Unutulan çocuk oyunları

yural@milliyet.com.tr * * *Bu yıl Miço söyleşileri çerçevesinde bir ilçe okuluna yaptığım ziyarette, okul müdürü bana köy okullarıyla ilgili öylesine ilginç şeyler söyledi ki, inanamadım: "Artık pek çok yerde köy okulları yok. Okulun önünde, tatil günleri, bayram günleri dalgalanan bir bayrak da bulunmuyor. Hafta sonları İstiklal Marşı'nı söyleyip, coşku içinde bütün köye seslerini duyuran öğrenciler de kalmadı. Çocuklarıyla birlikte marş söyleyen; okul çıkışı kahveden, tarladan çocuklarını almaya gelen ebeveynler de görmüyorsunuz. Eskiden muhtar, köy imamı ve öğretmen efendi köyün önemli insanlarıydı. Köyün insanları bir sorunları olduğu zaman, en başta öğretmene, öğretmen efendiye danışırlardı. Öğretmen, devleti temsil eden saygın bir insandı. Şimdi köyler yalnızca muhtarla imama kaldı." Gerçekten çok merak ediyorum: Binlerce köyün öğretmeni şimdi nerede ve ne yapıyor?.. * * *Ben aslında sokaktan uzaklaşan ve okul dışında arkadaşlık ilişkileri olmayan; eve, televizyona, bilgisayara tutsak çocukların nasıl, kimlerle, hangi oyunları oynayıp eğlendiklerini anlatmak istiyordum. Ama öylesine bireysel bir anaforun içine itildi ki çocuklarımız, kendileriyle konuştuğum zaman yuvada öğrendikleri "yağ satarım, bal satarım", "körebe" oyunlarından başka bir şey bilmediklerini öğrendim. Birlikte oyun oynamaya öylesine yabancılaşmışlardı ki artık, "Çocuklar İçin Seçme Oyunlar" gibi kitapları okul kitaplıklarında bile bulmanızın olanağı yok. * * *Her gittiğim okulun kütüphanesinde araştırma yapıyorum. Birkaç okul dışında, öğretmene kaynak olsun diye bile alınmış bir "çocuk oyunları kitapçığı" yok. Sanırım Ya-Pa Yayınları'ndan Fahriye Maden'in "Oyun ve Oyun Örnekleri" kitabı, bir de Ekrem Aytar'ın gerçekten öğretmenlik deneyimi içinde toplayıp derlediği ve çocuklarla birlikte oynadığı şirin bir "Çocuk Oyunları Kitabı" var. Elbette bu konuda yapılmış pek çok çalışma bulunuyor. Musa Baran'ın "Çocuk Oyunları", Mevlüt Özhan'la Malik Muratoğlu'nun birlikte hazırladıkları "Türk Cumhuriyetleri'nde Çocuk Oyunları" kitabı. Bu arada Radikal gazetesinin verdiği "En Güzel Çocuk Oyunları" kitabını da söylemek isterim. * * *Ama benim sevdiklerimin başında, Ekrem Aytar'ın "Seçme Çocuk Oyunları"yla Yusuf Ziya Demircioğlu'nun 1934'te yayımladığı "Anadolu'da Eski Çocuk Oyunları" kitabı gelir. Bugün kaç çocuk, kaç öğretmen çocuklarıyla "Nesi var, kelimemi cümle yap, zıt anlamlı kelimeler, soruları yanlış cevapla, tilki kuyruğu, bayrak yarışı, aç kapıyı bezirgân başı" oyunu oynuyor? Ya da çocuklar bu oyunlardan kaçını biliyor? * * *Strateji oyunları yalnız oynanıyor. Çocuklar yalnız, arkadaşsız, sevgisiz ve bencil büyüyor. Artık günümüzde ne çocukların oynayabileceği boş arsalar, ne de oyun parkları var. Araba geçmeyen, top oynanan, komşu camı kırılan ara sokaklar yok artık. Onlar otopark olarak hizmet veriyor. Okul bahçelerinin bile pek çoğu betonlarla kaplı. Toprak bahçesi olan okullar yalnızca devlet okulları arasında kaldı. Köy okullarında bile, servislerle gidip geliyor çocuklar. Evden okula, okuldan eve gidilen öğrencilik dönemi tarihe karıştı. Köylerdeki çocuklar da servislerle merkezlere taşınıyorlar.