Geçici vergi tebliği hazır

       BAZI işadamlarının bir yıl süreyle ertelenmesini istediği geçici vergi 1999 başından itibaren uygulamaya giriyor. Bundan sonra zarar edenler peşin vergi ödemekten kurtulacak.
       Maliye Bakanlığı'nın kamuoyunda "peşin vergi" olarak bilinen geçici verginin ayrıntılarını belirleyen tebliği tamamlandı. Önümüzdeki hafta içinde yayınlanması beklenen tebliğe göre, 1999 yılında basit usulde vergilendirilen küçük esnaflar, çiftçiler, borsada yatırım yapanlar, faiz, kira geliri elde edenler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler, müteahhitler geçici vergiye tabi değil. Ancak kollektif ile adi komandit şirketlerinin ortaklarının kendi şirketlerinden aldıkları kar payları için geçici vergi ödeyecek. Bunun yanı sıra tüm limited ve anonim şirketler, avukat ve doktor gibi serbest meslek sahipleri ticari işletmeler, büyük esnaflar geçici vergiye tabi olacak.
       Geçici vergi 3'er aylık dönemlerdeki kazanç üzerinden hesaplanacak. 3 aylık kazanç belirlenirken her türlü harcama ile sigorta ve finansman giderleri kazançtan indirilecek. Şirketler ve diğer mükellefler isterlerse her türlü alacak, hisse senedi ve döviz cinsinden alacaklarına yeniden değerlemeye tabi tutabilecek; yatırım indirimi ile istinasları vergiden indirebilecek. İsteyenler amortismanlarını ayırabilecekler. Tevkifat yoluyla ödenen vergiler de geçici vergiden indirilecek. Geçici vergi kayıtlar üzerinden hesaplanacak; ancak isteyenler stok sayımı yapabilecek.

       Geçici vergi beyannameleri 3'er aylık dönemlerde ve bu dönemleri izleyen 2. ayın 15'nde verilecek. Sözgelimi, şirketler Ocak - Mart dönemine ilişkin beyannameyi 15 Mayıs akşamına kadar vermek zorunda olacak.
       Geçici vergi oranı gelir vergisi ödeyen serbest meslek mensuplarında yüzde 15, kurumlar vergisi mükelleflerinde yüzde 25 olacak. Eğer bir vergi mükellefi zarar etmişse hiç geçici vergi ödenmeyecek.
       Geçici vergi şöyle hesaplanacak:
       Ocak - Mart döneminde, 100 lira kazancı olan bir doktor, 15 lira geçici vergi ödeyecek. Ocak - Haziran döneminde kazancı 300 liraya çıkan bu doktor, 45 lira geçici vergi hesaplayacak. Ancak ilk 3 ayda ödediği 15 lirayı bu rakamdan indirerek, 30 lirayı vergi dairesine yatıracak. Kazancı Ocak - Eylül döneminde 500 liraya yükselen sözkonusu doktor bu kez 75 lira beyan edecek. Birinci ve 2. üç aylık dönemde ödediği 45 lirayı 75 liradan düşen doktor, 30 lirayı ödeyecek. Ancak sözkonusu doktorun geliri 2. üç ya da 3. üç ayda 100 liranın altında olursa, yani kazanç azalırsa, daha önce geçici vergi ödenmiş olduğu için yeni bir vergi ödenmeyecek.

       Ödenen geçici vergilerin toplamı, dönem sonunda verilecek gelir ve kurumlar vergisi beyannameleriyle belirlenecek vergilerden fazlaysa, aradaki fark vergi daireleri tarafından iade edilecek.
       Bu arada, yeni işe başlayanlar da geçici vergiye tabi olacak. Ancak işi bırakanlar, bunu beyan ettikten sonra vergi ödemeyecek.