Anadolunun kalbi atmaya başladı

Eylem Türk Başlarken Anadolunun sesi olmak Milliyet Ekonomi, Türkiyenin Cumhuriyet tarihindeki bütün krizlerde güç ve inanç topladığı Anadoluda, kriz sonrası ekonomik durumu saptamak, Anadolunun sesi olmak için yollara düştü. Muhabirlerimiz yaklaşık bir aydır kriz öncesi ve sonrası Anadoludaki değişimleri izleyebilmek için il il dolaşıyor. Kuşkusuz her bölge, her bölgenin her ili ve her sektörde durum aynı değil. Bu nedenle her bölge için aynı vurguda bir genelleme yapmak olanaksız. Fakat şunu söylemek mümkün: Anadolu, Başbakanın rahatsızlığı nedeniyle gündeme gelen erken seçim tartışmaları ile tedirgin. Ama durup sorunun bir çözüme kavuşmasını da beklemiyor. Rakamların dili, canlanmaya işaret ediyor. Kimse Türkiye gibi sürprizlere alışkın bir ülkede, bu görünen başlangıcın kesin biçimde mutlu sonla ulaşacağını garantileyemez. Ama bugünün, düne göre daha iyi olduğu kesin. İstanbul, Türkiyenin en büyük iş örgütlerinin merkezi. Sesi duyuluyor. Politikacıya rahat ulaşıyor. İşadamının ne istediği, ne yaptığı biliniyor. Ama Anadolu böyle değil. Sessiz ve derinden varolmaya çalışıyor. Analiz Hemen her sektörde kapasite artışı var Otomotiv ve tekstil üretim merkezi Bursada sanayici Krizden çıkışın sinyallerini alıyoruz diyor. Yeni yatırımlar önemli bir gösterge. Cargillin ve Boschun yatırımlarının yanı sıra yerli yatırımcı da hareketli. Yeni Organize Sanayi Bölgelerinde şu günlerde temeller atılıyor. Çorlu, ihracatçı kuruluşların merkezi. Krizde kur avantajını yakalayan bölgenin ihracatında yüzde 20lik artış olmuş. Beklentiler olumlu. Bölgenin en sıkıntılı illeri ise Adapazarı ve Düzce. Adapazarındaki 900 sanayi tesisinden 200ünün kapanmış olması, tahribatın boyutlarını gösteriyor. Genelde ise Marmarada bir hareketlenme göze çarpıyor. Marmara Bölgesinde, İstanbuldan sonra en önemli sanayi merkezleri olan Kocaeli, Bursa, Adapazarı, Tekirdağ ve Çorlu, sanayinin nabzı açısından en önemli göstergelere sahip iller. Sadece Kocaelinde 100den fazlası Türkiyenin ilk 500ü arasında, toplam bin 200 sanayi kuruluşu var. Bu ilde beklentiler olumlu. Hemen her sektörde kapasite artışları var. En önemlisi de yatırımlar... Japonların kriz yılında başlayan otomotiv yatırımlarının yanı sıra yerli yatırımcı da projelerini raftan indiriyor. Siyaset Ecevitin sağlığı değil seçim korkutuyor Erken seçim olmasa iyi olur diyenler ağırlıkta. "Tam canlanmayı, istihdam artışını konuşuyoruz, erken seçim gündeme getiriliyor. Şu anda seçimin ne gereği var" diyorlar. Sık sık dile getirdikleri istekleri ise siyasi partiler ve seçim kanununun kısa sürede değiştirilmesi. Seçim için en ideal gördükleri tarih ise 2003 Sonbaharı. Kocaeli Sanayi Odasının anketine göre işadamları en önemli risk faktörü olarak siyaseti görüyorlar. Başbakan Ecevitin rahatsızlığından fazla tedirgin olmadıklarını belirten işadamları herşeye rağmen "Ne Ecevitin rahatsızlığı ne seçim söylentileri bizi fazla etkilemez diyorlar. Hatta bölge işadamları"Ecevit var ya da yok, farketmez. Zaten kendisi sembolik bir Başbakan" tanımlamasını da yapıyorlar. Onları endişeye sevkeden tek şey seçim sonrası oluşacak siyasi tablo. Bölge işadamları, savunulanın aksine ekonomi ile siyasetin tam anlamıyla hâlâ ayrılmamış olduğunu da düşünüyorlar. Oda Başkanı Yılmaz Kanbak, "Hemen her sektörde üretim kapasitelerinde artış var. Olumsuzluk duruldu. İyimser beklenti var. İstihdamda olumlu bir artış yok ama iniş de yok" dedi.Firmaların yüzde 32sinin iç satışlarında artış olduğuna dikkat çeken Kanbak, "Yüzde 52si de bu yıl yükselecek diyor. Bu önemli. İç satışlar inşaat sektörü nedeniyle hareketli. Tekstil sektörü de iyi gidiyor. Bir seneye kadar Kocaelinde tekstil sektöründe faaliyet gösteren yoktu. Yakın zamanda 5 - 6 tekstil firması kuruldu. İnanılmaz ihracat yapıyorlar. Taşıt araçları yan sanayide Japonların yeni yatırımları var" diye konuştu. Tüpraş, Arçelik, Aygaz, KentSA gibi bin 200 dev sanayi kuruluşunun bulunduğu Kocaeli, krizin etkilerini yavaş yavaş siliyor. Kocaeli Sanayi Odasının anketi, kapasite kullanımı, ihracat, yatırımlar gibi temel göstergelerde olumlu gelişme ve beklentileri gösteriyor. Güven ortamı oluşuyor En önemli etkenin yabancı sermaye olduğunu kaydeden Kanbak, şöyle konuştu:"AB ile müzakere tarihi