Başbakan Yardımcısı Şimşek 2018-2020 Orta Vadeli Programı Açıkladı

Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, 2018-2020 Orta Vadeli Programı açıkladı. Türkiye’nin sınıf atladığını ifade eden Şimşek, "Çin hariç gelişmekte olan ülkelere 138 milyar dolar net sermaye girişi olması bekleniyor. 2020 yılında kamu kesimi borçlanma gelirinin milli gelire oranının yüzde 1.3’e gerilemesini hedefliyoruz. Bu plan ile yüksek büyümeyi, yüksek istihdam artışını ve daha adil gelir dağılımını hedefliyoruz. Biz hükümet olarak hiçbir zaman popülizm tuzağına düşmedik" dedi.
Kalkınma Bakanlığında bir araya gelen Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Maliye Bakanı Naci Ağbal ve Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, 2018-2020 dönemini kapsayan Orta Vadeli Programı basın toplantısı ile açıkladı. İlk olarak küresel ekonomiyi ele alan Başbakan Yardımcısı Şimşek, küresel büyümenin kriz sonrası dönemde yavaşladığını belirterek, "Küresel büyüme 2017 yılında muhtemelen 3.5 civarında olacak" dedi. Göstergelerin büyümenin bir miktar daha canlanabileceğini gösterdiğini ifade eden Şimşek, küresel enflasyonun ılımlı seyrettiğini söyleyerek, küresel ekonomiye ilişkin aşağı yönlü riskleri dört ana başlıkta beklenenden hızlı parasal sıkılaştırma, jeopolitik gerginlikler, küresel ticarette korumacılık eğilimleri ve yüksek borçluluk oranları ve yaşlanan nüfus olarak sıraladı. Şimşek, "2010-2013 döneminde gelişmekte olan ülkelere toplamda 1.3 trilyon dolar net sermaye girişi gerçekleşirken, takip eden 4 yılda toplamda 1.5 trilyon dolarlık net sermaye girişi oldu. Özellikle 2017 yılında bu trend daha da güçlendi. Çin hariç gelişmekte olan ülkelere 138 milyar dolar net sermaye girişi olması bekleniyor. Petrol fiyatları 2014 yılı ikinci yarısından itibaren ciddi oranda geriledi. OPEC ülkelerinin üretimi kısma kararı ile 2017 yılında fiyatlar 50-55 dolar bandında seyretti. Son günlerde Irak’taki gelişmelerin etkisi ile fiyatlar bir miktar yükselmiş durumda. Bazı OPEC ülkelerinin kısma kararına uymaması, petrol fiyatlarındaki yükselişi sınırlandırıyor" diye konuştu.

Türkiye ekonomisi
Büyüme performansının son 15 yılda ciddi bir şekilde arttığını ifade eden Şimşek, konuşmasına şu şekilde devam etti:
"Cumhuriyetimizin kuruluşundan 2002 yılında kadar ortalama büyüme oranı yüzde 4.7 iken, bu puan hükümetlerimiz döneminde bir puan artarak 5.6 oldu. Bir puanı küçümsemeyin, bu muazzam bir fark yaratır. Gelir seviyelerimizi de önemli oranda iyileştirdik, Türkiye sınıf atladı. Ülkemiz alt orta gelir grubundan üst orta gelir grubuna yükseldi. Ayrıca yılda ortalama 910 bin istihdam sağladık. İşsizlik oranları istediğimiz seviyelere inmedi. Cari işlemler açığı yönetilebilir düzeyde cari açığın GSYH’ye oranı önemli ölçüde iyileşti. Önümüzdeki dönemde daha dengeli bir büyüme kompozisyonu ile birlikte cari işlemler dengesini sürdürülebilir düzeyde tutmak amaçlarımızdan biridir. Cari açık/GSYH’yi program sonunda yüzde 4’ün altına indirmeyi hedefliyoruz."
Fiyat istikrarında da önemli mesafe katedildiğini ifade eden Şimşek, son 14 yılda ortalama yüzde 9 olan enflasyonun ondan önceki dönemde yüzde 70 arttığını ve aynı şekilde kamu borçlarının uluslararası standartlara göre gerilediğini ve ülkemizde yüzde 28 civarında olduğunu söyledi. Şimşek, "Ayrıca yüksek katma değerli üretimin yaygınlaştırılması amacıyla bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaştırılması, imalat sanayi ve madencilik önceliklendirilecek, tarımsal üretim güçlendirilecek, su kullanımının etkinleştirilmesi için su kanunu çıkarılacaktır. İş ve yatırım süreçlerinin iyileştirilmesi amacıyla yatırım yeri tahsisi kolaylaştırılacak, coğrafi bilgi sistemleri alt yapısı tamamlanacak, iş ve ticaret uyuşmazlıklarında hukuki öngörülebilirilik arttırılacak, yeni icra dairesinin modeli yaygınlaştırılacak, KOBİ’lerin finansmana erişimi kolaylaştırılacak. Kamuda kurumsal kalitenin arttırılmasına yönelik kamuda yeniden yapılanma ve koordinasyon sağlanacak, kamuda insan kaynağı kalitesi arttırılacak" diye konuştu.

