Buzul kıtanın kaya yosunlarından ilaç

Buzul kıta Antarktika’da Türk üssü kurulması için bilimsel çalışmalar sürerken, bir Türk bilim insanı daha buzul kıtadaki çalışmalarını başarıyla tamamlayarak döndü. İTÜ PolRec (Kutup Araştırmaları Merkezi) ve Erciyes Üniversitesi’nin desteğiyle Antarktika’nın Ross Adası’nda bulunan Çek Cumhuriyeti’ne ait Johann Gregor Mendel Üssü’ne giden Prof. Dr. Mehmet Gökhan Halıcı, 60 gün boyunca kıtanın biyolojik çeşitliği üzerine araştırmalar yaptı.

23 gün Arjantin’deki Antarktika Sekretaryası’nda bulunduktan sonra buzul kıtaya geçen Halıcı, üste 14 Çek ve 2 Slovak bilim insanıyla çalıştı. 2016-2017 sezonunun yaz aylarına denk gelen çalışmada, Türk bilim insanı buzul kıtanın karasal alanındaki bitkileri inceledi. 150 farklı liken (kaya yosunu) türünden 500 örnek toplayan Halıcı, bir likene Prof. Dr. Bayram Öztürk’e ithafen ‘Sagediopsis bayozturkii’ adını vererek bilim dünyasına kazandırdı. Daha önce de Türk iyonosfer bilimci Dr. Atok Karaali’nin adı bir kayalığa, atmosfer bilimci Prof. Dr. Ümran İnan’ın ismi ise bir tepeye verilmişti.

Anadolu’yla benzer

Gözlem ve tespitlerini Milliyet’e anlatan Halıcı, “Liken ve mantar biyoçeşitliliği üzerine araştırmalar yaptık. Organizmaların geliştirdikleri morfolojik ve fizyolojik adaptasyonlar ana konumuzdu. 150 farklı liken türünden 500 örnek aldım. Türkiye’de bu örnekleri moleküler seviyede çalışacağız. Örneklerden DNA izole edeceğiz, daha sonra belirli gen bölgelerini dünyanın diğer bölgelerindeki benzer veya aynı türlerin gen bölgeleriyle karşılaştıracağız. En ilgi çekici gözlemim Antarktika’daki liken biyoçeşitliliğinin Orta Anadolu’daki volkanik Hasan Dağı’nın yükseklerinde yayılan likenlerle ciddi benzerliklerinin olması. Genetik açıdan Antarktika likenleri ile Anadolu dağlarının yüksek kesimlerindeki likenlerin genetik benzerliğini ortaya koymayı amaçlıyorum. Antarktika’ya özgü likenlerdeki biyoaktif maddelerin belirlenmesi ve ilaç yapımı için uygunluğunu belirlemek istiyorum. Mars’ta çalışmış gibiyim, çünkü hiç çiçekli bitki yoktu” dedi.

Dayanıklılık önemli

Türk bilim insanlarının kıtada dünya bilimine katkı sağlayacak çalışmalar yapacağına inandığını kaydeden Prof. Dr. Halıcı, “Çalışmaların sürekli olması için genç bilim insanlarına ihtiyaç var. Zorlu arazi koşullarına dayanıklı olmak, günde en az 20 kilometre yürümek, soğukta çadırda yatabilmek ve psikolojik dayanıklılık çok önemli” diye konuştu

Mars çalışmalarına katılabilirim

Prof. Dr. Halıcı, örnekleri inceleyip, uluslararası saygın dergilerde bilimsel makaleler yazacağını söyleyerek, “Bilim dünyası için çok sayıda yeni tür tanımlayacağıma inanıyorum. Antarktika’dan daha önce rapor edilmemiş türler de olacak. Kıtanın iç bölgelerinde de çalışmak amacındayım. Zor koşullarda yaşayabilen türler ilgimi çekiyor. Mars ile ilgili çalışmalar yapmayı istiyorum. Ülkemiz çiçekli bitkiler açısından değerini bilmediğimiz bir cennet. Biyoçeşitlilik çalışmaları yapacak gençlerin dünya bilimine faydası olacaktır” dedi.