Bursa’ya bir dokun bin ‘ah’ işit

Türkiye’de otomotiv ve tekstilin başkenti sayılan Bursa, küresel krizin acısını en fazla hisseden illerin başında geliyor. Ağustos 2008’den bu yana 986 şirket kapandı. Bu yılın ilk iki ayında ticari hayattan çekilen şirketlere 148 adet daha eklendi.
Üç büyük otomotiv şirketinin üretiminde yılbaşından bu yana yaşanan düşüş yüzde 60’a ulaştı. Tekstil sektörünün köklü şirketleri durdu.
2008’in son aylarında 57 bin kişi işini kaybetti. İstihdam kaybının yüzde 60’ı, krizin başgösterdiği yılın son 3 ayında gerçekleşti. Ocak 2009’a 8 bin 401, şubatta 5 bin 533 kişi daha işsiz kaldı.
Ayakta kalmaya çalışan firmalar da mevcut çalışanlarının maaşını ödeyebilmek için devlete başvurdu. Bursa’da kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak için başvuran firma sayısı 286’a ulaştı. 14’ünün talebi kabul edildi. Kalanı İŞKUR’dan yanıt bekliyor.

İhracat yüzde 60 daraldı
Uludağ İhracatçı Birlikleri Başkanlar Kurulu Başkanı Ferit Sünneli, otomotiv ihracatının yüzde 60 daralmasının, üretimde yüzde 50 iş kaybı yarattığını söyledi. Sünneli, “Organize sanayi bölgelerinde şirketlerin yüzde 40’ı üretimi durdurdu. Hem tekstil hem de otomotivde işler iyiye gitmiyor” dedi.
Yılbaşıdan bu yana 2.8 milyar dolarlık ihracat yapılan şehirde, geçen yıla göre düşüş yüzde 54’ü buluyor.

Elektrikte düşüş yüzde 40
Bursa Ticaret Odası’nın verilerine göre, Bursa’da tekstil ve konfeksiyonda toplam 6 bin 357, otomotivde ise bin 726 şirket faaliyet gösteriyor. Nilüfer Sanayi Bölgesi (NOSAB) Genel Müdürü Adnan Gerez, NOSAB’taki 263 firmadan 35’inin kapandığını, devam edenlerin vardiya sayılarını teke düşürdüğünü söyledi. Gerez, “Kapanma aşamasına gelen fabrikaların sayısı da çok fazla. NOSAB’ta 17 bin çalışan vardı, yarıya yakını işsiz kaldı. Üretim durduğu için, doğalgaz ve elektrik tüketimi yüzde 37 düştü. Sanayici ne yapacağını bilemez durumda” dedi.

ÖTV ile gelen umut
Bursa Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mahmut Yılmaz, sanayicilerin kısa çalışma ödeneğinin sorunlarına çare olacağını inanmadığını vurguladı. Kalıcı çözümler geliştirilmesini isteyen Yılmaz, “Kapasite yüzde 40 düştü. Bunun enerji tüketimindeki yüzde 40 azalmadan da anlamak mümkün” dedi. Bursa Ticaret Odası Genel Sekreteri Nihat Balkan, kapanan şirket sayısının yüzde 26 artış gösterdiği şehirde, otomotivde gerçekleşen ÖTV indiriminin sanayicileri biraz da olsa rahatlattığını açıkladı.

‘Evime ekmek götüremiyorum’
İşsiz Ahmet Güllü: “Hazirandan beri işsizim. Belediyeye bağlı bir şirkette çalışıyordum, işsiz kaldım. Eve ekmek götüremiyorum. Her sabah işe gider gibi çıkıyor, iş arıyorum, sonra eve boynu bükük dönüyorum. Benim gibi en az 180 kişi var. Bıçak kemiğe dayandı.
Ocak ayına kadar işsizlik fonundan yararlandım, şimdi o da yok. İçimizde 600 gün primi yatmadığı için işsizlik fonundan yararlanamayanlar da oldu. Devlet madem ki iş olanağı yaratamıyor, o zaman bizlerde prim günü aramamalı. Emekliliğe de 4-5 sene var. İş umudumuz da yok, gelecekten de ümitli değiliz.”

Tedbirler gecikti, ekimde alınmalıydı
Türk İş Bursa Temsilcisi ve İl İstihdamı Yürütme Kurulu Üyesi Mehmet Kanca: “Öneriler getirdik. Keşke kulak verselerdi. Tedbirlerin geç alınmasının sıkıntısı yaşanıyor. İnceleme yaptık. Aktif fabrikalar yerine satılık veya devredilenler var. Otomotivde ÖTV’den kaynaklanan canlılık, üç ay sonra sürecek mi? Endişeliyiz. Sanayiciler gibi emekçi borçları da ötelensin, icra takibi sayısı artacak.”
Birleşik Metal-İş Şube Başkanı Ayhan Ekinci: “Tekstil ve metalde yaprak kımıldamıyor. Çalışanların da kimi ücretsiz izne çıkarılıyor, kimi yarı ücretli çalışıyor. Yani yüzde 75’i maaşlarını tam alamıyor. Aylığı bin lira olan pek çok çalışan ayda 10 gün çalıştığı için 300 lirayla yetinmek zorunda kalıyor.  Sanayici için çözüm var ama işçi için yok. Sosyal patlamayı bu şehirde bir iki ayda net bir şekilde görürüz.”

2 ayda 14 bin kişi işsiz kaldı
Bursa İşkur İl Müdürü Kasım Tilki, iki ayda işten çıkarılanların sayısının 13 bin 934’e ulaştığını söyledi. 65 bin 925 kişinin iş aradığını anlatan Tilki, işsizlik parası için başvuranlardan son 3 yılda 600 gün çalışmış olanların yararlanabildiğini, bu nedenle işsizlerin tamamının yararlanamadığını açıkladı.  İki ayda 9 bin 300 kişiye işsizlik maaşı bağlandı. İlk defa müracaat edenlerin sayısı 15 bin 408 kişi oldu.