Çek bir ‘kuru’ gümrüksüz olsun

Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, kuru fasulyede ithalat vergisini düşürecek kararnameyi Bakanlar Kurulu’na sunduklarını açıkladı. Karar çıkınca eylül ayına kadar kuru fasulye ithalatından gümrük vergisi alınmayacak. Böylece Ramazan ayı arifesinde spekülatif fiyat artışının önüne geçilecek. Fasulye ithalatı yapılacak ülkelerin başında ise Hindistan, Latin Amerika ve Meksika geliyor.

Gıdaya yakın takip

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı son verilere göre yıllık enflasyon yüzde 11.29 seviyesinde gerçekleşti. Enflasyon sepetindeki ağırlığı yüzde 22 oranında olan gıda fiyatlarındaki artış yüzde 12.53’e dayanınca, hükümet Gıda İzleme Komitesi’nin çalışmaları doğrultusunda ithalatta gümrük vergilerini düşürme kararı aldı. Bakan Tüfenkci, gıda fiyatlarını yakından izlediklerini belirterek, alınacak tedbirlerle enflasyonun mayıstan itibaren düşeceğini ifade etti. Tüfenkci, et ithalatına da devam edileceğini açıkladı.

2014’te sıfırlanmıştı

Türk halkının severek tükettiği kuru fasulyenin fiyatı son bir yıldır sürekli artış kaydediyor. 2016 başında markette ortalama fiyatı 7 lira olan kuru fasulyenin kilosu günümüzde 9 liraya kadar tırmandı. İthalatın serbest bırakılmasıyla kuru fasulye fiyatının dizginlenmesi bekleniyor. 2014 yılında da fasulye fiyatı 12 liraya kadar tırmanmış, hükümet gümrük vergisini düşürüp ithalatı serbest bırakınca fiyat yarı yarıya düşmüştü.

‘Fasulye et ile yarışıyor’

Tarım Uzmanı Ali Ekber Yıldırım, “Üreticinin elinde ürün kalmadı, kuru fasulye fiyatları bu nedenle yükseliyor. Hükümet de stokta ürünü olanlar piyasaya çıkarsın diye ithalatı serbest bırakıyor” dedi. Yıldırım, şunları söyledi:

“Eski insanlar, ‘et alamayan kuru fasulye yesin’ derlerdi. Ama artık bu gidişle fasulye de alamayacaklar çünkü kuru da etle yarışır hale geldi. 2000 yılına kadar 180 bin hektarda kuru fasulye yetiştirilirken, şimdilerde ekim alanı 84 bin hektara düştü. Çiftçiye bakliyat için prim de veriliyor ama çiftçi üretimi daha kolay olan buğday ve mısır ekiyor, daha zahmetli bitkileri ekmiyor. Türkiye’de yılda 200 bin ton fasulye üretiliyor, 25-30 bin ton da ithal edilerek arz ile tüketim dengeleniyor.”

Ramazan’a hazırlık!

Yıldırım, bazı stokçuların Ramazan öncesinde piyasaya ürün vermek istemediğini belirterek, “Bu kişiler ‘Ramazan’da tüketim de, fiyat da artacak’ diye bekliyor. Bu da fiyatı yükseltiyor. ‘Ramazan’da zam yapmıyoruz demek, kalan 11 ayda zam yaparız anlamına gelmemeli” dedi.

Vergi indi fiyat çıktı

Nohut fiyatındaki artışı durdurmak için hükümet 9 Mart’ta, yüzde 19.3 olan gümrük vergisini sıfırlamıştı. Ancak nohut fiyatları artmaya devam ediyor. Martta 11 lira olan nohut nisanda 12 liraya çıktı.

‘Bu önlem geçici rahatlama sağlar’

Hüseyin Demirtaş
Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı
“Fiyat artışını önlemek için ithalatı teşvik etmek geçici bir tedbir olabilir ama rasyonel değil. Kuru fasulye ve kırmızı biber üretimi emek-yoğun ürünler. Zaten çiftçinin aleyhinde olan piyasaya bir de ‘ucuz ithal ürün sokmak’ çiftçimizin alın terini karşılıksız bırakmak olur. Gıda fiyatlarının enflasyon üzerindeki baskısını azaltmak için üretim artışı teşvik edilmeli. Türkiye tarımsal ürün ithal eden bir ülke olmamalı. Kaldı ki Türkiye gümrük kapılarını ne zamana kadar açacak? Gümrük vergisinin sıfırlanması veya indirilmesi durumunda piyasalar geçici olarak rahatlar ancak üreticinin rekabet gücü kalmazsa tamamen üretimden düşer.. Kısa vadede ihtiyaçtan vergi düşürülebilir ama orta vadede Türkiye Milli tarım politikasını belirlemeli üreticimiz desteklenmeli.”