14.03.2018 - 01:30 | Son Güncellenme:
Dış Haberler Servisi
ABD Başkanı Donald Trump, dün büyük şaşkınlık yaratan bir hareketle, Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ı görevden alıp yerine ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı (CIA) Direktörü Mike Pompeo’yu getireceğini açıkladı. Trump, Twitter hesabında yaptığı paylaşımda, Tillerson’a hizmetlerinden ötürü teşekkür etti ve Pompeo’nun, ABD’nin yeni dışişleri bakanı olacağını duyurdu. ABD Başkanı, Pompeo’dan boşalan CIA başkanlığına da, teşkilatta başkan yardımcısı olan Gina Haspel’in getirileceğini ve bu göreve atanan ilk kadın olacağını açıkladı.
TILLERSON HABERSİZDİ
Açıklamanın ardından kamera karşısına geçen Trump, kararın gerekçelerini sıraladı. Tillerson’la görüş ayrılıkları yaşadığını aktaran Trump, en büyük sorunun İran konusu olduğunu belirtti. Trump, “Aslında oldukça iyi anlaşıyorduk ama bazı konularda anlaşmazlık yaşıyorduk. İran’la (nihai nükleer) anlaşmaya bakın. Korkunç bir anlaşma olduğunu düşünüyorum ama sanırım Tillerson sorun olmadığını düşünüyordu. Biz anlaşmayı bozmak ya da başka bir şeyler yapmak istedik ama Tillerson bizden biraz daha farklı düşünüyordu” ifadelerini kullandı. Trump, kararı kendi başına aldığını da sözlerine ekledi.
Tillerson’ın ise kararı Twitter’dan öğrendiği ortaya çıktı. ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Steve Goldstein “Tillerson, Trump’la konuşmadı. Kararın nedenini de bilmiyor” dedi. “Washington Post”a göre Trump’ın cuma günü görevi bırakması gerektiğini bildirdiği Tillerson, bu yüzden Afrika turunu yarıda kesip pazartesi Washington’a döndü.
Trump’ın ExxonMobil CEO’su Tillerson’ı Rusya ile yakın ilişkilerinden dolayı Dışişleri Bakanlığı görevine getirdiği belirtilmişti. Ancak ABD iş dünyasının en önde gelen isimlerinden biri olan Tillerson ile Trump’ın, kısa sürede birçok konuda fikir ayrılığına düştüğü gözlemlendi.
GÖRÜŞME OLACAKTI
İran’la nükleer anlaşmanın dışında Kuzey Kore, Rusya, ve iklim değişikliği gibi konularda da ikilinin duruşları farklıydı. Tillerson’ın ayrılışı, Trump’ın kabinesinde bugüne kadarki en önemli değişiklik olarak değerlendiriliyor. Trump ve Tillerson arasında gerilimler olduğu yönündeki haberler, aylardır medyada yer alıyordu. Ekim ayında “NBC News”, Tillerson’ın Trump için “moron” ifadesini kullandığını iddia etmiş, bu, büyük ses getirmişti.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndaki bu kritik değişim, Tillerson’ın Türkiye’yi ziyaret edip Suriye ile ilgili uzlaşma çabasına girdiği döneme denk geldi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşen Tillerson’la ABD ile Türkiye arasında yeni mekanizma konusunda uzlaşılmıştı. Bu anlaşmanın kaderi merak konusu.
Bununla birlikte Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 19 Mart’ta Suriye ile ilgili olarak Tillerson ile bir görüşme yapacağını duyurmuştu.
POMPEO, İLK ZİYARETİNİ ANKARA'YA YAPMIŞTI
ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı (CIA) direktörlüğü görevini yürüten Mike Pompeo, ABD siyasetinde “şahin” bir isim olarak dikkat çekiyor. Pompeo, CIA’daki görevinden önce, bir Cumhuriyetçi olarak Temsilciler Meclisi üyesiydi. Pompeo, Donald Trump’ın geçiş süreci ekibinin yaptığı açıklamaya göre orduda da görev yaptı. Pompeo, Kongre internet sitesine göre Berlin Duvarı yıkılmadan önce Demir Perde’de devriye görevi yürüttü. Harvard Üniversitesi mezunu olan Pompeo daha önce yaptığı çıkışlarla gündeme gelmişti. Pompeo, Temsilciler Meclisi İstihbarat Komisyonu üyesi olduğu dönemde, Türkiye için negatif demeçler vermişti. Pompeo, CIA Direktörü olduktan sonra da Türkiye’nin NATO üyesi sıfatıyla “terörle mücadele” konusunda daha iyi bir müttefik olması gerektiğini savundu, ancak CIA Direktörü olarak ilk ziyaretini de Türkiye’ye yaptı. Pompeo’nun özellikle İran konusunda Tillerson’a kıyasla çok daha sert bir tutum takınması bekleniyor.
CIA'NIN YENİ LİDERİ: HASPEL
Mike Pompeo’nun yerine CIA Direktörlüğü görevine getirilen isim Gina Haspel oldu. 1985’de CIA bünyesine katılan 62 yaşındaki Haspel, Şubat 2017’de CIA Başkan Yardımcılığı’na getirilmişti. Haspel, Pompeo’ya en yakın isimdi. Haspel, işkence kabul edilen tartışmalı “waterboarding” sorgu yönteminin Tayland’ta kullanımına izin vermişti. Olayın ortaya çıkmasının ardından insan hakları örgütleri Haspel’e büyük tepki göstermiş, CIA başkan yardımcısı olması da tepki yaratmıştı. Haspel’in görüntülerin gizlenmesi ve kamuoyuna açıklanmamasında rol oynadığı da belirtiliyordu.
TILLERSON'DAN İLK AÇIKLAMA
ABD Başkanı Trump'ın görevden aldığı Dışişleri Bakanı Rex Tillerson basın toplantısı düzenledi. Tillerson, '31 Mart dışişlerindeki son günüm olacak. Suriye'de ve Irak'ta yapılması gereken daha çok şey var. Müttefiklerimiz olmadan bunları başaramayız' açıklamasında bulundu.