Sinem Gerger Akınal

Uyku tüm canlılarda görülen doğal dinlenme biçimidir. Canlılar günlük işlevlerini gerçekleştirmek için uykuya ihtiyaç duyarlar. Uyku insan ömrünün en az 1/3'ünü oluşturur. Vücudun dinlenmesini ve beynin bir gün önce aldığı bilgiyi işlemesini sağlar. Melotonin hormonu ve tyrophonin aminoasiti uykuyu etkileyen önemli faktörlerdendir.

Dünya Uyku Tıbbı Derneği,(World Association of Sleep Medicine) 2008 yılından bu yana her sene mart ayının 3. Cuma gününü Dünya Uyku Günü olarak kutluyor. Bu sene 17 Mart Cuma günü kutlanacak olan bu önemli günün amacı uykunun önemine dikkat çekmek içindir. Özellikle çocukluk döneminde kazanılan uyku alışkanlıkları yetişkinlik dönemine kadar devam eder. Bu yüzden özellikle 0-5 yaş çocuklarımıza doğru uyu alışkanlığı kazandırmamız çok önemlidir.

Kötü ve kalitesiz uyku maalesef bir çok hastalığı tetikleyebiliyor. Kalp ve damar hasatlıkları, hipertansiyon bunların başında geliyor Ayrıca uzun süre uykusuzluk;

· İsteksizlik, halsizlik,

· Yaşam kalitemiz azalıyor,

· Beyin komut veremez ve konuşmamızı kaybederiz ,

· Hafızamız yavaş yavaş kaybolur ,

· Performans düşüklüğü,

Bebeklerin gelişimleri ve uykuları hakkında bir çok yazımız var. Ama son zamanlarda annelerden aldığım e-postalar ve sosyal medyadaki sorular üzerine tuvalet eğitimi üzerine de yazmamızın gerekli olduğunu kanısındayım. Tuvalet eğitimi için doğru zaman nedir ve bu süreç uyku eğitimini nasıl etkiler.

Çocuk gelişiminin her alanında olduğu gibi, tuvalet eğitiminin de her çocuk için geçerli bir başlangıç yaşı yoktur. Ama genellikle çocuklar anne-babalar fark etmeden bu olgunluğa ulaşırlar. Sevgili Uzman Doktorumuz Hayri Gözlükgiller’in Anne Babayı Kullanma Kılavuzu adlı kitabında bebeklerin önemli bir bölümünün gerekli olgunluğa 18-24 ay dolaylarında ulaştıklarını ama bazılarının ise 4 yaşa kadar bekleyebildiklerini her ikisinin de normal olduğunu ve telaşlanmamak gerektiğini belirtmiştir. Çocuğunuzun yeterli olgunluğa ulaşma sürecinin neresinde olduğunu saptamada aşağıdaki liste işinize yarayacaktır:

Kakası düzenli, yumuşak ve şekillidir.
• Kilotunu kendi kendine indirip kaldırabilmektedir.
• Ev halkının tuvalet/banyo hareketlerini taklit etmeye çalışmaktadır.
• Kakası geldiğini bir takım fiziksel hareketlerle belli etmektedir veya söylemektedir.
• Kaka ve çiş anlamına

Bebekleri uyumayan ebeveynler genellikle çocuklarının uykuyu sevmediğini yada az uykunun ona yettiğini düşünürler. Etraftan duydukları “Kırkı çıksın uyur.”, “Gaz sancısı geçsin uyuyacak.”,”3. Ayı bitsin uyuyacaktır.”, “Katı gıdaya başla doyar uyur”, “emzirmeyi kesince uyur.”, sözleriyle bir ümit beklemeye başlarlar. Bu düşünceler yanlıştır. Fizyolojik ve psikolojik sağlık sorunları olmayan çocuklar iyi uyuyabilirler. Yetişkinler gibi çocuklar da uyku sırasında kısa sürede uyanabilirler. Bu kısa süre sonrasında da uykuya geri dönebilirler.

