Uçlarda gezdiren hastalık

Görülme sıklığı yüzde 1-6 arasında değişen hastalığı çekenlerin ortak özellikleri aynı zamanda “yaratıcılık” genine de sahip olmaları. Charlie Sheen, Sting, Kurt Cobain, Ted Turner, Tim Burton, Van Gogh, Charles Dickens, Maksim Gorki, Jean Claude Van Damme bipolar bozukluğun bilinen bazı isimleri.

“Hayat boyu sürer ama ilaçla hep kontrol altında kalır”

Doç. Dr. Timuçin Oral / Türk Psikiyatri Derneği Depresyon ve Bipolar Bozukluk Çalışma Birimi üyesi

* Amerikan Psikiyatri Birliği’nin sınıflandırmasında 1 ve 2 olarak ikiye ayrılıyor. 1’de mani tablosu en az bir hafta sürüyor; hasta enerji dolu, çok neşeli, kimi zaman huzursuz, aşırı büyüklük hatta peygamberlik iddialarına kadar çıkabilen biri oluyor. Depresyon en az iki hafta sürüyor. Konsantrasyon, uyku ve iştah bozukluğu gibi belirtileri var. İki-dört gün süren depresyonların ve küçük manilerin olduğu tabloya Bipolar 2 denir. Mevsim dönümlerinde daha çok problem olabiliyor. Hastalık çok şiddetliyse müdahale edilmesi gerekebiliyor.
*Stres yaratan ağır yaşam olayları da tetikleyebilir ama kural değil. Koruyucu tedavi altında olan biri yaşam olayları karşısında hiç etkilenmeden hayatını sürdürebilir.
* Aşağı yukarı ergenlik döneminde başlar. 19-25 yaş arası başlaması çok daha büyük olasılık. Ama bazı atipik formlarda 40’ında 50’sinde başlayabiliyor. Eğer bipolar 2 ise buna kolay tanı konulamuyor.
*Kadın-erkek fark etmiyor. Bipolar hastaların ailelerinde görülme ihtimali daha çok.
* Alkol ve madde kullanımı atak döneminde çok artabiliyor. Çünkü bunu bazen bir çeşit tedavi olarak görüyorlar. Risk aldıkları için genelde uyuşturucu kullanmayı da istiyorlar.
* Bireysel farklılıkları bir tarafa bırakırsak tedavi başarısı yüzde 100’e yakın diyebiliriz. Çok karakteristik özellikleri olduğu için tanı koymak çor zor değil. Zorluğu, hastayı iki-üç ay hatta bazen bir yıl izlemek zorunda olmak.
*Yaşam boyu süren ama korkulmaması gereken, tedaviyle kontrol altına alınabilecek bir hastalık. 30 yıldır hiç hastalanmadığını bildiğim hastalarım var. Tedavide önemli olan, hiç kesmeden ilaç kullanılmasıdır. Lityum tuzu duygu durumunun dengelenmesini sağlıyor.
* Mani dönemindeki halinden çok memnun olduğu için ilaç kullanmayı reddeden, enerjik olalım diye çok fazla kola ya da kafein tüketen hastalarımız var. O zaman hastaneye yatırıyoruz. Depresyonda da intihar düşünceleri olduğunda, kendine bakımı bozulunca aynı şey söz konusu.

“Teşhis konulunca doktorumu öptüm”

Nurseli İdiz tiyatro oyunu için sahneye çıkamayınca rol arkadaşı Can Gürzap tepki göstermiş ve ortalık karışmıştı. Bunun ardından Nurseli İdiz bipolar hastası olduğunu açıklamıştı. Üç ay öncesine kadar hastalığından haberdar olmayan İdiz, şimdi Prof. Dr. Kaan Kora’nın tedavisi altında.
* Benim tanım bipolar 2 denen grubun alt grubu olan, “Siklotimi” denen hafif seyreden bir türü. Hastalığı ağır seyredenlerinin zaten böyle bir kariyer yapma şansı olmuyormuş.
*Korkunç bir uçuş yaşıyorsunuz. Dünyada her şeyi yapabilirsiniz duygusu hakim. İşinizde çok verimlisiniz. Uyku uyumuyorsunuz, çok az uyuyor, çok erken kalkıyorsunuz. Günde 36 tane işi birarada yapabiliyorsunuz, birçok proje geliştiriyorsunuz. Beyin asla durmuyor. Bu mani tarafı. Depresyondayken yıkanmayı bile istemiyorsunuz, elinizi kaldıramıyor, dişinizi fırçalayamıyorsunuz.
*Teşhis konulunca doktorumun boynuna sarılıp öptüm. Hayatım bir düzene girdi. Biraz geç oldu ama hayatımda bir dönüm noktası oldu. İyi bir teşhis ve tedaviyle inanılmaz yaratıcı, verimli olabiliyorsunuz. Ben şundan eminim ki daha önceki yaptığım işlerden 10 kat daha başarılı olacağım.