12 Eylül tiyatro sahnesinde

Civan Canova'nın yazdığı Soka Çıkma Yasağı, gerek yakın tarihle yüzleşmeyi, gerekse 1980 sonrası Türkiyesi’nde kök salan toplumsal paranoyayı anlatmayı ustalıkla başarıyor. Oyun tarihimizin en kanlı ve karanlık dönemine atıfta bulunurken kara komedi formundan yararlanıyor.

Sokağa çıkma yasağının uygulandığı bir gecede, bir otelin lobisinde herkesin birbirinden şüphelendiği, işlerin gittikçe arapsaçına döndüğü delice bir fars. Şiddetle güldürünün birbirine karıştığı bu sıkıyönetim parodisinin içinde, bir süre sonra gülümsediklerinize yabancılaşıyorsunuz. Sizi gülümseten durumların kalbinde yatan şiddetle, şok içinde, karşı karşıya kalıyorsunuz.

Canova oyununda, kaba ve tipik bir darbe tasvirinden uzak durmuştur. Zamansız bir düzlemde yorumlanabilecek olan anlatının odağına, korkudan beslenerek varlığını meşrulaştıran her tür diktatörlüğü yerleştirmiştir. Oyunun temel ideasını yönlendiren “Bu akvaryum yalnızca kendi balıklarını zehirler” cümlesinde mitolojideki Kronos’u andırır bir barbarlık içinde, kendi çocuklarını yiyen 1980 darbesinin izlerini yakalamak mümkündür… Darbe yöneticilerinin barbarlıklarına eşlik eden cehaletleri, pek çok trajikomik durumun oluşmasına neden olmuştur. Oyunun mizahı; döneme ait anlatılan birçok anekdotun taşıdığı trajikomikliği anımsatıyor. Oyun, bir yanıyla da olan bitene duyarsızlaşarak üretilen korkuda kendinden başka hiçbir şeyi önemsemeyen insanı mizah unsuru olarak kullanıyor. Devekuşlarının saklandıklarını düşündükleri anda açıkta bıraktıkları yanlarıyla düştükleri gülünç durum, tüm oyun boyunca bulmaca çözen yaşlı çiftte, 1980 sonrası oluşan toplumsal yapıya atıfta bulunur bir halde, görünür kılınıyor.

Türk Sinemasında geçtiğimiz yıllarda arka arkaya çekilen pek çok 12 Eylül filmi, Türkiye’nin artık bu ağır süreçle yüzleşmekten kaçamayacağının en somut kanıtı. Civan Canova Sokağa Çıkma Yasağı oyunuyla; bu karanlık tarihi, tiyatronun dili ve estetiği ile keşfetmemizi ve bugün hala aynı sıcaklığıyla süren paranoyalarımızla yüzleşmemizi sağlıyor.

“SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI”

Yazan: Civan CANOVA

Yöneten: Emrah EREN Dekor

Tasarım: Ali YENEL

Kostüm Tasarım: Gönül SİPAHİOĞLU

Kukla Tasarım: Ayçın TAR

Işık: Yüksel AYMAZ

Koreografi: Maral CERANOĞLU

Dramaturg: Ceren ERCAN

Yönetmen Yardımcısı: Esra PAMUKÇU

Reji Asistanları: Bulut AKKALE, Pervin BAĞDAT, Emel SAYIM OYUNCULAR

Joker: Ali Aziz ÇÖLOK

302: Burak DUR

402: Didem GERMEN

Müdür: Orhan ŞİMŞEK

303: S. ULAŞ BAKIR

101: Beyti ENGİN

100: Görkem Z. GÖNÜLŞEN

Bayan 101: Şirin Ç. TAŞPINAR

Garson: Bulut AKKALE

Bay 555 (Ses): Müşfik KENTER

Bayan 555 (Ses): Kadriye KENTER