İstanbul’da yıkım vakti

Kentsel dönüşüm, “Ya Allah bismillah” diyerekten resmen başladı... Deprem riski olan İstanbul’da dönüşüm şart. Ancak nasıl uygulanacağı ve kimi, nasıl etkileyeceği soru işareti

Tezkere, operasyon, misilleme, top, tüfek... Kısaca ‘savaş’ın konuşulduğu bir ortamda, gündelik hayata dair konulardan bahsetmek, hakkı hukuku tartışmak neredeyse imkansız!
Kentsel dönüşüm için çıkartılan Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun da yeterince tartışılamayan konulardan biri. Bugünlerde meselenin emlak sayfalarının ötesine taşınmasının nedeni, hükümetin 2023’ten 2071’e çıkardığı hedefler hanesinde önemli bir (ekonomik) değeri temsil etmesi.
Türkiye genelinde 7 milyon, İstanbul’da 1 milyon 700 bin konutun yıkılacağı, 400 milyar dolarlık bir ‘proje’ söz konusu... Kentsel dönüşümün en önemli gerekçesi, deprem, sel, afet riski olan bölgelerdeki çarpık yapılaşmaya son verilmesi.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Bayraktar, kentsel dönüşümün gerekliliğini açıklarken, genç bir işçiyken midye kabuklu inşaat harcı kardığını bizzat anlattı. Tabii ki kimse böyle bir evde oturmak istemez!

Parasını beş yılda alacak
Ancak sorun, kentsel dönüşümün nasıl ve nerede uygulanacağında. Bu bölgelerde yaşayan halkın, nereye gideceğinde, nasıl yaşayacağında. Ve başta İstanbul, kentlerin -siyaseten- yeniden dizayn edilmesinde...
Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu Başkanı Prof. Dr. Gürsel Öngören; kentsel dönüşümle İstanbul’un dünyaca imrenilen bir şehir haline gelebileceğini söylüyor... Ama’sı var: “Kanunda acilen değişiklik yapılmazsa kentsel dönüşümde mülk sahibi vatandaşların aralarında anlaşamaması halinde uygulanacak kamulaştırmalarda vatandaşın parası beş yılda ödenecek.”

Mülkiyet hakkı ne olacak?
Sadece bu bile büyük sorun demek. Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı, İdare Hukuku Profesörü N. İlker Çolak da deprem sebebiyle can güvenliğinin sağlanacağı gerekçesiyle mülkiyet hakkına yapılacak ölçüsüz ve orantısız müdahalelerin çok can yakacağını ifade ediyor...
Yıkımın resmen başladığı Esenler’de yaşayanlar, bianet’in haberine göre tedirgin. Ev sahiplerinin derdi kat tapusunun olmaması, kiracıların hali daha vahim. 18 yıldır kiracı olan Hatice Alabaş’a kulak verelim: “Hem evim, hem işim gidecek. Tamamen ortada kalıyoruz. ‘Git de nereye gidersen git’ diyorlar. Buradakilerin yüzde 80’i düşük gelirli. Tanıdık bakkal var, iki ekmek yazdırıp karnımızı doyuruyoruz. Şimdi süpermarkete mi yazdıracağım?”

‘Ekümenopolis’, İstanbul’da kentsel dönüşümü ve neoliberal kentleşmeyi anlatan harika bir belgesel.

iSTANBUL’DA NERESi YIKILACAK?

KADIKÖY: Binaların yüzde 40’ı dönüşüme uğrayacak.
FATİH: Kapalıçarşı dahil olmak üzere 1999 öncesi yapılara güçlendirilecek ya da yıkılacak.
BEŞİKTAŞ: Ortaköy Deresi ve Ihlamur Deresi vadileri çevresi.
ATAŞEHİR: Binalarının yüzde 70’i gecekondu olan bölgede dönüşüm yolda.
BAĞCILAR: Parsel artışları verilerek dönüşüm yapılacak
ÜSKÜDAR: Eski binaların yoğunlukta olduğu tarihi ilçede, yeni yerleşim alanları için az katlı riskli binalarda kentsel dönüşüm çalışmaları yapılacak.
BEYOĞLU: Sütlüce ve Okmeydanı’nda dönüşüme hızla başlanacak.
ESENLER: Turgutreis, Oruçreis, Dörtyol ve Çiftehavuzlar Mahallesi’nde çürük binalar tamamen yıkılacak.
EYÜP: Belediye, dönüşüm alanlarını belirlenecek.
ZEYTİNBURNU: İlçede Merkezefendi Mahallesi’ndeki dönüşüm model olarak diğer semtlerde de uygulanacak.
ADALAR: Büyükada, Heybeliada ve Burgazada’da sahil kesimleriyle iskelelerde dönüşüm yapılacak.
AVCILAR: 1999 depreminde zarar gören yapılar; sahil kısmındaki dayanıksız yapılar ve belediyenin hazırlayacağı olası risk durumunu ölçen raporlarla belirlenecek yapılarda dönüşüm yapılacak.
BAYRAMPAŞA: Toplam konut stoğunun yüzde 20’si riskli olan ilçede, dönüşüm alanları belirlenecek.
ŞİŞLİ: Nişantaşı ve Teşvikiye’de dönüşüm yapılacak. Ayrıca diğer dönüşüm alanları tespit edilecek.
ARNAVUTKÖY: İlçede yüzde 35 oranında dönüşüm yapılacak.
KAĞITHANE: Yüzde 25’nin dönüşümü bitti. Cendere vadisi projesi hayata geçecek.
BAKIRKÖY: Yapı stoğunun çoğu, eski şartnameye göre yapılmış 30-40 yıllık binalardan oluşan ilçede, riskli bina tespitinden sonra planlar yapılacak.
TUZLA: Gecekondular yıkılarak, yerlerine 13 katlı modern binalar yapılacak. Sahil için planlar ayrıca hayata geçirilecek.
(KAYNAK: STARGAZETE)