Aslında çocuğunuz doğal olarak az uyuduğuna inanarak, eve geldiğiniz günden itibaren, onda yanlış uyku alışkanlıkları geliştirebilirsiniz. Çocukların çoğunda iyi uyuyabilme potansiyeli vardır. Ufak bir müdahale ile uyku sorunları çözülebilir. Çocukların uyuma yeteneklerinin birbirinden farklı olduğu doğrudur. Bazı çocuklar ilk günden itibaren iyi uyurlar, beslenmek için onları uyandırmak gerekir. Büyüdükçe hem iyi uyur hem zor uyanırlar. Gece koşulları uykularını etkilemez: ışık, karanlık, ses, sessizlik. Diğer çocuklar, uyuma düzenlerinin bozulmasına karşı tepkilidirler. Uyuma rutinlerindeki bir değişim –hastalık, yabancı misafir, vb-uyku

Bir çok anne bebeğinin uykularının çok düzenli olduğunu ve bir anda bozulduğundan şikayet eder. Maalesef çocukların uykuları bozulmaya elverişlidir. Uykuların bozulmasına sebep olan bir çok şey olabilir. Hastalık, tatiller, diş çıkartma, yeni bir eve taşınmak, ayrılık ve boşanmalar, yeni bir kardeş, annenin işe başlaması, ölüm, yeni bir bakıcı, kreşe başlamak gibi. Aslında hangi sorunla karşılaşırsak karşılaşalım şunu unutmayalım bebeğimiz şimdiye kadar güzel uykuları varsa tekrar uyuyabilir yapmamız gereken doğru adım atarak ona tekrar uyuyabileceğini göstermek olacaktır.

Özellikle kış aylarında hastalık her annenin korkulu rüyasıdır. Çocuklarımızı ne kadar korumaya çalışsak da bazen evdeki kardeşten bazen dışarıdan hastalık kapabiliyorlar. Bu dönemde uykular etkilenebiliyor ve bozulmalar yaşanabilir. Gece boyu kesintisiz uyuyan bebeğiniz bir anda uyanabilir. Çünkü nefes almakta zorluk çekiyor burnu tıkalı yada ağrısı olabilir. Bu dönemde bebeğinizin yanında olmak onu rahatlatmak önemlidir. unutmayın ihtiyaçları karşılandıktan sonra daha rahat uykuya geçecektir. Bu süre geçicidir hastalık bittikten sonra bebeğiniz eski uykularına dönecektir.

Yaz aylarını yaşadığımız şu

Dişler, beslenmeye yardımcı olur, konuşmayı ve seslerin doğru bir şekilde çıkmasını sağlar ve estetik olarak da yüzle bir bütünlük içindedir. Ortalama olarak ilk diş 7. Ay ortalarında belirir. Ancak bazen üçüncü ayda erkenden ortaya çıkarken, bazen de on ikinci ay, hatta sonrasına sarkabilir. Dişlerin çıkışı genelde kalıtsal düzene uyar, yani anne-babanın dişleri erkenden çıkmışsa bebeğinizin de aynı şekilde olması mümkündür .

Çocuklar diş çıkartırken;

gibi semptomlar olabilir. Tabi ki bu semptomlar çocuktan çocuğa değişim göstermektedir. Bu dönem elbette ki çocuklarımız için zorlu geçmektedir. Bu dönemde onları rahatlatıcı şeyler sunmak önemlidir. Diş kaşıyıcılar, doktor önerisiyle verilebilecek ağrı kesici yada rahatlatıcı jeller.
Çoğu anne bebeğinin uzun süredir diş çıkardığı için uyumadığını söyler ve bu dönemin geçmesini bekler. Evet diş çıkarma dönemi oldukça zorlayıcı olabilir ama bunu karıştırmamakta önemlidir. Bilindiği üzere bebekler nerdeyse 6-36 ay arası diş çıkartıyorlar. Yani ilk 3 yıl nerdeyse bebeklerin hiç uyumaması gerekir. Eğer bebeğiniz gün içinde mutlu ve aktifse her şey yolundaysa sadece uyku zamanında direniyor yada sık sık

Tek bir bebekle uğraşmak bile zorken ikiz yada üçüz bebekler ne kadar daha zorludur tahmin edebiliriz. Birde bu bebekler uyumuyorlarsa ailenin durumunu siz düşünün. Aynı anda acıkır aynı anda oynamak ister aynı anda uykuları gelir. İki bebeği aynı anda uyutmak aileler için oldukça zorlu olabiliyor.

