EVEREST’E DOKUNACAK KADAR YAKINDIK

Palcho Manastırı’nda hep ilkleri gördük. Tingri’de güneşin doğuşunu izledik. Dünyanın en yüksek manastırını gördük. Nepal’le Tibet’i birleştiren ünlü Dostluk Köprüsü’nden geçtik. 1960’lı yıllarda savaş karşıtı hippilerin ve Tibetli hacıların rotasını izledik. Barış Yolu’nda keşfetmeye değer çok şey var

İki dört çeker ciple heyecanlı yolculuk başlıyor. Beş kişiyiz, ayrıca rehberimiz Buchung ve hiç İngilizce bilmeyen iki şoför var. Buchung öndeki arabada, bizde rehber yok, şoförle sadece ‘Stop!’, ‘Go!’, ‘Foto?’ gibi ilkel sorularla anlaşabiliyoruz. Tibet’te İngilizce bilen birilerine rastlamak çok zor. İlk durak Yamdrok Tso Gölü. 18 kişilik bir bisiklet grubuna rastladık. Tüm Tibet seyahati boyunca bisikletle gezen çok turist vardı. Biz yürümeye zorlanırken nasıl bisiklete biniyorlar anlamakta zorlanıyor insan, ama kıskanmıyor da değilim, bisiklet sevdalısı olarak, arabayla dolaşıyor olmak zoruma gidiyor.
İkinci durak Gyantse. Tibet’in üçüncü büyük şehri. 60 bin kişi yaşıyor. Tüm evlerin damlarında kumaş ve kağıt adaklar var. Sokaklar dar, kanalizasyon sokaklara akıyor, her evin kapısında evin ineği yatıyor.
Palcho Manastırı’nı geziyoruz. Çok özel bir tapınağı (stupa) var. Bu manastırda hep ilkleri görüyoruz. En büyük tapınak Kumbum. 1440 yılında yapılmış. 600 yıllık 100 bin duvar resmi, çok etkileyici. İlk defa bir tapınağın içine girebildik. İçinde 77 tane şapel var. Sadece bu manastırda üç mezhep birlikte eğitim alıyorlar. Sakha + Gelugpa + Nyingmapa.


Yol boyunca kontrol noktaları var
Çin’le Tibet arasında yaşanan sürtüşme çok eskilere dayanıyor. Çin hep Tibet’i kendi parçası olarak görüyor, Tibet ise bağımsızlık iddiasında. Yedinci yüzyıldan bu yana devam eden çatışmalar, özellikle komünizmin tüm dünyayı etkilediği yıllarda Tibet’te büyük acıların yaşanmasına neden oluyor, 1950’lerde Çinliler, onbinlerce Tibetliyi öldürüyor, bu zulümden kaçmak için yüzbinden fazla Tibetli Himalayalar’ı aşarak ülkelerini terk ediyor. Politik ve dini lider Dalay Lama da ülkeden gitmek zorunda kalıyor. Çin hükümeti yeni dini lider olarak bir ‘Panchen Lama‘ atıyor, ama beş yıl sonra Panchen Lama, Tibet’in bağımsız olması ve Dalay Lama’nın geri dönmesi gerektiğini söylediği için hapse atılıyor, 14 yıl sonra da hapiste ölüyor. Panchen Lama 1965’lere kadar Tibet’e özerk konum kazandırmayı başarıyor. Ancak 1965-69 arası yine iç savaş başlıyor, manastırlar yıkılıyor, dini eğitim yasaklanıyor, kitaplar yakılıyor ve Çin’in etkisi tekrar artıyor. Çin halkı bilinçli olarak Tibet topraklarına yerleştirilmeye başlanıyor. 1987‘deki ‘Tibet’in özgürlüğü’ yürüyüşünde Çin askerlerinin müdahalesi yine çok sertti. Dalay Lama ise ülkesinden uzakta, kuzey Hindistan’da halkını sürekli sakin ve sabırlı olmaya davet ediyor. 1989’da Nobel ödülüne layık görülüyor. Uzun bir süre Tibet yabancılara kapatılıyor, ancak 1992’de Çin hükümeti yumuşayarak, özerk bir yapıyı kabul ediyor. Dalay Lama hâlâ Hindistan’da ve ülkesine dönemiyor. Çin’in Tibet üzerindeki baskısı maalesef hep hissediliyor. Çin yönetimiyle ilgili kimse bir şey söylemek istemiyor.
Yol boyunca Çinlilerin kontrol noktaları var. İki nokta arasını belli bir sürede geçmeniz gerekiyor. Bazen şöför çok yavaş gidiyor ve açıklama olarak da ‘Polis’ diyor. Ve biz böyle bir ülkede Gyantse’den Shigatze’ye giderken, içinde bulunduğumuz araç bir asker barikatını delip geçerek, 45 dakika inanılmaz bir süratle gitti. Bir yerleşim yerinde arabayı saklayarak ikinci aracın gelmesini bekledik ve neler olduğunu ancak bir saat sonra anladık. Evrak eksikmiş! Ve bir sonraki kontrol noktasını öğrenmek için bizim araba keşif aracı olarak kullanılmış. Biz panik halde takip edilip, tutuklanacağımız endişesi içindeyken, şoförler ve rehber çok rahattı. Bu tip olayların doğal ve sıradan olduğunu anladık ama sakinleşmek için epey bir sürenin geçmesi gerekti.



