En derin madende ‘sıfır atık’ devrede

Kastamonu’nun Küre ilçesinde kurulu Eti Bakır Küre Tesisleri, daha önce açıkladığı ‘sıfır atık’ sistemini devreye aldı. Bu sayede tesis, her yıl saklamak zorunda olduğu 270 milyon dolarlık atığı ekonomiye kazandıracak. Sıfır atık politikasının devreye girmesi ile Küre’nin atığı Mardin’deki Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesislerine gönderilerek yeniden kazanılacak.

Cengiz Holding’in bölgeye düzenlediği basın davetine katılarak yerin altından 960 metre aşağıdaki derinliğiyle Türkiye’nin en derin, Avrupa’nın ise sayılı madenlerinden olan Eti Bakır Küre’ye indik. 4x4 araçlarla dolaşılabilen 50 kilometrelik galeride, tüm kazılar ve çalışanlar takip edilebiliyor. Ayrıca teknolojik gelişmelerin yakından izlendiği tesiste, bazı araçlar uzaktan kumandalar ile kontrol edilebiliyor.

İhtiyacın yüzde 20’si

Maden sahasında ve madende sistemi anlatan Eti Bakır Küre Yeraltı Proje ve Maden Müdürü Kazım Küçükateş, Eti Bakır’ın özelleştirmeden önce maden arama ve üretme çalışmalarını 140 metreye kadar sürdürebildiğini, araştırmaları sonucunda 140 metrenin altında yeni rezerv bulduklarını söyledi. Küçükateş, “Gerek tespit edilen yeni rezervler gerekse teknolojik yatırımlar sayesinde bugün 960 metreden güvenli bir şekilde maden çıkarabiliyoruz. Küre madenimizde 4x4 araç ile dolaşılabilecek 50 kilometre galeri açıldı. Bunun için sadece bu sahada 200 bin metreden fazla sondaj yaparak, yaklaşık 50 milyon dolar Ar-Ge yatırımı yaptık. Diğer teknolojik çalışmalarla birlikte bu rakam 60 milyon doları geçti” dedi.

Eti Bakır’ın Türkiye’de cevherden izabe bakır üretimi yapan tek tesis konumunda bulunduğunu ve Türkiye’nin bakır ihtiyacında önemli bir konumda bulunduğunu anlatan Küçükateş, “Ülkemizin yıllık bakır ihtiyacı 435 bin ton, değeri 3 milyar doların üzerinde. Bu miktarın 50 bin tonu hurda geri dönüşünden sağlanıyor. Geriye kalan 385 bin tonun ise Eti Bakır üretimi olan 75 bin ton dışındaki miktar ise mamul veya yarı mamul olarak ithal ediliyor. Eti Bakır ülke ihtiyacının yüzde 20’sini karşılıyor. 550 milyon doların üzerinde döviz yurt içinde kalıyor” diye konuştu.

Kobalt peşindeler

Dünyanın önemli teknoloji üreticilerinin ihtiyaç duyduğu kobaltın ortaya çıkması bölgeye olan ilgiyi de artırmış. Özellikle pillerde kullanılan ve elektrikli araçların artmasıyla büyük bir talep oluşan kobalt, dünyada üretimi sınırlı bir cevher. Bu atık içinden çıkarılabilen ve iyi bir kalitede olan kobalta teknoloji şirketleri bakmaya başlamış bile. Aracısız olarak bu cevhere ulaşmak isteyen şirketler Küre’ye de gelerek bilgi almış. Çıkacak nihai ürünün nasıl değerlendirileceği henüz belli olmasa da talipleri çok.

1.2 milyar $ yatırım

Bu yıla kadar fabrikadan çıkan atığı atık barajında stokladıklarını ifade eden Küçükateş, 2019 itibarıyla sıfır atık politikasına geçtiklerini vurguladı. Küçükateş, “Mardin Mazıdağı’nda 1.2 milyar dolar yatırımla kurduğumuz Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri ile Küre madeninde bakır cevheri yanında elde ettiğimiz, kobalt cevheri de ekonomiye kazandırılıyor. Daha önce değerlendirilemeyen maden atıkları da içinde çinko, demir, bakır gibi değerli madenler barındırıyor. Bu tesis sayesinde yılda 270 milyon dolar değerinde metal ithalatının önüne geçeceğiz. Metal geri kazanımı sırasında ortaya çıkan sülfürik asidi, bölgeden elde ettiğimiz fosfat ile değerlendirerek yılda 500 bin ton DAP veya müdahili fosfatlı gübre üretimi yapacağız” diye konuştu.

Sanayinin çevre ile uyumu için çevre yatırımlarına da özen gösterdiklerini anlatan Kazım Küçükateş, bu kapsamda Samsun, Küre ve Murgul tesislerinde şu ana kadar 2 milyon 900 bin metrekare alanın rehabilite edilerek 900 bin ağaç dikildiğini söyledi. Küçükateş, “Rehabilitasyonu devam eden 1 milyon 250 bin metrekare önümüzdeki sene sonuna kadar 650 bin ağaç daha dikeceğiz” dedi.