‘Türkiye stratejik bir ortak’

Avrupa Komisyonu (AK), Avrupa Birliği’ne (AB) aday ülkelerin yıllık değerlendirme raporlarını açıkladı. Komisyonun Türkiye’ye ilişkin değerlendirme raporunda, Türkiye’nin AB’ye sadece aday bir ülke statüsüyle bağlı olmadığını, aynı zamanda AB için stratejik bir partner ve bölgesel bir güç olduğunu hatırlattı.

Geçtiğimiz yıl yaşanan gelişmeleri değerlendiren Avrupa Komisyonu, raporunda, Türkiye’nin AB müktesebatına uyumla ilgili olarak enerji, ulaştırma, istatistik, şirket hukuku veya gıda güvenliği alanlarında uyumunu artırdığını ifade ederken, temel hak ve özgürlükler, ifade özgürlüğü ve azınlık hakları konularındaysa kayda değer gelişmelerin yaşanmadığını veya AB müktesebatından uzaklaşıldığını belirtti. Bununla birlikte Türkiye’nin 3 milyona aşkın mülteciye ev sahipliği yaptığını hatırlatan Avrupa Komisyonu, Ankara’nın, göç ve iltica politikalarında AB müktesebatına önemli bir uyum gerçekleştirdiğini ifade etti.

Diyalog ile çözüm

Bu çerçevede, Yunanistan’la iyi komşuluk alanında bazı önemli gelişmelerin yaşandığına işaret eden Avrupa Komisyonu, Ege’de anlaşmazlıkların devam etmesine karşın, sorunların diyalog yoluyla çözme iradesinin bulunduğuna da dikkat çekti. Raporda, Türkiye’ye yasadışı yollarla giren iki Yunan subayın serbest bırakılması için NATO zirvesinde ilgili ülke liderlerinin biraraya gelerek soruna çözüm aradıkları, Ege’deki kontrolsüz göç akınına karşı da Ankara ile Atina arasında önemli bir işbirliği bulunduğuna vurgu yapıldı. Ege sorunu ve özellikle kıta sahanlığının belirlenmesine yönelik başlatılan görüşmelerin ise memnuniyet verici olduğuna işaret edildi. Buna rağmen, Avrupa Komisyonu, iyi komşuluk başlığı altında yaptığı değerlendirmede, Türkiye’nin Kıbrıs Rum Kesimi’ni tanımamaya devam ettiğini ve ek protokoden doğan yükümlülüğüne yerine getirmediğini hatırlattı. Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin doğalgaz arama çalışmalarına karşı çıkan Avrupa Komisyonu, bu konudaki tutumunu da geleneksel diliyle vurguladı.

Komisyon, AB müktesebatına uyumlu olmayan başlıklara da yer verdi. Bu çerçevede 2018’de yayınlanan ilerleme raporuna göre bir karşılaştırma yapan Avrupa Komisyonu, olağanüstü hale son verilmesinden duymuş olduğu memnuniyeti hatırlatırken, temel hak ve özgürlükler, ifade özgürlüğü ve azınlık hakları alanında gelişme yaşanmadığını, hatta bazı alanlarda AB müktesebatından uzaklaşıldığına dikkat çekiyor.

Haziran 2018 ile 31 Mart 2019’da yapılan seçimlerde katılım oranının çok yüksek olduğuna işaret eden AK, Yüksek Seçim Kurulu’nun 31 mart seçimlerinin ardından İstanbul seçimlerini iptal etme kararını eleştirirken, seçimleri yeniden düzenlemeye yönelik gerekçeli karardan duyduğu kaygıları dile getiriyor. Bu çerçevede de Türkiye’nin seçimlerin saydam bir şekilde yapıldığını gözlemlemek için Avrupa Konseyi’nden gözlemci çağırmasını beklediğini ifade ediyor.

‘İlerlemeler var’

Vize serbesti ile Gümrük Birliği’nin modernizasyon sürecine değinen Avrupa Komisyonu, vize alanında Türkiye ile AB’nin ciddi bir çalışma gerçekleştirdiğini, ilerlemeler kaydediğini söylerken, Komisyon olarak vize muafiyetine yönelik anlaşmaya olan bağlılığını da hatırlattı.

Gümrük Birliği’nin modernizasyon çalışmalarının AB’ye de ekonomik açıdan katkısı olacağını hatırlatan Avrupa Komisyonu, bu alanda müzakerelerin başlaması için üye ülkelerin temsil ettiğini AB Konseyi’ne yetki talebinde bulunduğuna işaret ediyor. AK, genel değerlendirmesinde de, Türkiye’nin AB müktesebatından uzaklaştığını ifade ederken, Türkiye’nin temel hak ve özgürlükler alanında adım atması gerektiğinin önemine vurgu yapıyor. Geçtiğimiz yılların aksine Avrupa Komisyonu, bu yıl her başlık için Türkiye’nin AB müktesebatıyla uyumunu, bir önceki yılla karşılartırırken, her başlık için bir sonraki yıla yönelik beklentilerini de dile getiren yol haritası çizdi.

Bundan sonra ne olacak?

Yeni seçilen Avrupa Parlamentosu’nda, yeni bir Türkiye raportörünün ataması gerçekleştirilecek. Avrupa Parlamentosu, Komisyon’un yayınlamış olduğu Türkiye raporu hakkında görüşünü bildirecek. Bu süreç içerisinde de AB-Türkiye Karma Parlamentosu’nun Türk üyeleri de, AP’nin görüşlerine katkıda bulunacak. Rpaorun yıl sonundan önce kaleme alınması beklenmiyor. Türkiye raporda yer alan maddi hatalar hakkında Avrupa Komisyonu nezninde girişimde bulunacak.