Orta Vadeli Program’ın (OVP) amaçları neler?
OVP’nin temel amaçlarının büyümenin hızlandırılması, istihdamın arttırılması ve gelir dağılımının iyileştirilmesi olduğunu ifade eden Şimşek, bu kapsamdaki öncelikli politika alanlarını şu şekilde sıraladı:
"Makroekonomik istikrarın sürdürülmesi, beşeri sermaye ve iş gücünün kalitesinin arttırılması, yüksek katma değerli üretimin yaygınlaştırılması, iş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi, kamuda kurumsal kalitenin arttırılması."
Şimşek, "Program sonunda kişi başı milli gelirin 13 bin doların üzerine çıkacağını tahmini ediyoruz. Bu seviye Dünya Bankası tanımına göre üst gelir grubuna çıkmak için eşik değerin üzerindedir. 2019 yılında işsizlik oranının yeniden tek haneye düşmesini ve 2020 yılında yüzde 9.6 oranında gerçekleşmesini öngörüyoruz. Program döneminde enflasyonun kademeli olarak iyileşerek yüzde 5 seviyesine gerilemesini de hedefliyoruz. Cari açığın milli gelire oranının yüzde 3.9’a gerileyeceğini tahmin ediyoruz. 2020 yılında kamu kesimi borçlanma gelirinin milli gelire oranının yüzde 1.3’e gerilemesini hedefliyoruz. Gıda enflasyonundaki oynaklığın azaltılmasına yönelik olarak lisanslı depoculuk hizmetleri artırılacaktır. Toptancı Hal Yasası çıkartılacaktır. Taşıt kullanımında tasarrufa gidilecektir. Çok zorunlu haller dışında kamu binası yapılmayacaktır. Alacak sigortası yaygınlaştırılacaktır. Altına dayalı tahvil kira sertifikası aracı gerçekleştirilecektir. BES gözden geçirilerek, kapsamı geliştirilecektir. Makro ihtiyati düzenlemeler yapılacaktır. İhracatı artıracağız. E-ihracat stratejisi uygulamaya geçilecektir. Turizmde dönüşüm sağlamak amacı ile stratejimiz yenilenecektir. Finansman imkanlarının geliştirmesi amacı ile Eximbank’ın ödenmiş sermayesi artırılacaktır. Lojistik merkezler modern işletmecilik ile düzenlenerek ticaret hızlandırılacaktır. Öğretmenlerimizin niteliklerinin artırılması için öğretmen akademisi kurulacaktır. Mesleki ve teknik eğitimi kurumlarının müfredatı geliştirilecektir. Tematik mesleki ve teknik lise uygulaması yaygınlaştırılacak, eğitim sisteminde yönetişimin artırılması için bütçe yönetimi geliştirilecektir. Okul öncesi eğitim yaygınlaştırılacak. İşgücü piyasası etkinliğini artıracağız. İstihdam hizmetleri kişiye özel bir şekilde verilecektir. Özel politika gerektiren istihdamın artırılması için kadınların iş hayatına kazandırılması için çalışmalara devam edeceğiz. Engellilerin ekonomik ve sosyal hayata kazandırmak için sosyal ve fiziki çalışmalara devam edeceğiz. Ayrıca kayıt dışı istihdamı daha da azaltacağız. Yüksek katma değerli üretimin yaygınlaştırılması amacı ile Ar-Ge ve yenilik kapasitemizi artıracağız. TÜBİTAK ev enstitüleri yeniden yapılandıracağız. Özel Ar-Ge ve tasarım merkezleri sayısını bine çıkaracağız. Türkiye Uzay Ajansı kurulacaktır. Genç Girişimci Merkezleri yaygınlaştırılacaktır. Bilgi ve iletişim teknolojilerini yaygınlaştıracağız. Yeni nesil erişim şebekelerini yaygınlaştıracağız. Akıllı uygulamalara geçiş hızlandırılacaktır. Yeni teknoloji gelişmelerine hız verilecektir. Kamuda bilgi güvenliği ev tasarruflar artırılacaktır. Büyük OSB’lerde tasarım merkezleri kurulacaktır. İlaç ve tıbbi cihaz sanayi, savunma sistemleri, bilişim ve haberleşme alanlarına öncelik verilecektir. Petrokimya sektörünü destekleyeceğiz. Yerli marka otomobil destek programı hayata geçirilecektir. Madencilik arama yatırımları artırılacaktır. Tarımsal üretimin desteklenmesi için verimlilik ve çiftçi geliri düzenlenerek yeniden düzenlenecektir. Su kullanımının etkinleştirilmesi için su kanunu çıkarılacaktır. Hayvancılıkta üretimin artırılması için kaba yem üretimi ve işlenmesine yönelik altyapı geliştirilecek. İş ve yatırım süreçlerini iyileştireceğiz. Onay ve işlemler elektronik ortamlara aktarılarak hızlandırılacak. ÇED kararı, yatırımcıların ÇED raporunu eksiksiz olarak tesliminin azami 2 ay içerisinde sonuçlandırılacaktır. Coğrafi bilgi sistemleri altyapısı tamamlanacak. İş ve ticaret uyuşmazlıklarında yatırım, ticaret ve finans konularında mahkemelere ihtisaslaştırma sağlanacak ve yargılama süreleri kısaltılacaktır. Yeni icra dairesi modeli yaygınlaştırılacak. Elektrik, su telefon gibi borçlar için icra dairesine gidilmeden daha az masrafla ödeme yapılabilmesi sağlanacaktır. Kamuda yeni kurum kurulması sınırlandırılacaktır. Büyükşehir belediyelerinde personelin uzmanlaşmasına yönelik program olacaktır. Kamuda insan kaynağının kalitesinin artırılması için taşradaki uygulama etkinliği geliştirilecektir. Performans değerlendirmesi yapılacak ve sonuçlar kamuoyuyla paylaşılacaktır. Güvenlik güçlerinin teknik kabiliyet kapasitesi artırılacaktır."