Tibet’in ikinci büyük şehri, 80 bin nüfuslu Shigatze’ye geldik. Yemekler konusunda çok iltifat edemeyeceğim ama Third Eye Restaurant’ta momo/dupling (sulu makarna), Yak sizzling (güzel bir et yemeği), Chawmein (sebzeli pilav) ve Potoga’yı (mücver) tavsiye edebilirim.


DÜNYANIN EN BÜYÜK BRONZ HEYKELİ
İşte çok özel bir manastır daha. Tashi Lumpo. Dört şapeli var. Birinci şapelde 27 metrelik Buda heykeli, dünyanın en büyük bronz heykeli. İkinci şapelde 10’uncu Panchen Lama’nın, üçüncü şapelde 9’uncu Panchen Lama’nın, dördüncü şapelde ise diğer Panchen Lamaların külleri var. Duvar resimleri orijinal. Yükseklik ve serin hava resimlerin bozulmadan kalmasını sağlamış.


Sabah Shigatze’den çıktık. 250 kilometre yol yapıp Shegar’a geldik. Çok küçük bir yer. 10 ev ve tek yoldan oluşan bir şehir. Shegar 4 bin 300 metre yükseklikte. Yolda gelirken ilk kez Himalayaları gördük.

Sabah Shegar’dan hareket ettik, 5 bin 230 metrede Gweula Geçidi’ne geldik. Muhteşem bir manzara, 10 önemli zirveyi bir arada seyretmeyi hayal ederken hava kapalı olduğu için göremedik. Daracık yollardan giderek Rongbuk Everest tırmanış noktasına geldik. Dünyanın en yüksek dağına tırmanışın başladığı ana istasyonlardan biri Rongbuk. Bir diğeri de Katmandu’da. Çadırlar toplanıyordu. Tırmanma mevsimi bitmiş, sezonunun en tenha dönemi yaşanıyor, yine de büyük bir hareket var, bu kadar çok kişinin Everest’e tırmanmaya meraklı olabileceğini düşünemiyor insan. Atlarla istasyona bir saatlik yolculuk yaptık, muazzam bir manzara. Gidebileceğimiz en yüksek noktada hepimiz saatlerce fotoğraf çektik. Dönüşte yürüdük. Hava çok soğuk, bıçak gibi bir rüzgar var, yükseklikten nefes almakta zorlanıyoruz ama ortam o kadar etkileyici ki büyük keyif aldık. Everest’e dokunacak kadar yakındık!



Dünyanın en yüksek postanesinde bilin bakalım kimin posteri vardı? Fenerbahçe’nin! Buralara kadar taşımışız futbol sevdamızı.

Everest Ana Kampı’nın hemen yanında dünyanın en yüksek manastırı yer alıyor, Rongpu Manastırı. Niyetimiz manastırda kalmaktı. Ama maalesef çok pisti, başkaları ile aynı odayı paylaşmak zorundaydık ve 5 bin 200 metrede insanın uzun süre kalması zor, baş ağrısı, kalp çarpıntısı yapıyor. Kalmaktan vazgeçip 2.5 saat daha yol yapıp Tingri’ye geldik. Yol çok güzeldi. Tamamı toprak yollarda gittik. 5 bin 300 metredeki Pangla Geçidi’ni geçtik. Tingri’de gün batışı mükemmeldi, Cho Oyu zirvesi tam önümüzde, güneş zirveyi kıpkırmızıya boyamış. Himalayalar muhteşem.


