Bütün borsalar kaybetti

Bütün borsalar kaybetti
Dünyanın en büyük yedi borsasından altısı yılı kayıpla kapattı. Türkiye'de borsanın yüzde 38 oranında değer kaybettiği bu yıl, dünya borsalarında da hatırlanmak istenmeyen bir dönem olarak geride kaldı. Sadece Paris Borsası binde 15 değer kazandı
ABD'nin en kötü yılı ABD borsaları 1999 yılını 'rekorlar yılı' olarak geride bırakmasına rağmen, 2000 yılında bütün dünyaya soğuk terler döktürdü. Geleceği teknoloji hisselerinde gören yatırımcılar bu yılın ilk yarısında yatırımlarını Nasdaq'a akıttı. 1999 yılında yüzde 85 oranında değer kazanan Nasdaq, 10 Mart'ta 5.000 puan barajını aşarak tarihinin en yüksek seviyesine çıkmasına rağmen, yıllık yüzde 40 oranında kayıpla 30 yıllık tarihinin en kötü yılını geri bıraktı.
Eski ekonomi hisseleri ise teknoloji hisseleri kadar kötü olmasa da bu yılı kayıpla kapattı. New York Borsası'nda Dow Jones Sanayi Endeksi yıllık yüzde 5 oranında kayıp verdi. Borsanın ikinci önemli endeksi S&P 500 de yılı kayıpla kapattı. Böylelikle ABD'de de 10 yıldan beri ilk defa üç önemli endeks yılı kayıpla bitirdi.
Bu yılın başında sıkça söylenen 'uzun vadeli yatırım yapın' çağrısı ise yıllık kayıplar yüzünden boşa çıktı. Analistlerin çoğunluğu özellikle Nasdaq'ın dalgalı seyri nedeniyle yatırımcıların günlük hareketlerden uzak durmalarını tavsiye ediyordu. Ancak, endekslerin yılı kayıpla kapatması yatırımcıların borsalardaki kısa vadeli hareketleri daha yakından takip etmeleri gerektiğini ortaya çıkardı.

Greenspan faktörü ABD borsalarında 2000 yılının unutulamayacak bir yıl olarak hatırlanacak olmasının en önemli nedeni ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Alan Greenspan'dı. ABD ekonomisi son 10 yıl boyunca sürekli büyüme göstermesi Greenspan yönetimindeki FED'de enflasyonun artacağı endişesini tetikledi. Sonuçta FED, Haziran 1999'dan itibaren fazileri altı defa yükseltti. Tüketici kredilerinin maliyetlerinin artması tüketimi kıstı ve otomobilden emlağa, beyaz eşyadan perakende satışa kadar bütün sektörlerde 'yavaşlamaya' neden oldu. Faiz kıskacı ve petrol piyasalarındaki dalgalanmalar New York Borsası'ndaki kaybın en önemli nedeniydi.

Teknoloji de ekonomiden etkilendi Bir yıl öncesine kadar 'hiçbir şey olmaz' denilen teknoloji hisselerinin dramı da bu noktada başladı. İnternet üzerinden perakende satış yapan internet siteleri mali yapıları güçlü olmadığı için risk sermayesi yatırımcılarından gelecek paralara güveniyordu. Ancak, bu sitelerin satışları düşünce yatırımcılar paralarını çekmeye başladı ve birçok site faaliyetine son verdi. Perakende satış sitelerine altyapı desteği veren çok sayıda teknoloji firması da bu gelişmelerden etkilendi.
Sonuçlar özellikle yılın ikinci yarısından itibaren borsaya yansıdı. Yatırımcılar teknoloji hisselerinde geçmiş yıllarda yapmadıklarını yaparak, kar - zarar tablolarına bakmaya başladı. Bu yıl aslında teknoloji hisselerinin de genel ekonominin gidişatından etkilenebilecekleri ortaya çıktı. Ayrıca Microsoft'un üçe bölünmesi kararının alınmasıyla sonuçlanan mahkeme de teknoloji hisselerine vurulan önemli darbelerin arasında yer aldı.

Gelecek yıl korkusu ABD ekonomisi hızını giderek kaybediyor. Bütün dünyayı etkileyebilecek güçteki ABD ekonomisi ve borsalarının gelecek yıl durgunluğa girmesi endişe kaynağı. ABD ekonomisinin 2000 yılı büyüme rakımı yüzde 2.4 olarak tahmin ediliyor. Bu rakamın 2001'de ise daha düşük gerçekleşeceği beklentisi piyasalara hakim.
Eğer 2001 yılının ilk yarısında büyümenin daha da düşeceği ve durgunluğun başladığı görüşü ağır basarsa borsalardan kaçışın devam etmesi bekleniyor. Ancak, durgunluk beklentisinin boşa çıktığı ve borsaların başarılı bir çıkış yakalayacağı beklentisini satın alanlar 2001 yılında yeni borsa zenginleri olacak.