2018 OVP’nin 2019’dakinden farkı nedir?
Program sunumunun ardından basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Şimşek, bu plan ile 2019 yılı programı arasındaki farka ilişkin soruya, "Bu plan ile yüksek büyümeyi, yüksek istihdam artışını ve daha adil gelir dağılımını hedefliyoruz. Biz hükümet olarak hiçbir zaman popülizm tuzağına düşmedik. Milletten aldığımız vergileri milletimize harcadık, bu yüzden en büyük önceliğimiz eğitim sonrasında da sağlık oldu" yanıtını verdi.
Kalkınma Bakanı Elvan da, "İhracatımızın ithalata olan bağımlılığı yüksek, petrol, savunma sanayi, biyoteknoloji, nanoteknoloji gibi alanların her birine yoğunlaşıyoruz. Bu alanlarda güçlü araştırma merkezleri oluşturuyoruz ve ticarileşmesine yönelik çalışmalar ortaya koyacağız. Biz 2002 yılından itibaren bir yandan büyümeyi yukarı çekerken, enflasyonu da aşağı çektik" dedi.

Yeni vergilendirmeler
Maliye Bakanı Ağbal ise, "Yüzde 1.6 olarak hedeflediğimiz bütçe açığı, yıl sonunda yüzde 2 seviyesinde kalmış olacak. Gerek gelir, gerekse gider tarafında çok önemli adımlar atıyoruz. Bütçenin temel yaklaşımına bakıldığında 2018 bütçesi büyümeye destek verecek şekilde devam edecek. İhracatçılarımıza, esnaf ve çiftçilerimize verilen destek devam edecek, tarımda mazot desteği devam edecek" dedi ve geliri arttırmaya yönelik olarak meyveli gazoz ve enerji içeceklerinden, makarondan (sigara kağıtları) vergi alınacağını, binek otomobillerin motorlu taşıtlar vergisinin gelecek sene yüzde 40 oranında yasal değişiklik ile arttırılacağını duyurdu. Ayrıca binek otomobillerin vergilendirilmesinde sadece motor/silindir hacminin değil, aynı zamanda binek otomobilin vergisiz fiyatını da dikkate alan yeni bir tarife olacağını açıkladı. Ağbal, "Veraset İntikal Vergisi Kanununda da bir değişiklik yapıyoruz. Özellikle şans oyunları ve çekilişlerde elde edilen gelirler üzerinden biliyorsunuz yüzde 10 vergi kesintisi yapılıyordu. Biz bu yüzde 10 olan oranı yüzde 20’ye çıkarıyoruz" diye konuştu.