Irak için karar haftası

ABD yönetimi, Irak’ın kuzeyinden Bağdat’a düzenleyeceği operasyona Türkiye’nin "ne oranda destek vereceği" yolundaki kararını önümüzdeki hafta bildirmesini istedi. "Alan keşfi ve yatırım" konusunda izin veren Türkiye’nin "büyük ölçekli kara birliği ve bununla bağlantılı liman kullanımı" talebini reddetmeye hazırlandığı öğrenildi.
Irak operasyonu konusunda Ankara’da son üç gündür üst düzey askeri ve diplomatik temas gerçekleştirildi. Önce Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hilmi Özkök, Başbakan Abdullah Gül’le bir araya geldi. Ardından ABD Büyükelçisi Robert Pearson, önceki gece AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan’la, dün de Gül’le görüşerek mesaj alışverişinde bulundu.

Adı, ‘planlama çalışması’
Milliyet’in edindiği bilgilere göre, askeri ve diplomatik kaynaklarca ABD ile Türkiye arasında "planlama çalışması" olarak nitelendirilen müzakerelerde ele alınan talepler ve Türkiye’nin aldığı pozisyonlar şöyle:
• Alan keşfi izni: ABD’nin alan keşfi talebine olumlu yanıt verildi. Bu çerçevede Türk ve Amerikan subayları önümüzdeki hafta başında taleplere konu olan havaalanlarında inceleme yapmaya başlayacaklar. Bu alanların İncirlik, Erhaç, Batman ve Diyarbakır askeri havaalanları olduğu belirtildi. İkinci aşama olarak Adana ve Afyon’daki üsler de devreye girebilecek. Konya’nın programda olmadığı kaydedildi.
• Patriot savunma sistemleri: Alan keşfinin sadece operasyonu desteklemek amacıyla gerekli altyapı çalışmaları için değil, aynı zamanda bir saldırı olasılığına karşı Patriot savunma sistemi konuşlandırılması açısından da yapılacağı öğrenildi.
• Yığınak izni: ABD yönetimi söz konusu üsler için yatırım izninin yanı sıra "yığınak" izni de istedi. Yığınak izni konusundaki talebe "acil" yanıt istendiği öğrenildi.
• İskenderun ve Mersin limanları: ABD yönetimi Akdeniz limanlarının kullanımı için izin istedi. Bu iznin sayıları on binlerle ifade edilen Amerikan askerlerinin sevkiyatı açısından büyük önem taşıdığı vurgulandı.


Büyük kara birliğine ‘hayır’
• Üslerin kullanımı ve hava desteğine "evet" yanıtını veren Ankara, askeri havaalanlarına yapılacak yatırımlara sıcak baktığını kaydetti. Tesislerin altyapı ve cihaz açısından donanımının bir kazanç olduğu sonucuna varıldı.
• Ankara’nın reddetmeye hazırlandığı en önemli talebin ise "büyük ölçekli kara birliği" olduğu öğrenildi. Askeri birimlerin binlerce Amerikan askerinin Türkiye sınırında konuşlandırılması talebine soğuk baktığı ancak "küçük ölçekli birlikler" konusunu tartışılabilir bulduğu öğrenildi. Askeri birimlerin hükümete büyük kara birliği konusunda olumsuz görüş bildirdiği, nihai değerlendirmesini de bu yönde ileteceği kaydedildi. Limanların kullanımına izin verilmesinin de aynı çerçevede "zor" olduğu belirtildi.

Erdoğan ve Gül görüşmelerinde Pearson, ABD Başkanı George W. Bush’un Türkiye’nin vereceği destek konusundaki kararlarını önümüzdeki hafta sonuçlandırması dileğini iletti. Pearson’a "Hükümet ve Meclis kararı almamız lazım" yanıtı verilirken, büyükelçinin durumun "aciliyetini" vurguladığı öğrenildi.

Londra isterse ‘Olmaz’ denecek
"Yabancı asker bulundurma ve yurtdışına asker gönderme" iznine ilişkin prosedürün önümüzdeki günlerde Meclis’te başlatılabileceği de öğrenildi.
Kaynaklar, İngiltere’nin herhangi bir talepte bulunmadığını, bulunması halinde de bunlara sıcak bakılmayacağını söylediler.

Önümüzdeki hafta yılbaşı tatili için ABD’ye gidip ocak ortasına kadar Ankara’ya dönmeyecek olan Pearson, ülkesinin taleplerini AKP liderine aktarabilmek için diplomaside alışılmadık bir yol seçerek önceki gece Esenboğa Havalimanı’na giderek AKP liderini bekledi ve Erdoğan’la 15 dakika görüşerek mesajını iletti. Gül’ü dün sabah Başbakanlık’taki makamında ziyaret ederek 40 dakika görüşen Pearson, gazetecilere "Taleplerimize en kısa sürede cevap alacağımızdan eminim" dedi.