Yazarlar
Vuvuzela neden sinir bozucu?
Dünya Kupası başladığından beri herkes aynı dertten mustarip: Vuvuzela sesi! Güney Afrikalılar için futbolun bir parçası olan vuvuzela, neden kulağımızı böyle tırmalıyor? Akustik mühendisi Trevor Cox sesin çıldırtıcılığını anlatıyor
Yeşil sahayı binlerce arının vızıldadığı bir cehenneme dönüştüren vuvuzela, o kadar tepki topladı ki yasaklanması bile gündeme geldi. İster sevin ister nefret edin, böyle bir yasak çıksaydı maçlarda pek çok başka sesin yasaklanmasına örnek teşkil ederdi. Bunu kim ister? Tabii ki kimse! Öyleyse mecburen vuvuzelaya alışmak zorundayız. New Scientist, “Bu plastik trompetlerin sesi neden bu kadar sinir bozucu?” diye işin uzmanına sormuş. İngiltere Akustik Enstitüsü’nün başkanı ve akustik mühendisi Trevor Cox, merak edilen soruları cevaplamış. Biraz sinirinizi yatıştırması ümidiyle, vuvuzelayı Cox’tan dinleyin...
Haberin Devamı
Vuvuzela’dan ses nasıl çıkar?
Uzatılmış bir trompet gibidir vuvuzela. Dil, iki dudağın arasından çıkarılıp hava trompetin ağız kısmından püskürtülür. Çalanın dudakları saniyede 235 kez açılır ve kapanırken hava boruya gönderilir. Bu hava, konik bölümde rezonans yapar. Gerçek bir trompetçinin çaldığı vuvuzela, av borusuna benzer bir ses çıkarır. Ancak hep bir ağızdan çalındığında bu ses fil sesini andırıyor.
İyi de ses ne file ne de trompete benziyor!
Yüzlerce vuvuzela bir arada çalındığında ses uğultu gibi çıkar. Maç izleyenler farklı zamanlarda, farklı frekanslarda çalıyor. Sonuç, vızıldayan böceklerin sesine benziyor.
Vuvuzela nasıl bu kadar gürültü çıkarıyor?
Aletin biçiminden kaynaklanıyor. 235 hertz’lik frekansta ses çıktığı gibi, vuvuzelalar frekansı katlayabiliyor. Biz bin 630 hertz bile ölçtük. Ayrıca korna biçimli müzik aletleri, daha yüksek frekanslı ses yaratır. Bir metrede 116 desibel ses çıkardığından uzun süre vuvuzela çalınması duyma kaybına bile yol açabilir. Bir tanesini sadece 7-22 saniye arasında dinleyince makul ses seviyesini aşmış olursunuz. Koskoca bir topluluk çok daha yüksek seviyelerde ses çıkartabildiğinden, bazı seyircilerin duyma kaybına uğradığı da kanıtlandı.
Peki sinir bozucu olmasının sebebi, gürültülü olması mı?
Yüksek perdeden sesler daha sinir bozucudur, evet. İşitme, aslında bir erken uyarı sistemi. Aniden yükselen seslere tepki veririrz çünkü tehlike anlamına gelebilir. Düzenli, alt perdeden sesleri duymamaya eğilimliyiz. Fakat ses, vuvuzelada olduğu gibi yüksek çıkarsa bu sese uyum sağlamamız imkansızdır. Uğultu özelliği ise iyice hasta eder insanı.
Haberin Devamı
Televizyon ve radyodan maç dinlerken deli olmamak için ne yapılabilir?
Yayıncılar sesin dengesini kurmalı. Dış sesi çok azaltırlarsa maçın tadı kalmaz, bu yüzden tamamen kesemezler sesi. Bilgisayarda maç izliyorsanız, Londra’daki Queen Mary Üniversitesi’ndeki ‘Centre for Digital Music’i ziyaret edebilirsiniz. Bunun dışında kabullenmeye çalışın: Bir sesi kontrol edemeyeceğinizi bildiğinizde sinir olma oranınız da azalır. En güzeli bir bira açıp ortamın tadını çıkarmaya çalışın!
