Erdoğan 2. turda daha çok oy alırdı

Milliyet gazetesinde üç gündür, şirketimizin sandık başlarında oy veren seçmenlerle yapmış olduğu araştırmanın sonuçlarını okuyorsunuz. Çalışmada seçmenlere kime ve neden oy verdiklerini sorarak Cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarını değerlendirmeye çalıştık.

Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinde Kürt kökenli vatandaşların ve Alevi yurttaşların kime oy vereceği çok konuşuldu, tartışıldı. Bugün de bu sonuçları inceliyoruz. Tablolarda da görüldüğü gibi Selahattin Demirtaş hem annem hem babam Kürt diyen seçmenlerden, sandığa gidenlerinin önemli bir bölümünün desteğini almış görünüyor (%54.5).
Ebeveynlerden sadece birisi Kürt kökenli ise bunların tercihlerinde ilk sırada Erdoğan geliyor. Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinde Demirtaş’ın Kürt kökenli vatandaşların dışındaki seçmenlerden oy alıp alamayacağı da çok tartışıldı. Araştırma sonuçlarından görüyoruz ki Demirtaş’ın aldığı her 100 oydan 11-12’si Kürt kökenli seçmenler tarafından verilmemiş.
Zaten seçim sonuçlarına baktığımızda özellikle Marmara ve Ege’deki ciddi oy artışlarını, Orta Anadolu ve Karadeniz’de %0’lı rakamlarla görmeye alışık olduğumuz yerlerde %1-2’lere çıktığını net olarak görüyoruz. Araştırma sonuçları ile seçim sonuçları birbirini teyit ediyor.
Demirtaş ile birlikte HDP bu rüzgârı devam ettirebilirse, HDP Türkiyelileşir yani sadece bir bölgenin etnik bir kimliğin partisi olmaktan çıkar Türkiye partisi olur. Bu da Kürt sorununun çözümüne katkı sunar, dolayısıyla hem HDP hem de Türkiye kazanır.

Kürt Alevilerin oyu Demirtaş’a
Alevi seçmenlerin bu seçimde İhsanoğlu’na oy verip vermeyeceği seçim sürecinin en çok konuşulan konularından bir diğeriydi. Araştırma sonuçlarına baktığımızda Alevi yurttaşlarımızın %68’inin İhsanoğlu’na oy verdiği görülüyor.
Asıl kırılma Kürt kökenli Alevi yurttaşların tercihlerinde görülmekte. Kürt kökenli Alevi seçmenlerin %53.6’sı Demirtaş’a oy verdiğini söylüyor. Tunceli, Adıyaman, Maraş vs. gibi bölgelerdeki seçim sonuçları bu verilerin tutarlılığını teyit ediyor.
Demirtaş’a oy verdiğini söyleyen seçmenlere sandık başında şayet seçimler 2. tura kalırsa 2. turda tercihlerini ne yönde kullanacaklarını sorduk; Demirtaş’a oy verenlerin %62.3’ü Erdoğan’a, 8.7’si İhsanoğlu’na, %29.0’u ise hiçbirine oy vermeyeceğini söyledi. Seçimler 2. tura kalsaydı HDP yönetiminin, tabana farklı bir tavır yönünde bir telkini olur muydu bilinmez ama görülüyor ki şayet 2. tur olsaydı Erdoğan daha yüksek bir oy oranıyla seçilecekti.

Ekonomik tercihler etkili oldu
Seçmenlere 2015’te nasıl bir Türkiye beklediklerini sorduk; iyimserlerin oranının kötümserlerden bir hayli yüksek olduğunu gördük. Yıllardır seçmen davranışını belirleyen en önemli unsurun gündelik yaşama dair algılar olduğunu söylüyoruz. Erdoğan’ın kazanmasının, hatta 1. turda kazanmasının en önemli nedeni bu olsa gerek. Yani ideolojik bir tercih nedeni ile değil de daha çok sosyo-ekonomik tercihler nedeniyle kazandı. Elbette ki Erdoğan’a ideolojik nedenlerle oy veren seçmenler var ancak sürükleyici etkinin gündelik yaşantıdan duyulan memnuniyet ve iyimserlik olduğunu asla unutmamalıyız.

VE SONUÇ: HDP kitle partisi olabilir

3-4 gündür incelediğimiz ve yayınladığımız hem seçim hem de araştırma sonuçlarını genel olarak nasıl okumalıyız:
Seçim sonuçlarında da net bir şekilde görüldüğü gibi seçimin iki kazananı var. Erdoğan ve Demirtaş. Erdoğan bir önceki seçime göre katılımın %15’den daha fazla düşmesine rağmen yerel seçimde aldığı seçmen sayısını yani yaklaşık 21 milyon seçmeni konsolide etmeyi başarmış ve seçimi kazanmıştır. İstanbul’da, Karadeniz’de, Doğu ve Güneydoğu’da sandığa gidenlerin oranına baktığımızda Erdoğan’a oy veren özellikle yoksul seçmen çeşitli sebeplerle oy verememiş, sandığa gidememiştir. Buna rağmen sandığa giden diğer partili seçmenlerden aldığı yaklaşık 21 milyon oyla seçimin birinci kazananıdır.

