Kızılırmak ne oldu?

"Çok güzel oldu başbakanım" dedi müdür. "Baştan başladık.""Hangi baştan?""En baştan. Önce Hirfanlı'da önüne bent kurduk. Onbinmilyon (!) metreküp su toplandı." "O kadar suyu ne yaptınız?""Üstü açık, toprak kanallarla tarlalara akıttık. Bir kısmı buhar olup havaya, bir kısmı da sızıp toprağa karıştı. Tarlaya varanı da toprak çekince, her yer beyaza kesti!""Şüphesiz ki bir nedeni olmalı!""Varmış. Sudaki mineral tuzları, tarlanın yüzeyinde kalırmış! Çoraklık diyorlar! Her yıl, ekmeden önce toprağın daha çok suyla yıkanıp tuzlardan arındırılması gerekirmiş! Ve tuzlanma her yıl artarmış.""Hepsi bu mu?""Hirfanlı'dan sonra Kesikköprü ve Kapulukaya barajlarını yaptık. Oralarda da çok su birikti. Şimdi bu suyla hangi tarlaları tuza batırıp, çorak edelim onun hesabındayız!""Bafra Balık Gölleri?""Yani tam söyleyecektim ki siz benden önce dediniz. Altınkaya ve Derbent barajlarını yaptık. Kızılırmak'ın kalanını kanala aldık. Balık Gölleri ve Kızılırmak deltası kurumaya başladı! Girişimci (!) vatandaşlar, kuruyan yerlere kaçak evler yaptılar. Hafta sonları gidip, artık gelmeyen ördekleri bekliyorlar! Ancak..." Başbakan olmuşum! Su işleri müdürüne sordum: "Kızılırmak ne oldu?" "Ancak ne?" dedim başbakan olarak."Kapakları kapatınca Hirfanlı'dan Kesikköprü'ye, oradan da Kapulukaya'ya su gitmiyor. En aşağıdaki Derbent Barajı'ndan da nehre hiç su bırakmıyoruz. Su olmayınca bazı ölümler oluyor.""Ne gibi ölümler?" demek aklıma geldi. Dedim!"Yani balıklar toplu halde ölüyor. Balık Gölleri'nde de balık kalmadı şikayetleri geldi kulağıma ama 'Koca nehirde balık mı bitermiş?' diye çok da dert etmedim sayın başbakanım. Yani üç-beş balık için koskoca nehir boş boş aksın mı?""Kızılırmak ağzında yaşayan, havyarı kıymetli mersinbalığını ilk sizden duyuyorum başbakanım! Şimdi arkadaşlara emir vereceğim. Bir tane bulup getirsinler de bakalım!""Hayır yayını, sazanı, turnayı da duymamıştım. Bunların hepsi Kızılırmak'ta mı yaşarmış? Biz nehrin önünü kesip balık merdiveni, asansörü yapmayınca nesilleri mi tükeniyormuş? Barajların kapaklarını kapatıp suyu kesince kalanlar da telef mi oluyormuş? Bana kimse bunlardan söz etmedi. Projelerde balık merdiveni vardı ama tasarruf olsun diye yapmadık. Hem yüzerek çıkmak varken balık neden merdiven kullansın ki?"Su işleri müdürünü o an görevden aldım... Uyandım ki başbakan değilmişim!Buna canım sıkıldı! Kimse söz etmemiş! Milliyet çevre konularının öncüsüdür. Bu tartışılmaz. Şöyle bir bakın. Son yıllarda en önemli çevre konularını, Bafa Gölü'nden Kaz Dağları'na; Konya Ovası'ndan Ergene'ye, Belek'e kadar hemen hepsini Milliyet gündeme taşımıştır. Milliyet'e ne kadar teşekkür etsek azdır.Beni de bu köşeye yerleştiren Milliyet'in bu çevre bilincidir. Konu çok. Hatta gündemi yakalamak istersen her gün yazsan yine de geri kalabilirsin.Bekir Coşkun hoş insandır. İkide bir köşesinde kısalıp uzadığından, genişleyip daraldığından yakınır. Bazen terlik reklamına bazen otomobil ilanına göre ayarlamak zorundadır kendisini. Bu köpeğinle aynı yatakta yatmaya benzer. O sana değil sen ona uymak zorundasındır. Ben de Bekir de bunu biliriz. Ama Bekir benden yine de iyidir. Hiç değilse tam zıt bir etkinliğe feda edilmemektedir. Bir hafta yerimi sünnet küloduna kaptırdım, canım sıkılmadı değil. Ama bir gün baktım, benim köşeye motosiklet geldi! Hiç yoktan! Bilirim motosikletçiler kendilerinin en büyük çevreci olduklarını ileri sürerler. Aynen hayvanları yok yere öldüren avcıların "İlk çevreciler avcılardı, hâlâ en iyi çevreciler onlardır!" dedikleri gibi.Egzosu bilerek delinmemiş hiçbir otomobil bir motosiklet kadar gürültü kirliliği yaratamaz. Mobiletlerle ise bu açıdan ancak susturucusuz pancar deniz motorları aşık atabilir.Orman içinde veya bir kumulda yarışan "Trail" ya da "Cross" motorlarının çevrede yaptığı tahribat Kaz Dağları'nı delik deşik eden madencilerden aşağı kalmaz. Bir zamanlar Kavasaki Trail kullandığım için tecrübeyle sabittir.Uzun lafa gerek yok. Çevrenin en duyarlı göstergesi hayvanlardır. Örneğin köpekler. Yanından bütün bir trafik akarken sakin sakin uyuyan bir köpek, motosiklet görünce ona saldırmaktan kendisini alamaz. Bir bildiği olsa gerek!İki haftada bir benim köşede motosiklet! Her hafta yazsam demek denge bozulacaktı. Doğanın dengesi kurtuldu! suha.umar@isbank.net.tr Biri yapar biri bozar Doğa dengedir.