Boğaziçi, seçilenin atandığı tek okuldu

Rektörlük seçimlerini kaldıran Kanun Hükmünde Kararname’nin yayınlanmasına kadar öğretim üyelerince seçilen rektörün atandığı tek üniversite Boğaziçi Üniversitesi’ydi.

1982’de rektörlük seçiminin kaldırılmasının ardından rektörler 1992’ye kadar üniversitelerde seçim yapılmaksızın atandı. Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyeleri, 1992’de rektör seçiminde belirleyici olmak için yasada olmamasına rağmen seçim yapıp, YÖK’e kendi seçtikleri adayların isimlerini iletti. Bu tavır, diğer üniversitelerde de yaygınlaşınca, YÖK’e sunulacak adayların seçimle belirlenmesi usulü resmen benimsendi.

Bu sistemde cumhurbaşkanları YÖK’ün sunduğu 3 kişiden birini, aldığı oy sayısı fark etmeksizin, atama hakkına sahipti. Fakat Boğaziçi, bu meseleyi de kendi inisiyatifiyle çözdü. Rektörlük için aday olan akademisyenler, oylamada birinci olmadıkları takdirde atanmayı kabul etmedi. Böylece Boğaziçi’nde birinci olan adaylar rektör olarak atandı.
12 Temmuz 2016’daki seçimde de Prof. Dr. Gülay Barbarosoğlu oyların yüzde 86’sına karşılık gelen 348 oyla birinci oldu. En yakın rakibi Prof. Dr. Vedat Akgiray ise 40 oy aldı. Yasal zorunluluk olan aday sayısına ulaşmak için aday olan isimlerden Prof. Dr. Cem Say da 7 oy aldı.

Akgiray krizi

Akgiray’ın, seçimden önce Boğaziçi’ndeki geleneğe aykırı olarak “az oy farkı olursa çekilmeyebileceğini” söylemesi bu süreçteki ilk kriz oldu. Seçimden sonra Akgiray’dan bir açıklama gelmedi. Bu tavır üniversite içerisinde tartışma yarattı. Cem Say ise daha önceki yıllarda Boğaziçi’ndeki diğer adayların yaptığı gibi YÖK’ün mülakat çağrısına olumsuz yanıt verdi.

Hocalardan açıklama

29 Ekim’de KHK ile rektörlük seçimlerinin tamamen kaldırılması üzerine tartışmalar yeni boyut kazandı. Önce Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyeleri, sonra da öğrenciler,KHK’nın iptalini istedi. Öğrenci Temsilciliği Kurulu’nun düzenlediği eylemde “üniversite iradesini yok sayacak bir yöneticinin kabul edilemeyeceğini” söylendi. Boğaziçililer, 7 Kasım’dan itibaren çeşitli etkinlerin düzenlendiği “nöbet”leri başlattı. 12 Kasım gecesi ise Prof. Dr. Mehmed Özkan, rektör olarak atandı. Özkan’ın üniversite içerisinden biri olmasının, öğretim üyeleri arasında tepkilerin dozunu düşürdüğü söylenebilir.

Çünkü son düzenlemeyle rektörün başka bir üniversiteden atanması da mümkündü. Öğrenciler ise Özkan’ın atanmasının ardından rektörlük önünde oturma eylemi başlattı. Farklı görüşlerdeki öğrencilerin, politik bir nedenle bir araya gelmesinin zor olduğu düşünülen Boğaziçi’nde rektörlük tartışması bu algıyı da kırdı. Eylemlerdeki çeşitlilikten anlaşılacağı üzere öğrenciler, rektörün seçimle belirlenmesi gerektiği konusunda ortak bir fikre sahip. Şimdi Boğaziçi’nin 1992’de olduğu gibi bir çözüm bulup bulamayacağı tartışılıyor.