Çin’de Şi’ye ‘ömür boyu’ başkanlık hakkı!..

Çin’de devlet başkanlığı ve başkan yardımcılığı için geçerli olan 10 yıllık görev süresi sınırının kaldırılmasını öngören, bu şekilde Devlet Başkanı Şi Cinping’in süresiz görevde kalmasının önünü açan anayasa değişikliği teklifi kabul edildi. Başkent Pekin’deki Büyük Halk Salonu’nda yapılan Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇUHK) 13. Dönem 1. Genel Kurul toplantıları kapsamında anayasa değişikliği teklifi, oylamaya sunuldu. Ülkede en üst düzey yasama organı olan ÇUHK’da 2 bin 964 delegenin katıldığı oylamada, devlet başkanlığı ve başkan yardımcılığı için geçerli olan 10 yıllık görev sınırının kaldırılmasını öngören anayasa değişikliği teklifi 2 bin 958 oyla kabul edildi. Oylamadan sadece “iki” karşı oy çıkması dikkat çekti.

Anayasa değişikliğinin kabul edilmesiyle Şi Cinping’in ikinci dönem görev süresinin dolacağı 2023’den sonra da devlet başkanlığına devam edebilmesinin önü açıldı. Ayrıca anayasa değişikliği teklifi kapsamında “Yeni dönem Çin için, Çin özellikleri taşıyan sosyalizm üzerine Şi Cinping düşüncesi” şeklindeki bir ifadenin de anayasaya eklenmesi kararı alındı.

Görevleri fazla

Ülkenin kurucu lideri Mao Zedong’dan sonra en güçlü lider konumuna gelen Devlet Başkanı Şi, Çin Komünist Partisi (ÇKP) Genel Sekreteri ve Merkez Askeri Komisyon Başkanı görevlerini de üstleniyor. ÇKP’nin en yüksek siyasi gücü elinde bulundurduğu Çin’de eski anayasadan “Devlet başkanı ve başkan yardımcısı, en fazla 5’er yıldan iki dönem görev yapabilir” ifadesinin çıkarılmasıyla, ülkede “çekirdek lider” sıfatıyla anılan Şi’nin süresiz devlet başkanlığı görevini yürütmesinin önü açıldı. Önceki anayasada yer alan ilgili madde, Mao sonrası toplumda oluşan karmaşanın önüne geçmek için, Deng Şiaoping’in teklifiyle 1982’de anayasaya eklenmişti. Şi’nin selefi Hu Cintao ve Hu’nun selefi Ziang Zemin, 10 yıl devlet başkanlığı yaptıktan sonra görevi devretmişti.

‘Şakaydı şaka!’

Çin’in söz konusu değişiklik teklifiyle ilgili ilk yorumunda “Şi Cinping artık ömür boyu devlet başkanı. Bu harikulade. O, bunu yapabildi. Belki biz de günün birinde bunu deneriz” diyen ABD Başkanı Donald Trump, yine yanlış anlaşıldığını savundu. Cumhuriyetçi Kongre adayı Rick Saccone’ye destek için düzenlenen mitingde konuşan Trump, sözlerini çarpıttığını söylediği basını eleştirip “Şaka yapıyordum. Yalan haber! Yalan! Korkunç!” ifadelerini kullandı.