Tingri’de sabah 8.00’de kalkıp güneşin doğuşunu seyrettik. Feci soğuk, donuyoruz, ama kırmızıya boyanmış karlı tepeleri seyretmeye doyamıyoruz. 5 bin 200 metrede Lalungla ve 5 bin 300 metrede Tangla geçitlerini aştık. Her geçitte adak tarlalarından geçtik, sonunda biz de en son geçitte adaklarımızı adadık, tepelere kumaşlar bağladık.
Nyalam’da (3 bin 700 metrede) öğle yemeği yedik. Çinliler yıllardır hippilerin kullandığı bu mistik yolu otoban haline çeviriyorlar, bu nedenle yolda sık sık inşaat çalışmalarıyla karşılaşıyoruz. Nyalam’da saat 19.30’a kadar yol kapalı olacaktı ama bizim rehber kaçamak olarak inşaat yoluna girdi. Uçurum kenarı yolda siste giderek 2 bin 300 metreye indik ve Nepal’le sınır teşkil eden Zangmu şehrine geldik. Lalungla Geçidi’nden başlayan ve Zangmu’ya kadar olan 120 kilometre dünyanın en uzun yokuş aşağı giden yolu. Hayalimiz burayı bisikletle aşmaktı ancak bisiklet temininde zorlandık. Bu yolu bir gün tekrar yapacağız, tabii bisikletle.


Akşam ‘Everest Ana Kampı’ndaki lokantada güzel bir yemek yedik. Gece gümrük kapalı olduğu için sabahı beklemek zorunda kaldık. Sabah erkenden kalkarak Zangmu’dan gümrüğe geldik. (5 kilometre ) Tibet gümrüğünden üç saatte ancak çıkabildik. Bundan sonrası tam bir kaos. Dokuz kilometre daha arabayla aşağı inip Nepal ile Tibet’i birleştiren ünlü Dostluk Köprüsü’nde bizi yaya olarak bavullarımız ellerimizde Nepal’li rehbere teslim ettiler.
Tibet gümrüğü ve Nepal gümrüğü karmakarışık bir yer. Sis, çamur, kalabalık, sefalet, kargaşa. Neye uğradığımızı şaşırdık, bir yığın kemikleri sayılacak kadar zayıf insan valizlerimizi taşımak için birbirlerini çiğniyor. Sonuçta onların yardımıyla valizleri taşıyarak köprüyü geçtik ve Nepal gümrüğüne geldik. Köprünün Tibet tarafı ile Nepal tarafı arasında 2.5 saat zaman farkı var.
Katmandu yolu ayrı bir maceraydı. Dört saat sürdü. Uçağı yakalamamız lazım, vakit dar. Trafik sürekli kilitleniyor, biz arabalardan inip, trafik polisliği yapıp yolları açıyoruz!! Yoksa uçak kaçacak! Daracık yollarda karşıdan gelen arabalara her an çarpma tehlikesiyle yüreğimiz ağzımızda havaalanına yetişiyor ve Yeni Delhi’ye geliyoruz
Delhi’de daha önceki seyahatlerimizden de bildiğimiz muhteşem bir lokanta var. Sheraton Oteli içindeki Buhara benim bildiğim dünyadaki en iyi et lokantası. Büyük bir keyifle tıka basa yedik. Güzel bir yemekle noktaladığımız bu yolculuk benim için unutulmazlardan biri oldu. Daha Tibet’ten ayrılmadan biliyorum çok yakında tekrar geleceğim. Bu güzel ülke maalesef gittikçe sihrini, pozitif enerjisini kaybediyor. Bunu hissederek biraz hüzün ve büyük bir özlemle ayrılıyoruz Tibet’ten.



AJANDA
1. gün Delhi-Lhasa uçuş. Lhasa
Holiday Inn’de konaklama. (3 gece)
2. gün Lhasa şehir gezisi.
3. gün ‘Friendship Road’da yolculuk başlıyor. Gyantse’ye varış. (261 kilometre) Gece Hotel Gyantse’de konaklama.
4. gün Şehir gezisi ve Shigatse’ye varış. Hotel Shigatse’de konaklama
5. gün Şehri gezme ve Shegar’a varış 244 kilometre. Shegar Hotel’de konaklama
6. gün Rongbuk Everest tırmanış merkezine (5 bin metre) varış 68 kilometre ardından Tingri’ye (4 bin 390 metre) varış 65 kilometre Hotel Everest Friendship’de konaklama.
7. gün Zhangmu’ya (2 bin 300 metre) varış 181 kilometre-Hotel Zangmu’da konaklama.
8. gün Kathmandu/Nepal’e varış. (123 kilometre). Royal Nepal Air 17.00- 18.30 Katmandu- New Delhi, Astoka Palace’da konaklama.
9. gün THY ile 04.00- 08.45 Delhi- İstanbul.

Toplam maliyet uçaklar kişi başı bin 300 dolar ve diğer her şey 980 dolar.