Nükleer pazarlık

İran ile ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa, Almanya (P5+1) arasında imzalanan nükleer anlaşmanın geleceği tartışılırken, Avrupa’nın bu konuda attığı son adımla ilgili bazı detaylar su yüzüne çıktı. ABD Başkanı Donald Trump’ın, İran’a yönelik Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının yeniden devreye girmesini sağlayacak İhtilaf Çözüm Mekanizması’nı işletmemeleri halinde, Avrupa ülkelerini, ithal araçlara yüzde 25’lik tarife uygulamakla tehdit ettiği ortaya çıktı. ABD merkezli Washington Post gazetesinin Avrupalı yetkililere dayandırdığı haberine göre, Trump, İngiltere, Fransa ve Almanya’yı, İran’a yönelik BM yaptırımlarının geri getirilmesini tetikleyecek İhtilaf Çözüm Mekanizması’nın devreye sokulmasından günler önce tehdit etti. Trump yönetimi, İran’a karşı söz konusu mekanizmayı devreye sokmamaları halinde, Avrupa’dan ithal edilen otomobillere yüzde 25’lik gümrük tarifesi uygulayacağını bildirdi.

Tehdit saklandı

Avrupalı üst düzey bir yetkili, Trump’ın tehdit mesajının Washington’daki büyükelçilikler yoluyla değil, doğrudan Londra, Paris ve Berlin’deki makamlara iletildiğini açıkladı. İngiliz, Fransız ve Alman yetkililer, mekanizmayı işletme kararının alındığını ancak Trump’ın tehdidinden sonra olayın basına yansıması halinde “Washington’un yardakçısı” olarak görülmekten endişe duyulduğu için, karardan vazgeçme noktasına gelindiğini belirtti. Konuyla ilgili bir Avrupalı yetkili, “Güçsüz görünmek istemedik ve tehdidi sakladık” dedi. Avrupa ülkelerinin, Trump’ın tehdidinden önce İran’ın anlaşmadaki ihlallerine karşı mekanizmayı devreye sokmayı düşündüğünü söyleyen ABD’li bir yetkili, “Avrupalılar arasında Tahran’ı sorumlu tutma konusundaki görüş birliği haftalar önce oluşmuştu” ifadelerini kullandı. “E3” olarak bilinen İngiltere, Almanya ve Fransa, İran’ın eylemleri nedeniyle İhtilaf Çözüm Mekanizması’nı devreye sokmuştu.

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ise Avrupa ülkelerini ABD’nin tehditlerine boyun eğerek nükleer anlaşmayı satmakla suçladı. Zarif, “E3, Trump’ın tarifelerinden kaçınmak için nükleer anlaşmadan geriye kalanları da sattı. Böyle işlemez arkadaşlar. Lisedeki zorba arkadaşınızı hatırladınız mı? Bütünlüğünüzü satmak istiyorsanız devam edin ancak yüksek ahlak ve hukuk zemininden söz etmeyin. Ona sahip değilsiniz” dedi.

Ruhani: Limit yok!

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, dün yaptığı açıklamada, İran’ın nükleer programının, yapılan nükleer anlaşma öncesine kıyasla ‘çok daha iyi durumda’ olduğunu söylerken, ülkenin uranyum zenginleştirme konusunda ‘bir limitinin olmadığını’ ifade etti. Ruhani “2015 yılında imzalanan anlaşmadan önceki dönemdekinden çok daha fazla zenginleştirilmiş uranyuma sahibiiz. İran üzerinde baskı var fakat ilerlemeye devam ediyoruz” dedi.