Sadece Paris kazandırdı Avrupa'nın üç büyük borsası Londra, Paris ve Frankfurt, ABD borsaları kadar olmasada kötü bir yılı geride bıraktılar. Londra Borsası yıllık yüzde 6 ve Frankfurt Borsası yıllık yüzde 4 kayıp verirken, Paris 'üç büyükler' arasında kazandıran tek borsa oldu. Paris'te CAC 40 Endeksi yılı binde 15 gibi küçük bir yükselişle kapattı.
Avrupa borsaları yıl boyunca ABD borsalarının etkisinde kaldı. 2000 yılı Avrupa için tekonojinin keşfedildiği yıl oldu, ancak sonuçlar borsa endkeslerine yansımadı. Özellikle telekom şirketleri büyük ataklar yapsa da, kıtanın her yerindeki üçüncü kuşak GSM ihalelerine milyarlarca dolar akıtmaları, bu şirketlerin karlılıkları hakkında soru işaretleri doğmasına neden oldu.
Almanya'da bankacılık sektörünün birleşme çabalarının boşa çıkması ve hem DaimlerChrysler, hem de BMW'nin Almanya dışında kötü sonuçlar alması, Frankfurt Borsası'nın kötü performansında önemli rol oynadı. İngiltere'de ise FTSE 100 Endeksi yılı teknoloji hisselerinin etki altında geçirdi. Mart ayına kadar teknoloji hisseleri sayesinde yükselen Londra Borsası, Nasdaq'da yaşanan gelişmelerin etkisi altında kaldı ve yılın geri kalanında düşüş trendine girdi. Paris Borsası da teknoloji hisselerinin etkisi altında kalmasına rağmen 2000 yılını kayıpsız atlatmasında Fransa'da teknoloji alanında yaşanan gelişmeler etkili oldu. Fransa, 2000 yılında teknoloji ürünleri kullanımında patlama yaşadı. Bunun en tipik örneği internet abonelerinin ve e - ticaret şirketlerinin sayılarının katlanarak artması oldu.

Atina'da Euro beklentisi Atina Borsası resmi olarak gelişmekte olan piyasalar kategorisindeki son yılını yüzde 41 oranındaki değer kaybıyla bitirdi. Özellikle yaz sonunda ve sonbahar başında yabancıların hisse boşaltma operasyonlarına maruz kalan borsa, gelecek yıl Yunanistan'ın Euro'ya geçmesiyle gelişmiş ülke borsası olarak değerlendirilecek. Hisse değerlerinin de Euro olarak hesaplanacağı borsada gelecek yıl yabancıların satışlarının hızının kesilmesi bekleniyor.

Asya toptan kaybetti Asya'nın iki büyük borsası Tokyo ve Hong Kong'da yılı kayıpla bitiren borsalar arasına girdi. Tokyo yüzde 27 oranıda değer kaybederken, Hong Kong'un kaybı yüzde 13 oldu.
Son birkaç yıldır mali bektör hisseleri yerine teknoloji hisselerinin hakim olduğu Hong Kong Borsası, Nasdaq'a paralel hareket etti. Hong Kong Borsası, yıl içinde China Telecom'un halka arzı ve cep telefonu operatörü Hutchinson Whompoa'nun Avrupa ataklarıya hareketlense de teknoloji hisselerinin dünya çapındaki kayıp trendinin etkisinden kurtulamadı.

Tokyo siyasilere kaldı Tokyo Borsası bu yıl Japon ekonomisinde yaşanan gelişmelerin etkisinden kurtulamadı. Japon reform programlarının başarıya ulaşamaması ve ekonominin düzeltilmesi için alınması gereken önlemlere siyasi destek gelmemesi borsanın yüzde 27 oranında kayıp vermesiyle sonuçlandı.
Asya'nın geriye kalan borsaları da yılı kayıpla kapadı. Güney Kore, Taywan ve Tayland Borsaları ülkelerindeki reform programlarının istenilen sonucu verememesi ve teknoloji sektörlerine ürettikleri parça satışlarının düşmesi nedeniyle yılı kayıpla kapadı. Asya'da sadece Çin borsaları yabancı sermayenin gelmesiyle başarılı bir yıl geçirdi.



EKONOMİ