Çalıştığım ikiz aileleri genellikle bana ulaştıklarında artık çözümsüz ve çok yorgun oluyorlar. İkizlere uyku eğitimi vermek belki tek bir çocuktan bir tık daha zor olabilir ama imkansız değildir. Aslında değişen pek fazla bir şey yoktur. Uyku eğitiminin yanı sıra beraber uyumaya alışmaları biraz zaman alabilir. Tabi doğaları gereği birbirlerine uyumludurlar ve beraber uyumayı tahmin ettiğinizden daha kısa sürede alışırlar.

İkizlere uyku eğitimi verirken iki seçeneğimiz vardır ya aynı odada yatırırsanız yada farklı odalarda ama hangisini seçerseniz seçin uyanıp birbirlerini uyandırma ihtimalleri yüksektir. Tam biri uyudu dersiniz diğeri uyanır ve uyuyanı uyandırabilir. Peki bu durumda ne yapılabilir? İkiz de olsalar her bebek birbirinden farklıdır. Dolayısıyla uyku düzenleri de farklı olabilir birbirlerinden daha önce uykuları gelebilir yada biri diğerinden daha az daha

Uyku; bilindiğinin aksine bir koma hali değildir. Bilincimiz kapalı değildir aksine beyin dalgalarımız uyanık olduğumuz dönemdeki gibi canlıdır. Uyurken çalan bir kapı yada telefonu duyabiliriz. Uyuruz çünkü; dinlenmeye ihtiyacımız vardır. Uyumak o gün öğrenilen bilgilerin depolamamızı sağlar. Ayrıca kilo vermemize yardımcı olur, enerjimizi yeniler, mantıklı karar vermemizi sağlar, düşünmeyi artırır, hastalanmamızı sağlar. Bir insan uyumazsa başına neler gelebileceğiniz siz düşünün!

Gün içinde öyle telefonlar, e-mailler alıyorum ki uyumayan ailelerin neler yaşadığını yakından biliyor ve şahit oluyorum. Sevgili anne-babalar bebekleriniz uyumazsa sizde uyuyamazsınız ve gün içinde sinirli agresif ve tahammülsüz olmanız doğaldır. Unutmayın ki küçük melekleriniz kadar sizin de uykuya ihtiyacınız vardır. Aileler en çok bebeklerinin kısa süre uyuyup uyandığından şikayet ediyorlar. Gün içinde 30-45 dakikalık kısa uykular yada gece boyunca saat başı uyanmalar, bunlar bebek için oldukça kötü uykulardır peki bebekler neden bu kadar kısa uyurlar?

Uzun yıllar boyunca uykunun huzur hali olduğu düşünülüyordu. Ancak küçük bebekler incelendiğinde uykunun daha ilginç olduğu

Bebeğinizle ilgili bildiğiniz doğruların yanlış olma ihtimalini düşündünüz mü? Bebekleri uyutmak ve uyku düzenleriyle ilgili annelerden öyle şeyler duyuyorum ki şaşırıyorum doğrusu. Doğru bilinen ama yanlış olan o kadar yanlış var ki… Bunlar neler mi gelin beraber bakalım.

Yanlış 1- Bebeğini geç yatır geç kalsın: Bebeğini geç yatır geç kalksın düşüncesi yanlıştır. Geç yatan bebek geç kalkmaz aksine uykusunu alamadan daha erken kalkar. Bebekler aşırı yorulduklarında uykuya dalmaları güçleşir ve geceleri daha sık uyanırlar. Bunu yapmak sadece bebeğinizin az uyumasına ve uykusunu alamamasına sebep olur. Bebeklerin gelişimleri için beslenme kadar uykuya da ihtiyaçlarının olduğunu unutmayın.

Yanlış 2- Bebeğim geceleri açlıktan uyanıyor: Anneler bebeklerinin gece acıktığını ve bu yüzden uyandığını düşünerek onları beslerler. Halbuki 6. Ayını dolduran sağlıklı bir bebek 11-12 saat açlığa dayanabilir ve kesintisiz uyuyabilir. Geceleri bebekleri beslemek onlara kötü uyku alışkanlığı kazandırabilir. Her gece aynı saatte uyanan bir bebek acıktığı için değil alışkanlıktan uyanmaktadır. Eğer bebeğinizin kilo alımı ve gelişimi normalse gece beslemenize ihtiyacı yoktur.

Yanlış 3-