alınırsa yabancı sermaye açısından çok önemli olacak. Uzakdoğudan gelen yatırımcılar var. ABye girmek için burayı lojistik üst olarak kullamayı planlıyorlar." "Ekonomide U dönüşünün başlaması eylül deniyor ama bir canlanma görünüyor" diyen Kanbak, "Zaten batan battı. Geri kalanlar güven ortamıyla açılmaya başlıyor" dedi. Çorlu Hasat toparlanmayı hızlandıracak Çorlu Ticaret Borsası Başkanı Özcan Tülümen ise "Trakyada bir ay sonra hasat başlayacak. Hasatla birlikte taze para çıkacak. Esnafa, sanayiye gidecek. Özsermayesiyle çalışan Trakyalı sanayicilerin toparlanma süreci daha hızlı olacak" diyor. Orion Alışveriş Merkezinin Genel Müdürü Ercüment Alptekin, alışveriş hacminde yüzde 20lik bir artış olduğunu, alış veriş merkezinde yüzde 99 doluluk olduğunu belirtiyor. Başak Gıda Sanayinin sahibi Recep Düzenli, "Kapasitem bir ay öncesine göre yüzde 100 arttı" diyor. Ersözler Yağ Sanayi ve Ticaretnin sahibi Alpay Ersöz ise "Bizimde canlanma yok. Ama beklentimiz var. Ülkenin krizden çıkacağına inanıyorum" diyor. Çorluda 600 sanayi kuruluşu var. Bunların 250ye yakını tekstil, 150si deri sanayinde. İhracatta 2002nin ilk üç ayında 2001e göre yüzde 20 artış oldu. Çorlu Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı İbrahim Sıdar, krizde yüzde 45e inen kapasite kullanımının yüzde 70e çıktığını, sanayide bir toparlanma olduğunu söylüyor. Tekirdağ Yunanistan dopingi Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Öner Özen, "Kapasiteler yüzde 65lere kadar çıktı. Uçağın burnu yavaş yavaş kalkıyor. Geçen yıl beş şirket kapanıyor bir şirket açılıyorsa şimdi bir kapanıyor beş açılıyor" diyor. Yetkililere göre Trakya ekonomisinde canlanmayı Yunanistan ilişkileri de olumlu etkilemiş. Yunanistana mal satışı başladığını söyleyen Oba Turizmin sahibi Orhan Çebi, "30un üzerinde işadamı Yunanistanla iş yapıyor. Kamyonetlerle baklava gidiyor. Karpuz, patates, domates ve balık gönderiyoruz. Haftada 30 - 40 otobüs Yunanistandan, Türkiyeden de 15 - 20 otobüs giriş yapıyor" diyor. Beşer Toprak Sanayi Yönetim Kurulu Başkanı Tarık Bahıtlı da, "Kapasitemizi yüzde 40 artırdık" diyor. Deprem tedirginliği yaşanan Tekirdağda merkeze bağlı 652 fabrika var. En büyük sıkıntı işsizlik. Canlanma gözlenen ilde, krizde kapasitelerin yüzde 40a kadar düştüğü, 6 bin kişinin işini kaybettiği belirtiliyor. Bursa Bursada yatırıma devam... Cargillin yatırımı, 10 Mayısta açılışı yapılan Boschun tesislerinin yanı sıra yerli yatırımcı da kazma vuruyor. 240 firma ile Bursanın kalbi olan Nilüfer ve Demirtaş organize sanayi bölgeleri hareketleniyor. Demirtaşın dördüncü kısmı da önümüzdeki günlerde açılacak. Oda Başkanvekili Mahmut Yılmaz, elektrik, su ve doğalgaz kullanımının yüzde 35 - 40 yükseldiğini belirtiyor. "Bu durum devam ederse krizden çıkarız diyen Yılmaz, el değiştiren firmaların tekrar ekonomiye döndüğünü belirtti. Zorlu Holding Tekstil Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Zorlu, 2002 yılı sonuna kadar 100 milyon dolar yeni yatırım yapacaklarını söyledi. Zorlu, "Kriz devam ediyor ancak umut ışığı da göründü" diyor. Bursa sanayicisi, Krizden çıkışın sinyallerini alıyoruz diyor. Tekstil, otomotiv ve gıda üretimi ağırlıkta olan Bursa, yeniden yatırıma dönüyor. Ticaret ve Sanayi Odası verilerine göre, ihracatta artış var. Taşıt araçları ve yan sanayi ihracatı 1.3 milyar dolara yükselmiş. Adapazarı Otomotiv canlandırdı Ancak, durumun değişmeye başladığı belirtiliyor. Gözlenen canlılığın en önemli nedeni otomotiv. Toyota işçi alımı yapıyor. Bu arada kredi faizlerindeki düşüş ile otomotive talep canlandı. Bir otomobil firmasının distribütörü olan Adapazarı Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Erol Öztürk, "İhracat yapan firmalarda hareket var. Satışlar ocak ayına göre yüzde 100 arttı" diyor. Öztürk, son gelişmeleri şöyle anlatıyor:"Durumda iyileşme var. Bu geçici mi, devam eder mi bilmiyoruz. Üretim kapasiteleri yüzde 40tan 70e çıktı. İşçi de alınıyor. Yeni iş kolları türedi." Marmara Depremi ve 2001 kriziyle üst üste iki darbe yiyen Adapazarı, krizden en çok etkilenen kentlerden biri. Halk domatesini, biberini balkonunda yetiştiriyor. Para karşılığı din değiştirme tartışmalarının yaşandığı ilde 900 sanayi tesisinden 200ünün kapısı kilitli. Yarın: Egede ihracat yapan kazandı