2004'te borsa in, dolar out olacak

Yılın son günlerinde borsa yatırım araçları arasında getirisiyle ön plana çıkarken, dolar 1.400 bin seviyelerine geriledi. Yatırımcının kafasındaki temel soru ise 2004'te hangi yatırım aracının ön plana çıkacağı. Mevcut durumda bono faizleri yüzde 25 seviyesinde. 2004 yılı beklentimiz ise faizlerin yüzde 20 - 22 seviyesine gerilemesi. Bu taktirde 2004 yılında bono yatırımı yapacakların kazanç imkanı nominal bazda yüzde 22'lere yakın bir yerde oluşacak.
Enflasyondaki olası düşüşle birlikte yaptığımız reel faiz hesabına göre yıllık reel faizler yüzde 8 - 9 seviyesinde oluşacak. Oysa 2003 yılında ortalamada yüzde 18 civarında gerçekleşmişti. Yeni yılda, euro - dolar paritesindeki trendin devam etmesi durumunda başarılı ihracat performansının sürmesi ve iç talepte kademeli artışa bağlı olarak büyümenin devam etmesi bekleniyor.

Borsada plan
2004 yılında büyümenin sürmesi şirket kârlılıkların olumlu etkileyeceğinden borsadaki yükseliş öngörüsünü kuvvetlendirecek. Piyasada ciddi araştırmalarıyla tanınan aracı kuruluşların yaptığı şirket değerlemeleri analizlerinden yola çıkarak borsa endeksinin 1.5 - 2 sent aralığına yükselmesi beklenebilir. Ekonominin iyi gideceği ve işlerin çok bozulmayacağı varsayımıyla, borsa endeksi AB'ye üyelik yolunda umut verici gelişmelerin gündeme gelmesi durumunda 2 sente doğru yol alırsa, borsadaki prim potansiyeli dolar bazında yüzde 54 olarak görünüyor.
Endeksin 1.60 sent seviyelerinde dengeye oturması durumunda ise prim potansiyeli yüzde 23 oluyor. Hükümet piyasa dengelerini bozacak popülist bir politika uygulaması içine girmez ise 2004'te paranın gidebileceği adres doğal olarak borsa ve A tipi fonlar olarak görünüyor. Borsa endeksi dün kapanışını 18.292 seviyesinden tamamladı. Yılın son çeyreğinde canlanan borsada endeks yeni yıla, zirvede girmeye çalışacak.

Gökten döviz yağdı!
Yıla 1 milyon 635 binlerden başlayan doları kuru 1.400 bine geriledi. Mevcut durumda dolar yatırımı yüzde 16 kaybettirdi. Kurda yaşanan gerilemede, doların euro karşısında değer kaybetmesi etkili oldu. Doların euro karşısında uğradığı kayıp yüzde 25'leri buldu. Doların yurtdışı piyasalarda yaşadığı kayıpta, ABD'nin büyük bütçe ve cari açık vermesi etkili oldu. Ancak ABD ekonomi yönetiminin zayıf dolardan rahatsız olmadığı biliniyor.
Dolardaki hızlı kayıpta etkili bir diğer unsurda 2003 yılı içinde daha önce görülmemiş boyutta yastık altı ve yurtdışından döviz girişi oldu. Öte yandan, Irak'tan da bir miktar döviz girişi olduğu biliniyor. Nitekim, parasal otorite tarafından ödemeler dengesi bilançosunda kayda alınamayan döviz giriş ve çıkışlarını gösteren net hata noksan kalemi yılın ilk 10 ayında 4.1 milyar dolar fazla verdi. Sisteme dolaylı yoldan giren dövizin 4.1 milyar dolara ulaşması piyasada döviz bolluğu yaratırken, kurların da neden düştüğünün açıklayıcısı oldu.

Düşüşün üç nedeni
Irak Savaşı'nın yaşandığı 24 Mart'ta kur 1.755 bine kadar çıktı. Bu noktadan itibaren kurda gerileme başladı. Ve ekim ayında 1.367 binler görüldü. Son iki haftada ise kur 20 bin lira birden düştü.
Son düşüşte bankaların bilanço düzenleme amaçlı işlemleri, yüklü vergi ödemeleri ve yılbaşı harcamaları nedeniyle bireysel müşteri satışları etkili oldu. Alcının olmadığı piyasada düşük hacimli de olsa satışlar kuru 20 bin lira birden aşağı çekti. Dolar kuru ekim ayı başında 1.367 bin seviyesini görmüştü. Daha sonra 27 Ekim'de 1.503 bin seviyesine yükseldi.

Bazı teknik analistler kurun 1.503 bin seviyesinden bu yana düşüş trendine girmesiyle birlikte döngüsel hareketini tamamlayarak yeniden 1.370 binli seviyelere dönmesini bekliyorlar. Buna göre kur buradan yeni bir düzeltme hareketine girebilir. Ancak döviz kuru üzerinde asıl belirleyici olanın döviz arz ve talebinin olacağı biliniyor. 2004'te enflasyona paralel bir artış yaşanması durumunda dahi kurda prim imkânı sınırlı görünüyor. Açıklanan stopaj oranlarında kısa vadeli döviz cinsi tasarrufları tutmayı caydırıcı düzenlemede gelecek yıl ters para ikamesini artırabileceğinden dövizin seyrini baskı altında tutabilir.