Kürt oyları tüm bölgelere yayıldı
Seçimin bir diğer kazananı Selahattin Demirtaş ve HDP’dir. Araştırma ve seçim sonuçlarında da görüldüğü gibi Türkiye’nin dar bir bölgesine sıkışmış Kürt siyasi hareketinin oylarını çok ciddi manada arttırmış, hepsinden daha önemlisi bu oylar Türkiye’nin neredeyse tüm bölgelerine yayılmıştır. Önceki bölümlerde okuduğunuz gibi aslında Demirtaş’a duyulan sempati, gerçekleşen oy oranının çok üzerindedir. HDP seçim kampanyasındaki stratejisini iyi analiz eder ve doğru söylemlerde ısrar ederse, Demirtaş’ın söylemleri seçmende inandırıcı kanaatlere dönüşürse bu, orta ve uzun vadede oy artışı olarak kendisine geri dönecektir.
Çünkü seçmen davranışı dediğimiz şey 3 günde 5 günde 1 ayda hızla değişen bir olgu değildir. Düşünün ki bir takımın taraftarı akşamdan sabaha tuttuğu takımı değiştirmez. Bunun için belli bir süreye ihtiyaç vardır. Hele de kutuplaşmanın bu kadar tavan yaptığı ülkemizde. Doğu ve Güneydoğu’da katılımın düşük olmasından dolayı ki bunun en önemli sebepleri mevsimlik işler nedeniyle Karadeniz’e fındığa, Çukurova’ya pamuğa vs. gidip oy kullanmaya gelemeyen yoksul bölge halkının oylarının da önemli bir kısmının Demirtaş ve Erdoğan arasında bölüşüleceğini unutmamalıyız.

Kaybeden CHP ve MHP oldu
Seçimin kaybedeni İhsanoğlu değil kendisini aday gösteren partilerdir. İnanılmaz kötü yürütülen, yönetilen seçim sürecine, kampanyasına rağmen İhsanoğlu beklentilerin üzerinde oy almıştır. Bunda özellikle muhalefete ideolojik nedenlerle oy veren seçmenin tavrının etkisi vardır. Düşünün ki her türlü olumsuzluğa rağmen Edirne’den Hatay’a kadar İhsanoğlu’nun yüksek oy aldığı yerlerde katılım diğer bölgelere göre daha yüksektir.
Tüm bunlara rağmen daha yüksek oy alması beklenen İhsanoğlu kendisini aday gösteren iki muhalefet partisinin oyunun çok altında oy almıştır. Yüzdelerle ifade etmek yerine sayılarla ifade edecek olursak; Erdoğan yaklaşık 21 milyon oyunu korumuş, ancak İhsanoğlu 30 Martta kendisini aday gösteren partilerin aldığı oyun yaklaşık 5 milyon altında oy almıştır. Muhalefet partileri Ak Parti’nin iktidara geldiği ilk günden bu yana her seçim sonunda kaybetmenin suçunu başkalarında aramak, sahte düşmanlar yaratmak yerine nerede hata yaptık, ne yapsak daha başarılı olurduk, konularına kafa yormalıdır.

Muhalefet özeleştiri yapmalı
Türkiye en geç 10 ay içerisinde bir milletvekili genel seçimi yapacaktır. Her seçim önemlidir ama bu milletvekili seçimi gerçekten çok önemlidir. Çünkü, yeni meclis ülkemizin ve çocuklarımızın geleceğini belirleyecek, önümüzdeki onlarca yılın kaderini tayin edecek, yol haritasını oluşturacak, yeni anayasayı yapacak olan meclistir. Seçimlerden sonra kızmak, suçlu aramak yerine özeleştiri yapmak, sorgulamak, dersler çıkarmak hem iktidarın hem muhalefetin temel görevidir.
Son yıllarda kutuplaşma nedeniyle belki de bir şey üretmeden sadece kutuplaşmanın etkisiyle varlığını sürdürenler, yeni arayışların, yeni yapılanmaların ortaya çıkmasıyla zor durumda kalabilirler. Söylemeye çalıştığım şey şu; iktidarıyla muhalefetiyle değişen dünyayı ve Türkiye’yi anlamaya çalışmazsak ya da anlamazsak Türkiye’nin önüne yeni siyasi alternatifler gelebilir.
Özetle; değişmezsen, değişime direnirsen başka yeniler çıkar. Halk tabiriyle su akar, dere yatağını bulur. Ülkemizin etrafının ateş çemberiyle çevrildiği bu günlerde kutuplaşmanın azaldığı, sevgi, barış, birlik ve beraberlik dilinin hakim olduğu bir Türkiye dileklerimle.