olabilir. Bu sebeple ayaktaki duruma göre doğru tedaviyi dizayn etmek gerekir.

10. Halluks Valgus hastalığı ilerledikçe tedavisi zorlaşır mı?

Aslında bütün hastalıklarda geçerli olan bir durum. Halluks Valgus’ta da çok fazla ilerledikçe, yani deformite arttıkça tedavisi daha zor demeyelim ama daha komplike hale gelmektedir. Yine tam olarak tedavi edilebilir. Hastalar tam ve kalıcı olarak sağlıklarına kavuşabilir ancak bazı farklılıkları belirtmek gerekirse; Ameliyat süresi uzayabilir ve ameliyat sonrası hastanın iyileşme süresi uzayabilir.

Op.Dr. Gökçe MIK
Yetişkin ve Pediyatrik Ortopedi Uzmanı

www.gokcemik.com
0532 304 35 65

FACEBOOK: Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op.Dr.Gökçe Mık

INSTAGRAM: @opdrgokcemik

YOUTUBE: Op.Dr.Gökçe Mık