DAMAR CERRAHİSİNDEKİ YENİLİKLER - ŞAH DAMARINA LOKAL MÜDAHALE

Damar cerrahisi uzmanı Doç. Dr. Yusuf Kalko, şah damarına bağlı hastalıkların nedenlerini, belirtilerini ve yeni teknik ‘Minimal İnvaziv Damar Cerrahisi’ni anlattı: “Damar tıkanıklığı sorunları ve şah damarına bağlı felçler, eskiden sadece yaşlılık hastalığı olarak bilinirdi. Ama günümüzde durum değişti. Pek çok çevresel faktör ve beslenme alışkanlığı, bu hastalığı 40’lı yaşlara kadar düşürdü. Dolayısıyla erken yaştaki insanların da konuya duyarlı olması gerekir. Çünkü felç, ‘ Adım adım geliyorum’ der. Eğer baş dönmeleriniz varsa, geçici görme ve şuur kaybı yaşıyorsanız, bunun yanında kolda ya da bacakta güçsüzlük hissi varsa bir uzmana başvurun, şah damarı ultrasonu isteyin.

Damar incelemesi check-up’a eklenmeli
40 yaş üzeri herkesin rutin damar kontrollerini yaptırmasında fayda var. Damar sertliğinde kalp, bacak ve şah damarlarını kontrol ettirmek gerekir. Bu hem erkekler hem kadınlar için geçerli. Ülkemizde yaşam beklenti süresi, 75 yıl. Her yıl 150 bin kişi değişik seviyelerde felç geçiriyor. Bunun yüzde 80’i emboli dediğimiz pıhtı, yüzde 20’si de kanama yüzünden gerçekleşiyor. Pıhtıların da yüzde 60’ının nedeni, şah damarındaki tıkanıklıklara ait.
Rutin damar kontrollerinde genellikle atlanan çok önemli bir uygulama var; şah damarı ultrasonları. Bu, genelde kimsenin aklına gelmez. Ancak check-up muayenelerinde artık ihmal edilmemesi gereken en önemli ultrason uygulamalardan bir tanesi olmalı. Çok basit bir stetoskop dinlemesiyle bile bunu anlayabiliriz. Darlıktan geçen kanın titreşmesiyle üfürüm denen bir ses duyarız. Bu ses bize darlık olup olmadığını hemen söyler.

Konuşa konuşa ameliyat
Şah damarı hastalıklarında cerrahi çok tercih edilen bir yöntem değildi eskiden. İleri yaş faktörüyle beraber kalp, şeker, akciğer rahatsızlıkları, tansiyon ve diyalize bağlı olma gibi durumlarla karşılaşılıyordu. Ayrıca nörologlar kolay kolay cerrahiye hastayı vermiyordu. Bugün hâlâ böyle hastalarda, özellikle risk faktörleri yüksekse, çoğu merkezde ameliyatı kaldıramaz korkusuyla cerrahiden kaçınılıyor.
Gelişen cerrahi tekniklerle Minimal İnvaziv Damar Cerrahisi girdi hayatımıza. Diğer taraftan stent tedavisi hâlâ gündemde. Ancak stentin vücudumuzda tamamen ele geçiremediği ve cerrahiye üstünlük kazanamadığı tek yer, şah damarı bölgesi.
Minimal İnvaziv Damar Cerrahisi yönteminde, lokal anesteziyle sadece hastanın boynunu uyuşturarak yaptığımız ameliyatta hastayla karşılıklı sohbet ediyoruz. Test süremiz olan 30 saniyelik dilimde hastanın şuurunu kontrol altında tutmak için tuttuğu takımdan, eşiyle tanışmasına kadar sorular soruyor bazen de dedikodu yapıyoruz. Şuurda ufak bir bozulma olması durumunda hemen bir kanül yardımıyla beyne kan gönderip hastanın dinç kalmasını sağlıyoruz. Bu esnada damarın içini temizleyip hızlı şekilde kapatıyoruz. Operasyon 30-50 dakika arasında tamamlanıyor.

Ameliyat sonrası dönem
Ameliyattan sonra hastalar yoğun bakıma girmeden hemen normal odaya alınıyor. Birkaç saat sonra yemeğini yiyebiliyor, aynı gün yürütülüyor, ertesi gün de taburcu ediliyor.
Tabii her şey bununla bitmiyor. Bundan sonra hastanın dikkatli ve düzenli olup, rutin kontrollerini ihmal etmemesi gerekiyor. Verilen ilaç tedavisine harfiyen uymalı. Beslenmesine dikkat edip hareketli yaşamı tercih etmeli. Sigaradan uzak durup, obezite ve diyabetten korunmalı. Yaptığımız ameliyatın etkisinin hasta üzerinde ömür boyu devam etmesi için uyulması gereken altın kurallar yerine getirilmeli.”

TIKANIKLIĞI TETiKLEYEN ETKENLER

l Genetik faktörler l Yüksek tansiyon l Kolesterol yüksekliği l Sigara l Şeker hastalığı
l İleri yaş l Stres l Yağlı yiyecekler l Kırmızı et
l Hamur işleri l Obezite

BU BELiRTiLERE DiKKAT

* Baş dönmesi
* Geçici şuur kaybı
* Geçici konuşma bozukluğu
* Geçici görme kaybı
* Kolda ya da bacakta güçsüzlük

YÖNTEMiN AVANTAJLARI

* Lokal anesteziyle yapılıyor.
* Şah damarına doğrudan müdahaleyle tıkanıklık tamamen açılıyor. Yarı tıkalı ya da tamamen tıkalı damara da müdahale edilebiliyor.
* Farklı kronik rahatsızlıklardan dolayı ameliyat riski olanlara uygun. *
Yetişkin her yaş grubuna uygulanıyor
* Zamanında müdahaleyle felci engelliyor.
* Hasta yoğun bakıma alınmıyor ve ertesi gün taburcu ediliyor.

150

Her yıl Türkiye’de felç geçiren insan sayısı (bin)

YARIN: iNME CERRAHiSi