Yediğiniz her gram trans yağın hafızanızdan neredeyse bir kelime sildiğini biliyor musunuz?
Aşırı trans yağ içeren pizza, hamburger, cips ve benzer hazır gıda maddelerini tüketenlerin hafızalarından, haftada ortalama 86 kelime kaybolabiliyor... San Diego Üniversitesi’nden Dr. Beatrice Golomb’a göre; şimdiye kadar trans yağların kalp ve damar hastalıklarına sebep olduğu biliniyordu; şimdi ise orta yaşlarda görülen hafıza bozukluklarının suçlusu olarak da gösteriliyor.
Burada sizinle paylaşacaklarım, Amerikan Kalp Derneği’nin 18 Kasım 2014 tarihli yıllık bilimsel toplantısından Dr. Alexis Bui’nin sunduklarına dayanmaktadır...
MARGARİN EN ZARARLISI...
Trans yağların tüketilmesi, bize zarar veren kötü kolesterol seviyesini (LDL) artırırken, iyi kolesterol sevi yesini (HDL) azaltır.
Sevgili kalp cerrahımız Bingür Sönmez, bunları lanet kolesterol (LDL) ve hayırlı kolesterol (HDL) diye adlandırıp hastanın aklında kalmasını sağlar.
Kırmızı et ve süt ürünlerinde az miktarda trans yağ var ama esas trans yağlar bitkisel yağlara hidrojen ilave ederek onları sertleştirerek elde edilir. Biz bunlara margarinler diyoruz.
Bu yağlarla hazırlanan yiyecekler kâr amaçlı olarak gıda endüstrisinde kullanılır ve bu sayede yiyecekler haftalarca bayatlamaz ve yumuşak kalır.
Bu gıdalarda bulunan hücre enerjisini bozan kimyasallar ve pro-oksidan denen oksidasyonu yani hücre yaşlanmasını hızlandıran maddeler hafızamızdaki bilgileri siler.
Yapılan araştırmada trans yağ tüketimi sonrası azalan kelime haznesi, yağsız çikolata (bitter) tüketimi sonrası artabilir. (Circulation Dergisi 2014;126)
ERKEKLERİ DAHA ÇOK ETKİLİYOR
Trans yağla beslenen 20-45 yaş grubu erkeklerde kelime kaybı kadınlara oranla daha fazla...
Buna neden olarak erkeklerde kan yağlarının zaten daha fazla olması gösterildi.
Dr. Golomb’un konferansta söylediği, “Trans yağlar gıdaların rafta kalma süresini uzatır ama kafanızdaki rafları boşaltır” cümlesi katılımcıları güldürdü...
NEDEN TRANS YAĞ YEMEMELİSİNİZ?
Hafızada oluşan kelime haznesinin boşalması olayı tahminen yağların beyin damarlarını akut olarak tıkamaları ile izah edilir. Kalp damarları kireçlenmesinde gözlenen kalsiyum skorlarındaki yükselmenin hafıza kaybı olanlarda da yüksek bulunması buna kanıt olarak gösterilmektedir.
Amerika ve Avrupa hükümetlerinin başlattığı bilgilendirici kampanyalar sonucu son 5 yılda trans yağ tüketimi azalmış ve ambalajlarda yağ miktarının belirtilmesi sonucu tüketiciler daha fazla organik gıda tüketir olmuşlardır. Patates ve mısır cipsleri, mikroda hazırlanan patlamış mısırlar, kızarmış patates, paketlenmiş bisküvi ve kekler, kızartılmış tavuk ve etler, pizza ve özellikle dondurulmuş pizzalar, günlerce bayatlamayan tost ve diğer ekmekler, kahve beyazlatıcıları ve diğer bir çok paketlenmiş gıdalar trans yağlar içerir yani belleğinizi zayıflatır.
AMBALAJDAKİ TRANS YAĞ DERECESİNE BAKIN
Ülkemiz de dahil olmak üzere birçok ülkede, kanun gereği, gıda paketlerine katkı maddelerinin miktarları yazılmalı. Ancak gıda endüstrisi, politikacıları ikna ederek içinde 0.5 gramdan az trans yağ olan ürünlerin paketlerine
‘0’ yazdırıyor.
Yani bir gıdanın üzerindeki ‘sıfır miktarda trans yağ vardır’ yazısının bulunması; içinde zararlı trans yağ olmadığı anlamına gelmez. Bir gıdayı tüketirken mutlaka ambalajındaki trans yağ değerlerine bakın!
