Düşük (abortus)

Hamileliğin ilk yarısı (20 hafta) içinde sonlanan ve 500 gramdan hafif bebeklerin kaybedildiği gebeliklere “düşük” denir. İlk 12 haftada olanlar erken düşüktür ve olguların %80’i bu zamandadır. Bir defa düşük yapmış kadınlarda 2nci gebeliğinde düşük olma riski %20, 2 defa düşük yapmış kadınlarda 3ncü gebeliğin düşük olma riski %30, 3 defa düşük yapmış kadınlarda 4ncü gebeliğin düşük olma riski %40, 4 ten fazla düşük yapan kadınlarda yeni gebelikte düşük olma riski %50’ye yükselir. İki veya daha fazla düşük olmasına habitüel abortus denir. Düşüklerin bir çoğu sadece bir defa olur ve sonraki gebelikler sorunsuz ilerler.

Haberin Devamı

Düşük neden olur?

  • Genetik anormallikler: Düşüklerin yaklaşık %60’ı kromozom problemlerinden oluşur. Hayatla bağdaşmayan durumlarda düşük olur, hayatta kalabileceği durumlarda ise anormal bebek doğumu olur. Kromozomlar genlerimizi taşıyan küçük yapılardır. 23 çift kromozomumuz vardır. Çiftleri oluştururan kromozomlardan bir tanesi anneden diğeri ise babadan döllenme sırasında gelir. Anne baba sağlıklı ve normal genlere sahip olsa dahi döllenme sırasında veya sonrasında genetik problemler rastlantısal olarak oluşabilmektedir. Anne yaşı arttıkça özellikle Down Sendromu olmak üzere kromozomal sorun olasılığı da artmaktadır. Teşhis için eğer yakalanabilirse düşük materyali temiz bir kaba konarak acilen hastaneye götürülmelidir. Ayrıca , anne babadan alınan kan ile kromozom analizleri de yapılır.
  • Rahim şekil bozuklukları ve rahim boynu gevşekliği: Doğuştan olan ve sonradan myomlar nedeniyle gelişen rahim şekil bozukluklarında bebek ya yerleşecek doğru yeri bulamadığından ya da yeterince besleyecek damarları yakalayamadığından gebelik oluşur ama düşükle sonuçlanır. Düşüklerin yaklaşık %10’undan sorumludur. Rahim boynu yetmezliklerinde ise bebek ağırlığı ve beraberindeki sıvı arttıkça gevşek rahim boynu açılır ve genellikle geç (10-12 gebelik haftasından sonra) düşük olur. Teşhis için rahim filmi (Histero-salpingo grafi – HSG) çekilir.
  • Bağışıklık (immünolojik) ile ilgili düşükler: Sperm ve döllenme ile oluşan bebek aslında annenin vücuduna yabancı cisimlerdir. Normal şartlarda bağışıklık sistemi aktive olur ve vücut yabancı dokuları hemen reddeder. Ancak gebelikte annenin bağışıklık sistemi bebeği atmayacak şekilde değişir ve gebelik devam eder. Ancak, anti fosfolipid sendromu gibi bazı durumlarda, bu değişim olmaz ve bebeği vücuttan atmak üzere reaksiyon başlar. Bebeğin yerleştiği yerden kan alarak beslenmesini bozabilecek kan pıhtılaşma bozuklukları (Faktör 5 Leiden, protrombin, antitrombin 3, protein C ve S, ve metilen tetrahidrofolat redüktaz (hiperhomosistinemi) gibi durumlarda genellikle erken düşükler görülür. Teşhis için kan testleri yapılır.
  • Hormonal hastalıklar: Tiroidin hem az, hem de çok çalışması (hipotiroidizm ya da hipertiroidizm), kontrolsuz diabet, polikistik over sendromu gibi hormonal hastalıklar rahimi içi ortamı gelişen embryo için olumsuz hale getirerek düşük nedeni olabilirler. Teşhis kan testleri ile konabilir.
  • Enfeksiyonlar: En sık rastlanan iki mikro organizma mycoplasma hominis ve ureaplasma urealyticum’dur. Bunlar rahim iç katmanında infeksiyon yaratarak (endometrit) düşüğe sebep olabilirler. Teşhis kültür ve antikor çalışmaları ile konabilir.
  • Diğer nedenler: Sigara, alkol, uyuşturucu, ciddi beslenme bozuklukları, çevresel zehirli maddeler (mesleki hastalıklar: ameliyathane personeli, kimya laboratuvarları, radyoloji çalışanları vb…).

