Dövize takas freni

Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkçi, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın alışveriş merkezlerinin (AVM) döviz ile kiralama yapmamasına yönelik çağrısının ardından, AVM sahiplerinin yüzde 70’nin kendiliğinden bu uygulamadan vazgeçtiğini söyledi. Tüfenkçi, “Şu anda dövizle kiralayan yüzde 15 - 20 civarında. Onların da şirketleri yabancı” dedi.

Türkiye’nin dövize bağımlılığını azaltacak bir uygulamayı da sessiz sedasız hayata geçirdiklerini ifade eden Tünfenkçi, artık sadece İran ile takas yoluyla yapılan ticarette uygulanan Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) kesintisi muafiyetinin tüm ülkeleri kapsar hale getirildiğini bildirdi.

“Takas yöntemini tüm dünyaya açtık” diyen Tüfenkçi, bu yıl ithalatın yüzde 1’nin takas yoluyla gerçekleşmesi halinde ekonominin döviz talebinin 2 milyar dolar kadar azalacağına işaret etti.

Yüzde 70 vazgeçti

Tüfenkçi, Meclis’te bir grup gazeteciyle sohbetinde bakanlığının çalışmalarına ilişkin açıklamalarda bulundu, soruları yanıtladı. Şu ana kadar sadece İran ile aktif biçimde uygulanan “takas” yöntemini artık tüm dünyaya açtıklarını bildiren Tüfenkçi sistemin esasını “ithalat ve ihracatta malı malla takas etmek” olarak özetledi.

Tüfenkçi, “Bu sistemde karşılıklı gümrükleme avantajlarıyla birlikte herkes kendi yerel para birimi kendi ülkesinde kullanmış oluyor” dedi. Takas yöntemini Çin başta olmak üzere pek çok dünya ülkesinin kullandığını aktaran Tüfenkçi, hayata geçirilen çalışmaya ilişkin şu bilgileri paylaştı:

“KKDF kesintisi yapılmaması nedeniyle takas mekanizması ithalatçılar için önemli bir mali avantaj sağlamakta. Ancak, 2008 yılında kambiyo takibini kaldıran mevzuat değişiklikleriyle birlikte takas işlemlerinde KKDF istisnası uygulanamaz hale gelmiş. KKDF istisnasının uygulanarak takas yöntemiyle dış ticaret yapılabilmesinin önü, Maliye ve Ekonomi Bakanlıklarının konu hakkında desteğiyle Bakanlık olarak 2013 yılında yaptığımız düzenleme ile tekrar açıldı. Ancak söz konusu işlemlerinin bankacılık sisteminin kullanılmadığı veya kullanılamadığı ülkeler ile yoğun olarak yapıldığı göz önünde bulundurularak bu ülkelerle olan ticaretle sınırlı kapsamda bir düzenleme yapılmıştır. Bu kapsamda da sadece İran ile olan ticarette KKDF’den istisna sağlanarak takas bir ticaret yönetimi olarak uygulamaya kondu. 2017’nin ilk günlerinde yayımladığımız genelge ile ise, ticaret erbabının takas ödeme şekliyle tüm ülkeler ile yapacakları ticarette, ithalatlarında KKDF istisnasından yararlanabilmeleri sağlandı.”

Ahilik fonu tamam

Ahilik Fonu ile ilgili çalışmanın da tamamlandığını, TBMM’nin referandum tatili öncesi yasalaşmasını öngördüklerini de aktaran Tüfenkçi, “Burada şu anki asgari ücrete göre ayda 35-40 lira esnaf yatıracak 17.5 lira devlet yatıracak. Yani esnaf 2 yatıracak devlet 1 yatıracak. İsteğe bağlı Bağkurlu’lar ile Bağkur çiftçileri hariç Bağkur’lu hemen hemen herkes yararlanacak. Bir anlamda işsizlik fonu gibi. Prim ödeyen 3 sene sonra işsiz kalırsa yatırdığı prim tutarına göre 6 ay, 8 ay ve bir yıl olmak üzere asgari ücret kadar işsizlik maaşı alacak” dedi.

Tüfenkçi, “Bu fon, İşsizlik fonu gibi diğer alanlarda kullanılır mı?” sorusuna, “Hayır. Sadece esnaf yönelik fonun gelirinin yüzde 10 kadarı esnaflığı geliştirme projelerinde kullanılacak. Çırak yetiştirmede, yeni meslek girişimlerinde kullanılacak. Getirisinden sadece esnaf faydalanacak. Ödediği prim süresine göre faydalanma süreleri belirlendi” dedi.

2 milyar $ katkı sağlar

Bakan Tüfenkçi, yeni dönemde takas mekanizmasının, işlemlerin tüm ülkeleri kapsayacak şekilde etkin ve artan oranda uygulanmasının, Türkiye’nin dış ticaretinde ithalat işlemlerinden ötürü doğan döviz talebinde ve kullanımında azaltıcı etki oluşturacağını, döviz kurlarının aşağı çekilmesine ve nihai olarak ekonomiye sağlayacağı katkısı bakımından önem arz ettiğini söyledi.

İlk uygulamının geçen hafta Rusya ile başladığını belirten Tüfenkçi, takasın tüm ülkeler ile uygulandığı 2005 - 2008 arasında bu yolla yapılan ticaretin, dış ticaretin yaklaşık yüzde 2’sini oluşturduğunu, 2008’de 3.5 milyar dolarlık ticaretin takas yoluyla gerçekleştirildiğini kaydetti.

Yeni dönemde takasın dış ticaretteki payının yeniden yüzde 2’ler seviyesine çıkacağını umduklarını ifade eden Tüfenkçi, “2016 yılında ithalatımızın 200 milyar dolar olarak kaydedildiği ve bunun 20017’de yüzde 1’nin takas yoluyla gerçekleşmesi durumu düşünüldüğünde ekonominin ihtiyacı olan 2 milyar dolar kadar döviz talebinin, takas işlemleri sayesinde azalacağını değerlendiriyoruz” dedi.