'Çekilme sürecinde boşluk doğmamalı'

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştü. Kremlin Sarayı’nda gerçekleşen Erdoğan-Putin zirvesinde ABD’nin Suriye’den çekilme kararı sonrası Suriye’deki durum, Fırat’ın doğusuna operasyon, İdlib’teki son durum ve güvenli bölge konuları ele alındı. İki lider baş başa ve heyetler arası yapılan görüşmelerin ardından ortak basın toplantısında konuştu. Erdoğan, şu mesajları verdi:

ÇABALAR İÇİN TEŞEKKÜR EDİYORUM: Sıcak ve samimi misafirperverlik için teşekkür ediyorum. Bu ziyaretim Kerç Boğazı kazası sonrası gerçekleşiyor. 4 vatandaşımızın da bulunduğu 16 kişi hayatını kaybetti. 4 vatandaşımız için de arama kurtarma çalışmaları devam ediyor. Diğer ülke vatandaşlarına da taziyelerimi iletiyorum. Rus makamları tüm çabaları gerçekleştirmiştir. Zorlu havaya rağmen. Başta Putin olmak üzere tüm yetkililere teşekkür ediyorum.

VİZE MESAJI: Ekonomi alanlarında enerji, kültür alanlarında yoğun işbirliğimiz var. Turizm son dönem ilişkilerin başını çekiyor. Mevcut işbirliğimiz güçlenmektedir. Ekonomi alanında olumlu sonuçları almaya devam ediyoruz. Ticaret hacmimiz artmaya devam ediyor. 26 milyar doları ticaret hacmimiz bulmuş durumda. Nükleer ve TÜRKAKIM ilerliyor. 2019 özel bir yıl olacaktır. Kültür ve turizm yılı etkiliklerini karşılıklı gerçekleştireceğiz. Ruslar ilk sırada gelen turist bulunmakta. Vize muafiyeti de görüşme gündemindeydi. Tam muafiyet sağlanması ilişkilerin bir gereği olarak halkların kaynaşmasını güçlendirecektir.

BOŞLUK DOĞMAMALI: Suriye’deki durumu ele alma fırsatı bulduk. Gerek İdlib mutabakatı gerekse dörtlü Suriye zirvesi sonuçlarının takibini yaptık. Arazideki gelişmeleri gözden geçirdik. ABD’nin çekilme kararını değerlendirdik. İki ülke işbirliği, Suriye’nin barış, güvenlik ve istikrarı açısından mihenk taşıdır. Pek çok başarı ve olumlu gelişmeye imza attık. Rus dostlarımızla koordinasyonu güçlendireceğiz. ABD’nin çekilme sürecinde terör örgütlerinin istismar edeceği boşluk doğmaması kritik önemdedir. Türkiye olarak yegane amacımızın başta DEAŞ olmak üzere PYD-YPG gibi örgütlerinin temizlenmesi görevimizi ifade ettim. Kim destekliyor kim provoke ediyor bunları biliyoruz. Türk-Rus işbirliğini dinamitlemeyi hedefleyen terör örgütlerine de ortak bir mücadele gereğini ifade ediyorum. Muhtıranın ihlali teşebbüsleri için eş güdüm içinde çalışacağız, süratle kararları uygulayacağız. Anayasa komitesi aciliyet arz ediyor.

FIRATIN DOĞUSUNDA UYGULANMALIDIR: Suriyeli mültecilerin geri dönüşünü de değerlendirdik. 4 milyon mülteciye kucak açan ülke olarak bizi yakından ilgilendiriyor. Terörden arındırdığımız alanlara 300 bin Suriyeli geri döndü. Emniyet ve huzur içinde, Suriyeli kardeşlerimiz terör korkusundan uzak yaşamlarını sürdürüyor. Geri dönüşlerin önünü açan bu model Fırat’ın doğusunda uygulanmalıdır. Önümüzdeki ay Ruhani’nin de katılacağı üçlü zirveyi Rusya’da gerçekleştireceğiz. YDSK toplantımızı da akabinde yapacağız.

RUSYA İLE PROBLEM YOK: (Güvenli bölge çalışmaları) Bizler için tehdit oluşturan bölgelerin hassasiyeti büyük önem arz ediyor. Tehdit oluşturan bölgelerdeki tedbirleri alma noktasında ABD olumlu yaklaşımını ifade etti. 30-32 km derinliğindeki bölge idi. Bu konuyla ilgili olarak bizim Rusya ile herhangi sıkıntımız yok. Güvenli bölge terörden arındırılmış bölge hassasiyetidir. Bundan sonraki süreçte de ilgili arkadaşlarımız görüşmek suretiyle hassasiyetleri koruyacağız.

‘Süreci devam ettireceğiz’

TEYİT ETTİK: İdlib’de terör örgütlerine karşı mücadele ortak devam edecektir. Terör örgütleri ile olan mücadeleler anlık değildir. Hedefimiz Suriye halkının huzur ve mutluluğunu sağlayabilmektir. Onlara orada göz açtırmamaktır. Dayanışmamızı teyit ettik.

MEKTUP BİZİM İÇİN GEÇERLİ DEĞİL: (Anayasa komitesi) Diplomatik süreci devam ettirme konusunda devam kararı verdik. Putin’in dile getirdiği mektup bizleri de şaşırtan bir mektup oldu. O onlar için mektuptur. Bizim için geçerli değildir, onlar için geçerlidir. Hepimizin İstanbul Zirvesi’nde birlikte düşündüğü kanaat birliğine vardığı netice var.

