Endüstriyel spor yüzlerce milyar dolarla tanımlanabilen küresel büyüklüğe ulaşınca, 30-40 yıl önce aklımıza dahi gelmeyen sorunlarla karşı karşıya kaldı.
Yayın ve organizasyon gelirleri, cirolar, transferler, sponsorluklar, reklam pastası derken, “kazan”a uzanan kepçe sayısı arttı.
Hemen her alandan hizmet alan, katkı sağlayan spor, kuşkusuz “kara kepçeler”in de uzandığı bir cazibe yarattı.
Hak edenlerle hak etmeyenler, yasal aktörlerle yasa dışı “oyunbaz”lar, spor ortamında kıran kırana savaşa giriştiler.
Bu savaşın adı “illegal bahis” olarak tanımlanabilir.
Türkiye’de sporumuzu sarsan ve olumsuz etkileri giderek büyüyen bir “yasa dışı” illegal bahis sorunu var.
Bu sorun internet ortamında yurtdışındaki şirketlerin düzenlediği bahislerle başladı, 2007 yılında yasal düzenlemelerle yurtdışındaki şirketler aracılığıyla bahis oynamak suç sayıldı. 2013 yılında cezalar artırıldı. Ne var ki yurt içindeki bahis (iddaa) ile yurtdışındaki bahis oyunu arasında, oynayanlar açısından büyük bir fark oluşmaya başladı. Yurt içinde yasal bahis oynayan katılımcı 1 kazanırken, yurtdışında oynayan 2 almanın çekiciliğine kapıldı.
Yurt dışında yok
Türkiye’de yasal bahis üzerinde yüzde 40’a yakın yüksek vergi ve kesinti var. Yurt dışındaki bahis organizasyonunda böyle bir kesinti yok. O nedenle ikramiye miktarı ikiye katlanıyor.
Türkiye’de yasa dışı bahis pazarının yıllık 6 milyar TL olduğu tahmin ediliyor.
Son 10 yılda “iddaa”dan elde edilen kamu geliri 10 milyar TL. olarak açıklanıyor. Yasa dışı bahis yayıldıkça, bu gelirin kaçınılmaz biçimde azalacağı görülüyor. Yasa dışı bahis artarken, yurt içindeki yasal bahis artışı giderek azalıyor. Yakın zamanda bu artışın durması, eksiye dönmesi de beklenebilir.
İstanbul, Ankara, İzmir başta olmak üzere 34 ilde yasa dışı bahis, işyerlerinde etkinlik gösteriyor. Yurtdışındaki bahis organizasyonlarından bazısı halka açık anonim şirket statüsünde. Bazısı da off shore ülkeler üzerinden çalışıyor. Kıbrıs üzerinden de ciddi oranda katılım olduğu iddia ediliyor.
Türk sporunun kamusal kaynaklarında Spor Toto (ve iddaa) bütçeden daha önde yer tutarken, kulüpler için de isim hakları ödeyen ve bir anlamda altın yumurtlayan tavuğun korunması ve kurtarılması gerekiyor. Maliye Bakanlığı, BDDK, MASAK ve Emniyet Genel Müdürlüğü’nün alacağı yeni önlemlerle bu bahis kazanılabilir. Aksi takdirde yeniliriz.
Büyük bahisi kaybederiz!.
Kulüpler vazgeçer mi?
Fatih Terim’in geçen hafta açıkladığı “manifesto” üsluptan felsefeye, içerikten takvime kadar her açıdan tartışıldı. Çoğu kişi, Türkiye Futbol Direktörü’nün açıkladığı gerçeklerin bilindiğini, Terim’in yeni bir şey söylemediğini dile getirdi.
Evet, biliniyordu. Ama hiç kimse o gerçekleri dünya ile karşı karşıya getirmedi. Bize gelişme diye gösterilen koşu mesafelerinin bile uluslararası ölçekte ne kadar yetersiz olduğunu biz Hoca’nın karşılaştırmasıyla gördük.
Siyaset topa girer!
Bazılarında Terim’e karşı önleyemedikleri bir rahatsızlık var. O yüzden ucundan kıyısından onu yıpratmaya, inceden alay etmeye çalışanlar da oldu.
Oysa çok radikal çağrılar da içeriyordu o manifesto. İlk kez resmi bir görevli, TFF delegasyonundaki statünün değişmesini, taban birliklerine (antrenörler, futbolcular, hakemler) daha geniş temsil ve katılım hakkı tanınmasını, kulüplere verilen yüzde doksanlık temsilin azaltılması gerektiğini dile getirdi.
Peki kulüpler bu iktidar gücünden vazgeçerler mi ?
Sanmıyorum. Bunun için kendi iradeleriyle ana statüyü değiştirmeleri gerekir.
Ya da “siyaset” duruma müdahale eder, topa girer. Bekleyelim!
“Çileli” açıklamaları
Geçen hafta Mehmet Cenker Çileli’nin 1 yıl spor sahalarından uzaklaştırılmasıyla ilgili macerasını yazdım. Beşiktaş ve Passolig yöneticileri duyarlılık göstererek açıklama gönderdiler. Buna göre Cenker’in koltuğu 29.sırada, 333 numara. Reklam konulan yerde bilet satışı olmadığı bildirildi. Cenker’le de konuştum. Koltuğuna başkalarının oturduğunu, o nedenle reklam pankartını kaldırarak oturmak istediğini söyledi. 1 yıllık yasağının kalkması için açtığı
dava sürüyor.