Düşükler engellenebilir mi?
Düşüğün nedeni bulunabilir ve düzeltilirse düşük engellenebilir.
Kromozomal sorun olduğunda bu çifte tüp bebek yapılarak sağlıklı bebek seçilir. Yumurtalar toplanıp, sperm ile döllendirildikten 3 gün sonra embriyo morula aşamasındadır. Bu aşamada iken embriyoyu çevreleyen zar laserle delinerek bir hücre (blastomer) çıkarılır ve genetik analize gönderilir. 2 gün içinde genetik laboratuvarı hangi embriyoların sağlam olduğunu bildirir ve o embriyolar transfer edilir (preimplantasyon genetik tanı).
Rahim şekil bozukluğu varsa genellikle histeroskopi denen bir ameliyat ile normal hale getirilir.
Rahim boynunda gevşeklik saptanırsa serklaj dikişi denen özel bir dikiş konarak rahim boynu kese ağzı gibi büzülür. Dikiş, doğuma kadar orada kalır.
Bağışıklıkla ve kan pıhtılaşması ile ilgili düşüklerde çok net başarılı olmasa da aspirin, heparin ve bazen kortizon verilir. Hormonal sorunlarda hedefe yönelik olarak tiroid, diabet ya da diğer tedaviler yapılarak düşükler engellenir. Enfeksiyon sorunları uygun antibiyotik tedavisi ile çözülürler.
Belki de en zor tedavi yaşam tarzı değişiklikleri dediğimiz konularda olmaktadır. Özellikle sigaranın bırakılması büyük bir sorun olabilmektedir. Uyuşturucu ve alkol bağımlılığı için ilgili dallardan yardım alınmalıdır. Çevresel zehirli faktörler için iş değişikliği gerekebilir. Hem sıfır beden tutkusu hem de aşırı obezite gebelik için uygun olmayan durumlardır, tedbir alınmalıdır. Diyetisyen yardımı gereklidir.

Haberin Devamı

Aklınızın kösesinde bulunsun:
1. Düşük yaptıktan sonra bir sonraki hamilelik için beklemek gerekmez. Özel bir durum olmadıkça bir ara vermeye gerek yoktur. Ancak birden fazla düşük olmuş ve teşhis konmak için çalışmalara başlanmışsa bu süre içinde hamile kalınmamalıdır.
2. Maydanoz düşük sebebi değildir. Maydanozun içindeki bazı maddelerin adeti başlatabileceği, düşüğe sebep olabileceği iddia edilmiş olsa da kanıtlayan bilimsel bir çalışma yoktur. Salatada yiyeceğiniz bir tutam maydanoz düşük sebebi olamaz.
3. Vajinal muayene ve ultrason düşük sebebi değildir. Gerekli hallerde hem vajinal muayene hem de ultrasonografi yapılabilir. Bu işlemleri izleyen düşükler tamamen tesadüftür.
4. Çalışmak düşük sebebi değildir, istirahat düşük yapmayı engellenez. Çok ağır yük taşınmayan ve normal sürelerde çalışılan bir iş gebelikte düşük sebebi değildir, çalışmaya devam edilebilir. Ancak düşük tehdidi başladığında istirahat etmek hem rahime giden kan akımını artırmak hem de hastanın kendine zaman ayırıp iyi hissetmesini sağlamak amacıyla istirahat önerilir.
5. Çay kahve düşük sebebi değildir. Günde 5 bardaktan daha fazla kahve erken düşük sebebi olabilir. Daha az miktarlarda özellikle dekafeinize olanlar zararlı değildir.
6. Cep telefonları, manyetik kapılar (alışveriş merkezlerindeki veya hava alanlarındaki) düşük riskine neden olmazlar.

Haberin Devamı


Prof. Dr. Tansu Küçük
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
İnfertilite ve Yardımcı Üreme Teknikleri
Acıbadem Üniversitesi

Maslak Hastanesi