Bebekler anne karnında görmeye başlıyor

Bebeklerin görme yetisini anne karnında kazandığını biliyor muydunuz?
Görme gelişimi her ne kadar anne karnında başlasa da bebeklerin görme becerisi zaman içinde gelişiyor. Anne adaylarının ise bebeğinin göz gelişiminin olumsuz yönde etkilenmemesi için hamilelik döneminde dikkat etmesi gereken bazı noktalar bulunuyor.

Göz Hastalıkları ve Sağlığı Uzmanı Opr. Dr. Şehvar Nefesoğlu, bebeklerin göz gelişimi ve bu gelişim sırasında anne adaylarının dikkat etmesi gereken hususlar konusunda bilinmeyenleri anlatıyor.

Bebekler görme yetisini anne karnında kazanır. Ancak, görme gelişimi ilk olarak anne karnında başlasa da bebekler, doğdukları ilk andan itibaren çok az bir görme becerisine sahip olur. Bebeklerin görme yetisi zaman içerisinde gelişir. Çünkü bebeklerin görme duyusu gelişimi diğer duyu organlarına göre daha geç tamamlanır. Anne adaylarının ise bebeğin görme gelişimini sağlıklı bir şekilde tamamlaması için hamilelik döneminde bazı noktalara dikkat etmesi gerekir.

Işık algılama kabiliyeti gebeliğin ilk 6 ayında kazanılır
Gözlerin ışığı algılama yetisi anne karnındaki ilk 6-8 haftadan itibaren başlar. Gebeliğin 31. haftasında pupilla ışık refleksi oluşmaya başlar. Bebeklerin parlak ışığa karşı göz kırpma refleksi ise, doğumdan birkaç gün sonra ortaya çıkar. Fakat doğan her yeni bebeğin gözlerinde göz bebeği küçülmesi (miyozis) bulunduğu için bu durumu tespit etmek güçtür. Bebekler, 6 haftalık olduğunda anne-baba ile göz teması kurabilir duruma gelir.

Ancak bebeğin gözlerini sağa-sola doğru hareket ettirmesi erişkinlere göre daha yavaş olur. Bebek 2-3 ayda parlak objeleri takip etmeye başlar. Bu durum prematüre bebeklerde (prematüre derecesine göre değişir) daha geç başlayabilir. Bebekler genellikle 6. haftada bir objeye odaklanabilir ve bakabilir duruma gelir. Bebeklerin ilk 2-3 ay gözleri birbirinden bağımsız hareket edebilir. Fakat bu durumun 4. aydan sonra devam etmemesine dikkat edilmelidir.

Ayrıca çocuklarda gözde titreme (nistagmus) ve bastırarak gözü kaşıma gözlemleniyorsa görme zayıflığından şüphelenilmelidir.

Retina 8.ayda gelişir
Bebeklerin retina gelişimi fetüste geçirilen 8. ayda tamamlanır. Periferik temporal retina ise gelişimini 9.ayda bitirir. Ancak göz, doğumdan sonra gelişmiş sayılır. Doğumdan sonraki 6. haftada kornea 51 dioptriden 44 dioptriye gelir. 6 ayda lens gücü 34 dioptriden 28 dioptriye, 1 yılda ise gözün ön ve arka uzunluğu 1 mm’den 20 mm’ye ulaşır.

Göz kaslarının gelişimi ilk 1 yılda tamamlanır
Doğumda bebeğin gözünün ön-arka uzunluğu yaklaşık 17 mm’dir. Yani bebek gözünün uzunluğu erişkin gözünün yüzde 70’i, büyüklüğü ise yüzde 50’si kadardır. Doğumdan sonra gözün ön kısmı yani kornea, lens ve iris retinaya göre daha hızlı gelişir. Göz kaslarının gelişiminde bilhassa ilk 1 yılda hızlı bir değişim gözlenir. Bu nedenle 6-9 aydan önce bebeklere şaşılık cerrahisi önerilmez ve uygulanmaz. Ayrıca optik sinir gelişimi doğumda erişkin düzeyine yakındır. Gebeliğin 6-10. haftalarında sinirsel gelişim anormalliği (optik sinir hipoplazisi) varsa bu durum ciddi bir problemin işareti olabilir.

Doğumdan sonraki 2. ayda renk algılama özelliği kazanılır
Bebeklerin gözlerinin renk görmeye ve algılamaya başlaması 2 veya 3 aydan sonra başlar. Fakat bebeklerin erişkin renk görme seviyesine ulaşması 2-3 yaşını bulur. Bebeklerin ay ay gelişimi ele alınırsa;
• 2. ayda bebek, anne babaya gülümser,
• 4. ayda bebek objeleri gözleri ile arar,
• 6. ayda bebek eline obje alabilir, onunla oynayabilir,
• 1 yaşına geldiğinde ise karalama ve boyama yapabilir.

Gebelikte görme gelişimi olumsuz etkilenebilir
Gebelikte bebeklerin görme gelişimi ile ilgili risk oluşturabilecek bazı faktörler vardır. Bunların başında alkol kullanımı, kronik ilaç hikayesi (anamnezi), sigara, aşırı çay ve kahve tüketimi gelir. Ayrıca epilepsi gibi hastalıkların tedavisinde kullanılan antikonvülzanlar, hormonlar, gebeliğin erken dönemlerinde maruz kalınan radyasyon, kansızlık, yüksek tansiyon, kanamalar ve geçirilmiş enfeksiyonlar da bu faktörler arasında sayılabilir. Gebeliğin bilhassa ilk 2 ayında bu risk faktörleriyle karşılaşmak göz problemlerinin görülme olasılığını ve problemin seviyesini arttırabilir.

Görme ve ince hareket gelişimi 3. ayda başlar
Gözle takip yeteneği doğumdan itibaren yavaş yavaş artarak gelişir. 3. aydan itibaren bebek artık tüm kişi ve objeleri takip eder hale gelir.

3-5 ay: Bebek ellerini incelemeye başlar,
6-8 ay: Nesneleri elden ele geçirir,
9-10 ay: Başparmak ve parmak arası ile objeleri kavrar ve düşürdüğü eşyaları arar,
18 ay: 3 oyuncağını üst üste koyabilir,
3 yaş: Çizgi ve halka çizebilir, renkleri tanımaya başlar,
4 yaş: Çöp adam çizebilir.

Bebeğin göz gelişimi için balık tüketimine dikkat
Anne adayı gebelik sürecinde, bebeğin göz gelişimi için balık tüketimine özen göstermelidir. Çünkü uskumru, somon balığı ve alabalık gibi yağlı balıklarda bulunan omega 3 yağ asitleri bebeğin göz gelişimi için büyük önem taşır. Balık tüketimi ayrıca anneyi yüksek tansiyon ve erken doğuma karşı da korur.