Askere ‘önleme araması’ yetkisi

TBMM Başkanlığı’na sunulan Askeri Hakimler Kanunu ve bazı kanunlarda değişiklik yapan tasarı, komuta kademesinin bir süredir gündeme getirdiği, askeri personelin görevden kaynaklanan suçlarının soruşturulması konusunun MİT personelinde olduğu gibi belli makamların özel iznine tabi tutulması uygulamasını getiriyor. Tasarı, Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanlarının Emniyet Teşkilatı Kanunu, İl İdaresi Kanunu, TBMM veya Bakanlar Kurulu kararları kapsamında görevlerden doğan suçlardan soruşturulabilmesini Başbakan’ın iznine tabi tutuyor.

Makul gerekçe şartı
Yine aynı şekilde Jandarma Genel Komutanı’nın soruşturulabilmesi için İçişleri Bakanı, diğer personelin soruşturulabilmesi için ise Milli Savunma Bakanı’nın izni gerekecek. Buna göre, Suriye sınırında bir güvenli bölge oluşturulması ya da askeri bölgelerin kapsamının genişletilmesi, valilerin kent merkezindeki olaylarda askeri görevlendirmesi halinde buralarda işlenecek suçların tamamı ancak izin verilirse soruşturulacak. Tasarı ayrıca askeri mahallerde “makul” gerekçelerle “önleme araması” yapılabilmesine de olanak tanıyor.
Askeri Hakimler Kanunu ve bazı kanunlarda değişiklik yapan tasarı, dün TBMM Başkanlığı’na sevkedildi. Tasarı, komuta kademesinin bir süredir gündeme getirdiği, askeri personelin görevden kaynaklanan suçlarının soruşturulması konusunun MİT personelinde olduğu gibi belli makamların özel iznine tabi tutulması uygulamasını da düzenliyor.

Zırh talep edilmişti
Komuta kademesi bir süredir görevlerinden kaynaklanan fiillerinin soruşturma kapsamına alınmasından duyduğu endişeyi hükümet yetkililerine iletmiş ve bu konuda bir “zırh” talep etmişti. Tasarı iç güvenlik paketinde de yer alan ve Yüksek Askeri Şura’da da gündeme gelen “önleme araması”nı TSK İç Hizmet Kanunu’na ekliyor.
Buna göre tehlike veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla askeri ceza mahkemesi kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde birlik komutanının veya amirinin veya adli müşavirin yazılı emri üzerine, askeri mahallerde askeri hakimler hariç kişilerin üstü, araçları, özel kağıtları ve eşyasının aranabilecek.
Arama talep yazısında, arama için makul sebeplerin oluştuğunun gerekçeleriyle birlikte gösterilmesi gerekecek. Önleme araması konutta ve yerleşim yerinde ve eklentilerinde yapılamayacak.

Mahkemeler komutanlıktan çıkartılıyor

“Askeri savcı yardımcısı” ve “yardımcı askeri savcı” unvanları kanun metninden çıkarılacak. Askeri hakimlerin sicil sistemi de yeniden düzenleniyor. Askeri hakimlerin birinci sınıfa ayrılma ve birinci sınıf olma işlemlerini Milli Savunma Bakanlığı’ndan alınarak Askeri Hakimler Kurulu’nca yapılacak. Askeri mahkemeler komutanlık teşkilatından çıkartılarak adli yargıda olduğu gibi bulundukları il veya ilçenin adını alacak, askeri mahkeme kurulan il veya ilçede en az bir askeri ağır ceza mahkemesi ve bir askeri ceza mahkemesi kurulacak, askeri mahkeme kuruluşu bulunan her il veya ilçede askeri başsavcılık bulunacak.