'ABD'NİN ÇEKİLMESİ OLUMLU OLACAKTIR'

Rusya Devlet Başkanı Putin, konuşmasında şu ifadeleri kullandı:

TUTUMUMUZ NET: Sıradaki Türkiye-Rusya-İran zirvesini Rusya’da yapmayı planlıyoruz. Tarihi belirledik, İran ile de görüşeceğiz. Suriye’deki siyasi çözüm konusunda Türkiye ve Rusya’nın tutumu net ve açık. Kalıcı bir siyasi çözüm üzerine çalışmaktayız. Astana formatındaki işbirliğimizle ilgili görüş alışverişinde bulunduk. Anayasa komitesi oluşturulması da görüşüldü. Çabalarımız sayesinde kalıcı bir çözüm süreci başladı.

ERDOĞAN İLE ANLAŞTIK: ABD, Suriye’den çekilmesi kararını gerçekleştirecek olursa olumlu bir adım olacak. Sıkıntılı bölgedeki durumu istikrara kavuşturacaktır. Bu bölge Kürtlerin elinde. Bu bağlamda Şam’ın Kürtlerin temsilcileri ile diyalog içinde olunmasını teşvik ediyoruz. Hem Suriye’de birlik ve uzlaşma sağlayacak, komşu ülkelerin de hayrına olacaktır. Türkiye ve Rusya, çatışmadan sonraki dönemde de işbirliği yapmalıdır. Erdoğan ile bu konuda anlaştık. Mülteciler güvenli şekilde ülkelerine dönebilmeli.

SON DERECE FAYDALI: Ekonomik ilişkilerimiz artıyor. Yüzde 18 artış oldu ticaret hacminde. Enerji alanında büyük projeler var. Nükleer santralin birinci ünitesini yapıyoruz. 100. Yıl dönümünde devreye girecek. İşbirliğimiz devam edecek. Görüşmemiz son derece faydalı oldu.

TÜRKLERİN MENFAATİNE SAYGI DUYUYORUZ: (Güvenli bölge) Amerikan askerleri Suriye’de illegal olarak bulunmaktadır. Uluslararası hukuk gerekçeleri yoktur. BM’den bir karar yok, Suriye’den davet yoktur. Biz Türk dostların menfaatine saygı duyuyoruz. Güvenliğin sağlanması konusunda...

TÜRKİYE ÇABA GÖSTERİYOR: İdlib’le ilgili çok ayrıntılı görüştük. Bir kez daha vurgulamak istiyorum, mutabakatlarını yerine getirmek için Türkiye gerekeni yapıyor, çaba gösteriyor bunu görüyoruz. Tabi sorunlar var. Türk meslektaşlarımızla görüştük. Savunma bakanlarımız neler yapacakları konusunda anlaştılar. Hemfikiriz ki teröristlerle mücadele şart.

MEKTUBA ŞAŞIRDIM: (Anayasa komitesi çalışması) Erdoğan girişimi ile dörtlü zirve yaptık. Birlikte çalışacağız dedik ama Avrupalı meslektaşlarımız siyasi irade göstermelidir. Tahran ile Şam ile zor görüşmeler yaptık. Türkiye’de muhalefet kesiminde onaylanması için çaba gösterdi. Çalışmaları tamamladık. Nokta konulacak dönemde BM Genel Sekreteri’ne Fransa, Almanya, İngiltere mektup gönderdiler. Şaşırdım. Beklemediğimiz bir yaklaşımdı. Yorumlamak da zor benim için. Böyle bir mektup yazdılar, ortaklarımız bunu yazdı. Biz sabırlı şekilde onlarla da çalışmayı sürdürmek istiyoruz. Tutumlarının da esası nedir anlayamıyoruz.

Rus basınında ‘sıkı takip’

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rusya ziyareti öncesi Rus basınında çıkan makale ve yorumlar derlendi. Erdoğan’ın Fırat’ın doğusuna yönelik operasyon mesajlarının Rus basını tarafından “sıkı şekilde” takip edildiği kaydedilen derlemede, şu tespitlere yer verildi:

ABD’YE İNANCIN ZAYIF OLDUĞU YORUMU: ABD’nin gerçekten Suriye’den çekileceğine dair inancın zayıf olduğu, en azından kısa vadede böyle bir gelişmenin gerçekçi olmadığı kaydedilmektedir.

OPERASYON TERS DÜŞEBİLİR: Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde gerçekleştireceği bir operasyonun, Rusya’nın ve bölgesel oyuncuların çıkarlarıyla ters düşebileceği dile getirilmektedir. Rusya’nın Türkiye tarafından gerçekleştirilecek operasyona çok ılımlı yaklaşmadığı iddia edilmektedir. Trump’ın tutarsız davranışlarının Ankara ve Washington ilişkilerine yönelik tahminde bulunmayı imkansız hale getirdiği, fakat ABD tarafından YPG’ye verilen desteğin kesilmeyeceği var sayılmaktadır. ABD’nin bölgeden çıkmasıyla Türkiye’nin Suriye’de oyun kurucu olmayı umut ettiği belirtilmektedir. Türkiye’nin ABD ile Rusya arasında denge kurmaya çalıştığı ifade edilmektedir.

İHA SATIŞI DA GÜNDEM: Türkiye’nin kısa zaman önce Ukrayna’ya Bayraktar TB2 model insansız hava aracı (İHA) satışı yapmasına dikkat çekilmektedir.