Haşdi Şabi sokağa indi

Irak’ın güneyindeki petrol zengini Basra kentinde “kamu hizmeti yoksunluğu, işsizlik ve yolsuzluklara” karşı 8 Temmuz’dan bu yana süren gösteriler endişleri artırıyor. Önceki gece Basra’daki İran Başkonsolosluğunun yakılması sonrası dün de Basra Havaalanına roketli saldırı düzenlendiği ifade ediliyor. Füze saldırısının henüz kim tarafından düzenlendiğiyle ilgili bir açıklama yapılmazken, uçuşların devam ettiği açıklandı. Havaalanı yakınlarına üç roketin düştüğü iddia ediliyor.

İran ise, göstericiler tarafından Basra’daki Başkonsolosluğunun yakılmasının ardından Irak’la arasındaki Şelamçe Sınır Kapısı’nı kapattı. Olaylar nedeniyle Irak’ın Tahran Büyükelçisi İran Dışişleri Bakanlığı’na çağırdı. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi de yaptığı yazılı açıklamada, bakanlığa çağrılan Irak büyükelçisine gerekli uyarıların yapıldığını belirtti. Irak güvenlik güçlerinin İran’ın Basra Başkonsolosluğu binasını korumada “ihmalkâr” davrandıklarını ifade eden Kasımi, İran’ın “şiddetli itirazlarının” Büyükelçi Musevi’ye iletildiğini aktardı.

Öte yandan olaylar nedeniyle dün Basra’da bir kez daha sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Kararın ardından dün olayların azaldığı görüldü. Irak Meclisi de, 12 Mayıs genel seçimlerden birinci çıkan Mukteda es-Sadr’ın çağrısı üzerine Basra’daki olaylarla ilgili dün olağanüstü toplandı. Başbakan Haydar el-İbadi, meclis oturumunda yaptığı konuşmada, “kamu hizmeti yoksunluğu, işsizlik ve yolsuzluklara” karşı gösterilerin sürdüğü Basra’da halkın taleplerinin meşru olduğunu belirtti. İbadi, bazı meydan okumalarla karşı karşıya bulunduklarını ve bunların bir bölümünün “siyasi” olduğunu söyledi. Öte yandan olaylar nedeniyle Basra Operasyonlar Komutanlığı ve Basra Polis Teşkilatı’nın başındaki isimler görevden alındı. Şii milis gücü Haşdi Şabi komutanları kundaklama yapan kişilere sert yanıt verileceğini açıkladı. Son günlerde giderek alevlenen gösteriler sırasında önceki akşam bir grup, İran’ın Basra Başkonsolosluğunu basarak ateşe vermişti.

Önceki gün gösterilerde 7 kişi ölmüş, 50 kişi yaralanmıştı. Basra’daki gösteriler sırasında daha önce de devlet televizyonu ile Şii parti ve milis güçlere ait binalar da ateşe verilmişti. Güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu iki ayda 20’den fazla gösterici hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı.

Basra’nın önemi büyük

- Ekonomisinin yüzde 90’ı petrole dayalı Irak’ın en büyük ikinci şehri olan Basra, tüm ülke petrollerinin yüzde 60’ını barındırıyor. Basra’da etkin olarak çalışan 10 petrol kuyusu sayesinde Irak petrolü dünyaya dağıtılıyor, kuyulardaki toplam rezervin yaklaşık 65 milyar varil olduğu belirtiliyor.

- Basra’da bulunan petrol kuyularında, ABD, Rusya, İngiltere menşeli büyük petrol şirketlerinin faaliyet gösteriyor.

- Ortadoğu’nun en önemli ticaret bölgesi olan Basra Körfezi’nden 55 km uzaklıkta olan şehir, Irak’ın denize açılan tek kapısı olduğundan en önemli ihraç limanı olma özelliğine sahip.

- Irak’ın güneyinde 3.5 milyon nüfusa sahip şehirde, halkın çoğunluğu Şii’lerden oluşuyor. Buna karşın Basra’da ciddi bir Sünni azınlık var. 2014 verileri göre bölgede halkın yüzde 40’ı Sünni.

- Basra, stratejik konumu nedeniyle ülkede krizlerden en çok etkilenen yerlerden biri.

Dışişleri: Gösterilerden uzak durun

Dışişleri Bakanlığı, Irak’ın Basra vilayetine seyahat edecek olan Türk vatandaşlarının güvenlikleri için protesto gösterilerinin yapıldığı bölgelerden uzak durmalarını tavsiye etti. “Irak Hükümeti’nin ve dost ve kardeş Irak halkının karşılaştığı sınamaların üstesinden gelmesi için hiçbir zaman desteğini esirgemeyen ülkemiz, Basra vilayetinin en kısa sürede hak ettiği huzura ve refaha kavuşması için her türlü katkıyı sunmaya hazırdır” ifadeleri kullanılan açıklamada Türk vatandaşlarının güvenlikleri için, protesto gösterilerinin yapıldığı bölgelerden uzak durmaları tavisye edildi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert ise, Basra’daki olaylara ilişkin, “Güvenlik güçleri ve protestocular da dahil olmak üzere tüm tarafları barışçıl protesto hakkını kullanmaya, bunun yanı sıra diplomatları ve tesislerini korumaya çağırıyoruz” ifadesini kullandı.