Gördüğünüz gibi, işin erbabı kibarca “mecbursan tadını çıkar” diyor. Öyleyse hayırlı vuvuzelalar hepinize!
DALAMAN’DA KORSAN MI VAR?
Dalaman Airport Taksi Kooperatifi Başkanı Nazmi Yılmaz, ‘transfer’ araçlarına kesilen cezalarla ilgili yazım üzerine açıklama göndermiş. Hatırlatayım: Yeni bir uygulamaya göre otellerin havaalanına gönderdiği araçlara ceza kesiliyor.
“Ceza, Ulaştırma Bakanlığı’nın almış olduğu yetkiye dayanarak kaçak yolcu olayını önlemek için kesiliyor. Sadece Dalaman Havalimanı’nda değil; Fethiye, Göcek ve Marmaris’te de uygulanıyor. Ulaştırma Bakanlığı’nın çıkardığı yasalara herkes uymak zorunda. Emniyet teşkilatımız görevini harfiyen yerine getirerek vergi kaçakçılığını da önlüyor. Bazı şirketler sahte belgeyle yolcu taşıdığı için bu yolcuların hiçbir can ve mal güvenliği bulunmuyor. Yazınızı üzüntüyle karşıladık.”
Anlayacağınız taksiciler ‘korsan taksici’ avına çıkmışken kurunun yanında yaş da yanıyor. Yine de özel araçla otel müşterisi almanın neresi vergi kaçakçılığı, hala anlamadım? Kaldı ki bu araçların ‘can ve mal güvenliği’ sağlayamadığını nereden biliyoruz? Buradaki asıl muhatap, otel sahipleri değil mi?
Haberin Devamı
TAŞ ATAN ÇOCUKLARI YAZANLAR
Salı günü TMK mağduru çocuklarla ilgili yazan yazarların listesini yayınladım. Bu liste, 2009 ve öncesine aitti. Yazımda, “Hürriyet’te kimse TMK mağdurlarını yazmadı” demiştim. Oysa bu yıl Ferai Tınç yazmış, bir defa. Haksızlık yapmamak için 2010’da konuyu hangi yazar, kaç kez yazmış, güncelledim:
AHMET TULGAR (BİRGÜN) 2, AHMET TURAN ALKAN (ZAMAN) 2, AYLİN GÖÇMEN (BİRGÜN) 3, AYŞE KARABAT (TODAY’S ZAMAN) 1, BANU GÜVEN (RADİKAL) 1, BASKIN ORAN (RADİKAL) 1, BEJAN MATUR (ZAMAN) 1, CENGİZ ÇANDAR (RADİKAL) 1, DENİZ ÜLKE ARIBOĞAN (AKŞAM) 1, DERYA SAZAK (MİLLİYET) 1, ELİF ÇAKIR (TARAF » STAR) 1, FADİME ÖZKAN (STAR) 2, FERAİ TINÇ (HÜRRİYET) 1, FİKRET BİLA (MİLLİYET) 1, GÜNERİ CİVAOĞLU (MİLLİYET) 1, HALUK ŞAHİN (RADİKAL) 1, HASAN CEMAL (MİLLİYET) 1, İCLAL AYDIN (VATAN) 1, IŞIL ÖZGENTÜRK (CUMHURİYET) 6, KARIN KARAKASLI (RADİKAL) 1, KURTULUŞ TAYİM (TARAF) 1, MELİHA OKUR (SABAH), MELTEM GÜRLE (BİRGÜN), MUSTAFA AKYOL (STAR) 1, NAZMİ ÇELENK (TERCÜMAN) 1, NEDİM SABAH (BİRGÜN) 2, ORHAN MİROĞLU (TARAF) 1, ÖMER LEKESİZ (YENİ ŞAFAK) 1, RUŞEN ÇAKIR (VATAN) 2, SERDAR TURGUT (AKŞAM » HABERTÜRK) 1, TEODORA DONI (YENİ ŞAFAK) 1.
