Çakmak yasak dinamit serbest

13 Mayıs’ta Soma’da 301 madencinin yaşamını yitirdiği Eynez kömür ocağına giriş, arama kurtarma çalışmalarının bitmesinin ardından yasaklandı. Jandarma kontrolünde yalnızca yetkililerin inceleme yapmak üzere girebildiği Eynez’de ve aynı şirkete ait Işıklar ve Atabacası ocaklarında geçtiğimiz günlerde CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel incelemelerde bulundu.
Kazanın yaşandığı Eynez ocağında sadece jandarma görevlileri giriş çıkış kontrolü için bulunurken, yer üstündeki bazı güvenlik düzenlemeleri için de birkaç çalışan tutuluyor. Aynı şirkete bağlı Işıklar ve önceki gün faaliyetleri durdurulan Atabacası ocaklarında ise az sayıda çalışan ile birlikte şirkete ait güvenlik görevlileri yer alıyor.

‘Patlatma kardeşim, pahalı’
İncelemelerine ilişkin bilgi veren Özel, önemli bir kuşkuyu da gündeme getirdi. Özel, “Madencilerden bir tanesi dinamitçi olduğunu anlattı. Dinamitleme ekibinden olduğunu söylüyor, ‘Biz, antigrizu dinamitler kullanmıyoruz. Antigrizu dinamitleri denetleme için belli bir miktar hazır bulunduruyoruz kasalarda. Denetleme gelirken antigrizu dinamitleri çıkarıyoruz ama onda bile bizlere, ‘Patlatma kardeşim, çok pahalı bunlar’ diyerek kızıyorlardı’ dedi” ifadesini kullandı. Özel, “Normalin 5 katıymış fiyatı, uygulaması da 5-6 kat daha fazla zaman alıyormuş ama dışarıya ateşleme yapmadan yani ortamda kömür tozu varsa yakmadan patlatıyormuş” dedi.

‘Güvenlik arka plana itildi’
Özel, konuştuğu dinamitçinin kendisine, “Burada çakıl taşı üretilen taşocaklarında kullanılan uzun fitilli yanmalı dinamit kullanıyorduk. Bu kesin yasak. Soma’daki bazı madenlerin antigrizu dinamit kullandığını duyduk ama bizim üç işletmemizde fitilli dinamit kullanılıyordu. Denetleme için bir sandık vardı, denetlemede getiriyorduk, denetleme sonrası götürüyorduk” dediğini aktardı. Özel, “Grizu gazı birikiyor, açık ateş olursa o gazı patlatıyor. Şarjlı araç kullanılmasının gerekçesi de o. Yanmalı motor egzoztan ateş çıkarıyor ve gazı patlatıyor. Soma’daki kömür içten yanma yönünden tehlikeli. Buradaki yangınlar, kömür tozu yanması yönünden çıkıyor. Kömür tozu tehlikesi de grizu kadar büyük bir tehlike olduğu için burada da antigrizu dinamiti kullanması gerekiyor. Sigara yasak, çakmak yasak madende. Çünkü onu yakarken kömür tozunu yakabilirsin diye düşünülüyor ama fitilli dinamit kullanılıyor. Güvenlik çok fazla arka plana itilmiş” diye konuştu.

‘Bu madenler terk edilmiş’

Özgür Özel, önceki gün kapatılan Atabacası ocağına ilişkin olarak, “Orada çalışanlar, ‘devletin yıllar önce kullanıp terk ettiği yeri biz tekrar tekrar kazıyoruz. Biz devletin terk ettiği madende aynı ayaklara ulaşmaya, onların çıkarmadığı kömürleri çıkarmaya çalışıyoruz’ diyor. Hava kirliliği ile mücadele nedeniyle belli bir kalitede kömüre geçildi. O yüzden bu madenler terk edilmiş. Şimdi, buradan çıkarılan kömürler SYDV kömürü olarak dağıtılıyor.”

‘Üretime yardım edin’

Özel, “Ocaklar devletin. Bazen hizmet alımıyla bazen rödovansla bazen de kiralama yöntemiyle kömürü özel şirketler çıkarıyor. Bunların her birisi maden ocaklarının özelleştirilmesi noktasında kanunun arkasından dolaşma ve fiilen özelleştirme anlamına geliyor. Normal şartlarda devlet, bu kömürü bir sosyal yardımlaşma fonu üzerinden dağıtıyor, aynı zamanda termik santrallerde yakıyor. Yeni bir yatırım yapmak ve verimliliği artırmak yerine para kazanmak için 2 adet seçenek var. Daha çok kömür üretmek ve maliyetleri düşürmek. Maden kazası olmadığı sürece iş güvenliğine ayrılan para, boşa giden para olarak gözüküyor işveren tarafından. 9 senedir değişmemiş maskeler çıkıyor bu yüzden. Kendilerine, ‘güvenliğe bakmayın, sadece üretime yardım edin’ denildiğini anlatıyorlar” diye konuştu.

Doğru’nun yerine Sevinç getirilmiş

Özgür Özel, “Alp Gürkan, Işıklar’ın eski işletme müdürü olan Haluk Sevinç’i koordinatör yapmış, Ramazan Doğru’nun yerine genel müdür pozisyonuna getirmiş. Haluk Sevinç ile konuştum, ‘Bu madenleri ölüme terk edemeyiz’ diyor. Görünen o ki Haluk Sevinç, Ramazan Doğru’nun yerine terfi ettirilerek, madenlere sahip çıkması isteniyor” diye konuştu.