3. Dünya Savaşı tehlikesi belirdi

Eski Devlet Bakanı ve ABD’li düşünce kuruluşu Brooking Enstitüsü’nün Başkan Yardımcısı Kemal Derviş, yeni bir dünya savaşına karşı uyarılarda bulundu.
Saygın fikir ve analiz sitesi Project Syndicate’e bir makale yazan Derviş, 1914’te patlak veren I. Dünya Savaşı’nın 100’üncü yıldönümü içinde olduğumuzu hatırlatarak, şu andaki şartların da bir asır öncesine benzer olduğunu kaydetti.
‘Küresel yönetim gücünün’ zayıflamasıyla ‘uluslararası düzenin’ güvenlik açıklarının genişlediğini savunan Derviş, bu durumun dünya ekonomisi önündeki en büyük riski yarattığını dile getirdi.
4 yıl süren ‘Büyük Savaş’ sırasında 20 milyon kişinin öldüğünü belirten Derviş, uluslararası toplumun bir süre sonra da II. Dünya Savaşı’na sürüklendiğini anımsattı.

Fazla mı iyimseriz?
1914 öncesinde küresel ekonominin göreceli olarak iyi işlediğini yazan Derviş, bu yıllarda küresel ticaretin genişlediğini, finans piyasalarının sağlıklı işlediğini ve iş dünyasının da siyasi sorunları geçici gördüğünü belirtti. Piyasaların ve ekonomik faaliyetlerin, uluslararası düzen işlediği sürece belirsizlik ve siyasi baskıya dayanabileceğini dile getiren Derviş şunları kaydetti:
“Örneğin bugün, ekonomideki beklentiler oldukça iyimser. IMF dünya ekonomisinin 2015’te yüzde 4 büyüyeceğini öngörüyor. Dünyanın bir çok yerinde borsalar yükseliyor. Ancak son birkaç ay içinde Ukrayna’nın doğusunda bir yolcu uçağı Rus yapımı bir füzeyle düşürüldü. Güney ve Doğu Çin denizlerinde tartışmalı adalar yüzünde sinirler gerildi. Ortadoğu’daki kaos yayılıyor. İsrail - Filistin çatışması en kötü dönemlerinden birini yaşıyor.
Batı Afrika, korkunç bir ebola salgınıyla karşı karşıya. Bir hastalığı ya da terörist tehdidi uluslararası ulaşımı kısıtlayarak kontrol altına almak ise dünya ekonomisini mahveder.”

4 yıl süren 1. Dünya Savaşı’nda 20 milyon kişi hayatını kaybetti.

‘LİDERLER UYURGEZER’
I. Dünya Savaşı örneğini düşününce büyük felaketlerin yavaş yavaş ortaya çıktığının anlaşıldığını belirten Derviş şöyle devam etti:
“Çatışma yaratan çıkarları kanalize edecek kurumlar yaratarak riskleri kontrol altına alması gereken liderler uyurgezer durumda olabilir. Bu uyurgezerlik durumu 2008 yılındaki finansal çöküntüye de yol açmıştı. Tüm bu örnekler dünyayı birlikte hareket etmeye teşvik etmeli. Ancak tersi oluyor. Birleşmiş Milletler felç olmuş durumda. ABD Kongresi, IMF reform paketini 2010’dan beri onaylamayarak önemli bir uluslararası kurumu zayıflatıyor. Ülkeler üstü bir işbirliği örneği yaratacağı yerde Avrupa Birliği küçük tartışmalara saplanıyor.
İleri gitmek, birbiriyle çatışan ulus devletler dönemine geri dönerek olmaz. Gelecek ancak liberal demokrasi ve hukukun üstünlüğüne bağlı olanların güçlü işbirliğiyle garanti altına alınır. Çifte standartlar ve bahaneler yaratmadan, bu değerlere sahip olan vu bunları hayata geçiren uluslararası kurumları güçlendirerek...

Ekonomik potansiyel büyük
Küresel veya bölgesel bir güç bu değerlere ters hareket ettiği zaman, güvenlik ve refah kaynağı olan uluslarası düzeni baltalar. Küresel ekonomi büyük potansiyele sahip. Ancak bu potansiyel kural, rıza, saygı ve ortak bir adalet duygusuna sahip uluslararası bir sistemde açığa çıkar.
Ortadoğu’daki kargaşa ve Ukrayna’daki krizin finans piyasalarını etkilememesi bizi gevşetmemeli. Ağustos 2014’ün hatırası dünyanın nasıl felakete sürüklendiğini hatırlatmalı. İklim değişikliği örneğinde olduğu gibi en kötü durum senaryosu zayıf olsa bile büyük riskler kontrol altında tutulmalı.”