Brexit sonrası ‘felaket’ senaryosu korkutuyor

İngiliz hükümeti, parlamentoda alınan karar çerçevesinde “Sarı Çinte Operasyonu” (Operation Yellowhammer) adlı anlaşmasız Brexit senaryosunu kamuoyu ile paylaşmak zorunda kaldı. Rapor, muhalefetin parlamentodan geçirdiği karar sonrasında paylaşıldı. İngiliz parlamentosunda pazartesi kabul edilen tasarıda, hükümetin anlaşmasız ayrılığa ilişkin belge ve planları yayınlaması zorunlu kılınmıştı. 302’ye karşı 311 oyla kabul edilen tasarıda, sadece planlar veya resmi evraklar değil, hükümet görevlilerinin elektronik posta, sosyal medya ve WhatsApp gibi uygulamalar yoluyla yaptığı tüm uluslararası yazışmaların açıklanması da öngörülüyordu.

Adını bir kuş türü olan “sarı çinte”den alan ve hükümetin internet sitesinde yayımlanan belgede, anlaşmasız ayrılık durumunda ülkenin yakıt, gıda ve ilaç kriziyle karşı karşıya kalacağı belirtiliyor. 20 madde halinde sıralanan “en kötü durum senaryosuna” göre, Fransa üzerinden İngiltere’ye gelen kamyonların yüzde 50 ila 85’i gümrüğe takılacak, 2 günü aşan gecikmeler yaşanacak. İngiltere ve Fransa arasındaki Manş Denizi’nden geçişlerde ciddi sıkıntılar görülecek ve bu durumun düzelmesi 3 ayı bulabilecek. Feribot, tren veya uçak ile seyahat edecek İngilizler, limanlar, tren istasyonları ve havalimanlarında beklemek zorunda kalacak. Elektrik fiyatları ciddi oranda artacak, ilaç tedariki uzayacak. Taze gıda sıkıntısı baş gösterecek ve buna bağlı olarak fiyatlar yükselecek. Büyük şirketler anlaşmasız ayrılığa hazırlıklı olsalar da küçük ve orta boy işletmeler oldukça zor duruma düşecek. Düşük gelirliler ise gıda ve yakıt fiyatlarındaki herhangi bir artıştan daha fazla etkilenecek.

Rapora göre İngiltere genelinde protestolar ve karşı protestolar gerçekleşecek ve çok sayıda polis gücü buralarda kullanılacak. Ayrıca, kamu düzeninde bozulmalar ve toplumsal gerginliklerde artış görülebilecek. Madde madde olası senaryoların paylaşıldığı belgede 15. maddenin üzerinin siyahla kapatılması ise dikkati çekti. Bu korkutucu ve gerçeklik payı yüksek olan senaryo muhalefeti yeniden harekete geçirdi. İşçi Partisi temsilcileri, Başbakan Boris Johnson’ın talebiyle tatil edilen parlamentonun derhal yeniden toplanması gerektiğini açıkladı.

‘Yalan söylemedim’

Öte yandan Başbakan Johnson’ın parlamentoyu tatil etme kararının “hukuksuz” bulunmasının ardından yeni bir tartışma başladı. Johnson, parlamentonun tatil edilmesi sürecinde Kraliçe 2. Elizabeth’e yalan söylediğine yönelik iddiayı yalanladı. Johnson, iddianın hatılatılması üzerine yaptığı açıklamada, “Kesinlikle hayır!” yanıtını verdi. Parlamentonun tatil edilmesinin yargıya taşındığına dikkati çeken Boris Johnson, “İngiltere’deki Yüksek Mahkeme bizimle aynı fikirde, ancak Anayasa Mahkemesi’nin karar vermesi gerekecek” ifadesini kullandı.

Johnson’ın açıklaması, İskoçya’daki Temyiz Mahkemesi’nin, parlamentoyu tatil kararının yasaya aykırı bulmasının ardından geldi. Muhaliflerin başvurusu üzerine konuyu ele alan mahkeme, bakanların, parlamentonun tatil edilmesine ilişkin Kraliçe’ye sundukları gerekçenin “yasa dışı” olduğuna karar vermişti. Hükümet, Temyiz Mahkemesi’nin kararını Londra’daki Anayasa Mahkemesi’ne taşıyacağını duyurmuştu.

Başbakan Johnson parlamentoyu 9 Eylül-14 Ekim tarihlerinde tatil etme kararı almış, buna göre parlamento pazartesi günü son oturumunu yapmıştı. Muhalifler, Johnson’ın Brexit sürecinde parlamenterlerin müdahelesinin önüne geçmek için parlamentoyu tatil ettiğini öne sürerken, Boris Johnson ise hükümet programının hazırlanması için zamana ihtiyaç duyduğunu iddia etmişti.

AB: Ancak seçim olursa ertelemeyi değerlendiririz

Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı David Sassoli, Brüksel’de AB Brexit Başmüzakerecisi Michel Barnier ile yaptığı görüşmenin ardından basın toplantısı düzenledi. Sassoli, 31 Ekim’de gerçekleşecek Brexit tarihinin ertelenmesi önerisine açık olduklarını ancak bunun anlaşmasız Brexit’in önlenmesi, İngiltere’de genel seçimlere gidilmesi gibi bir gerekçeye dayanması gerektiğini ifade etti. Londra yönetiminin Brexit anlaşmasında yer alan İrlanda-Kuzey İrlanda sınırı hakkındaki tedbir maddesinin (Backdoor) kaldırılması önerisine atıfta bulunan Sassoli, Johnson hükümetinin buna henüz uygulanabilir alternatif bir öneri sunmadığı değerlendirmesinde bulundu. Sassoli, “AP, içinde tedbir maddesi bulunmayan herhangi bir Brexit anlaşmasını reddedecek” dedi.

İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın parlamentoyu tatil etme kararını da eleştiren Sassoli, “Meclislerin sürekli olarak açık olmasından yanayım. Özellikle de İngiltere gibi büyük bir ülkenin kaderinin belirleneceği bir zamanda” diye konuştu. Sassoli, konuya ilişkin, “Eğer bir ülkenin kaderini parlamentoda tartışamayacaksanız, nerede tartışacaksınız?” sorusunu yöneltti.