GEBELiK DiYABETi SEKiZ KADINDAN BiRiNDE GÖRÜLÜYOR

İstatistikler her 3-8 kadından birinde gebelik diyabetinin görüldüğünü ortaya koyuyor. Gebelik diyabeti iri bebek doğum- larının başlıca nedenlerinden. Prof. Dr. Cem Sungur, gebelik diyabetinin yol açtığı sorunlarla ilgili bilgi verdi.

Gebelikte ortaya çıkan diyabet ne tür sorunlara neden olur?
Kan şekeri denetiminin sağlanmasının özellikle önemli olduğu dönemler var. Bunlardan birisi de gebelik. Tüm hamileliklerin yüzde 3-8’inde gebelik diyabeti gelişebiliyor. Gebelik, dokuların insüline olan duyarlılığını değiştiren bir süreç ve bu nedenle de kan şekerinde yükselmelere neden olabiliyor. Kan şekeri düzeyindeki artışa paralel olarak anneyle ilgili komplikasyonlar da artış gösteriyor. Özellikle standart doğum hizmet-lerinin yeterli olmadığı bölgelerde bebek açısından önemli sorunlar ortaya çıka- biliyor. Annenin kan şekeri düzeyindeki yükseklikle bebeğin yüksek doğum ağırlığı arasında kuvvetli bir ilişki var.

Gebelik diyabeti ve gebe kalan diyabetik kadınlarda yaklaşım ne olmalıdır?
Araştırmalar, bir coğrafi bölgede tip 2 diyabet görülme sıklığı fazlaysa, gebelik diyabetinin de o bölgede daha yüksek oranda görüldüğünü gösteriyor. Giderek artan gebelik yaşlarıyla birlikte, tip 1 ve tip 2 diyabet tanısı konmuş kadınlarda sağlıklı bir gebeliğin planlanması ve sürdürülmesi önemlidir. Anne ve bebek sağlığı açısından gebelik süresince kan şekeri yüksekliklerinin araştırılması ve diyabetik gebelerin bakımı konusunda uyulması gereken kesin standartlar var. Diyabetlilerin bakım ve tedavisi konusunda, bu stan- dartlara bağlı kalmak, hem anne hem de bebeğin sağlığı açısından hayati öneme sahip.

Kan şekerinin dönemsel olarak yükseldiği başka bir grup var mı?
Kan şekeri yüksekliklerinin geçici olabildiği, ancak sonuçlar üzerine çok önemli etkiler yaptığı başka bir örnek de hastaneye yatan hastalardaki kan şekeri yükseklikleri. Hastaneye yatan hastaların yüzde 38’inde kan şekeri yüksekliği saptanıyor. Daha önceden diyabet tanısı olan hastaların oranı yüzde 26, kan şekeri yüksekliği ilk kez saptananların oranı ise yüzde 12.

Günümüzde diyabetin önemine dikkat çekebilmek için neler yapılıyor?
2010’da diyabet konusunda dünya genelinde farkındalık yaratmak için değişik etkinlikler gerçekleştirildi. Amaç, bu önemli sağlık sorununu kamuoyunun ilgi odağı haline getirmek ve diyabetin sinsi bir katil olduğunun anlaşılmasını sağlamak. Bu sağlık sorunu dünya üzerinde 300 milyondan fazla insanı ilgilendiriyor. En az 344 milyon birey, ileride tip 2 diyabet gelişmesi açısından risk altında. Bu insan- lara sunulan sağlık hizmetlerinin maliyetinin 2010 yılında 344 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Diyabet tedavisi mümkün olmayan ancak denetim altında tutulabilen bir sağlık sorunu. İnsülin 90 yıl önce kullanıma girdiğinde diyabetin çaresinin bulunduğu düşünül- müştü ama şu anda giderek artan küresel bir sorun olarak gündemdeki yerini koruyor. Bu yıldan itibaren beş yıllık plan kapsamında diyabet konusunda farkındalık yaratmak ve eğitim için birçok ülkede projeler yürütülecek. Bu yazı dizisi de kampanyaya destekte bulunuyor.

BÖBREK YETMEZLiĞiNiN ANA NEDENi

Diyabet, kronik böbrek yetmezliklerinin yüzde 44'ünden sorumlu. Diyabetin başlangıcında bazı bireylerde böbreklerin süzme hızları normalden daha fazla olabilir. Yıllar geçtikçe idrara az miktarlarda albumin kaçağı olmaya başlar. Kronik böbrek hastalığının bu erken dönemine ‘mikroalbuminüri’ adı verilir. Bu dönemde böbreklerin süzme hızı genellikle normaldir. Hastalık ilerledikçe idrara daha fazla albumin kaçışı olur. İdrardaki albumin miktarı arttıkça böbreklerin zararlı maddeleri süzme hızı düşer. Vücutta zararlı maddeler ve su birikmeye başlar. Bu aşamada genelllikle kan basıncı da yükselir. Böbrek yetmezliğinin önlenebilmesi için hem kan şekerinin, hem kan basıncının hem de kan yağlarının denetim altında tutulması gerekir.