İslami finans krize karşı esnek oldu

IMF uzmanları, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da parasını yatırdığını söylediği özel finans kurumları hakkında “İslami bankaların ana odakları emlak. Emlak piyasası çökünce, İslami bankalar bundan etkilendi. Ayrıca dünya ticaretindeki çöküş de ticaret finansmanındaki güçlü varoluşları dolayısıyla İslami bankaları etkiledi” dedi. Raporda, İslami bankaların toksik varlık ticareti yapmamalarından dolayı krizde esneklik gösterildikleri belirtildi.
IMF uzmanları, ‘İslam gelişmeye engel’ görüşünün yanlış olduğunu belirterek, “İslam’ın 9 ve 15’inci yüzyıllar arasındaki bilim, edebiyat, denizcilik, hukuk ve felsefede ilerlemeler elde edilen Altın Çağı, doğru ortam bulunduğunda İslam toplumlarının ilerleme yeteneğine sahip olduğuna örnek oluşturdu” dedi. 2015’te Müslümanların tasarruflarının yarısını İslami finans kuruluşlarında tutacağı ifade edildi. IMF uzmanları Patrick Imam ve Kangni Kpodar, ‘İslami Bankacılık: Nasıl Yaygınlaştı?’ başlıklı bir rapor hazırladı.

Kabuğundan çıkıyor
İslami bankacılığın şu anda kabuğundan çıktığını, birçok ülkede geleneksel sektöre karşı rakip bir piyasa haline geldiğini, sadece Müslüman ülkelerde değil, Müslüman nüfusun fazla olduğu İngiltere gibi ülkelerde de yaygınlaştığını dile getiren rapor şöyle devam etti: “İslami bankacılık varlıkları son 10 yılda iki haneli büyüdü ve kimi geleneksel bankalar kendilerine, 2007 sonu itibariyle tahminen 509 milyar dolara ulaşan Şeriat-uyumlu finansal varlıklarla ‘İslami pencereler’ açtı (Moody’s 2008). Uluslararası Varlık Komisyonları Örgütü’ne göre, 2015’te dünyadaki tahmini 1.2-1.6 milyar Müslümanın tasarruflarının yarısı, İslami finansal kuruluşlarda olacak.”

Toksik varlıklara daha dayanıklı
Raporda, İslami bankaların risklere karşı, büyük geleneksel bankalardan daha kırılgan olduklarını saptamasında bulunduklarına değinilirken, İslami bankaların son finansal kriz sırasında toksik varlık ticareti yapmamalarından dolayı daha büyük bir esneklik gösterildikleri karşı örnek olarak verildi. Raporda şöyle denildi:
“Ancak İslami bankalar altyapı projeleri, emlak ve ticaret finansmanı biçimindeki geleneksel kabuk piyasalarını çeşitlendirmediler. Ana odakları, sadece Ortadoğu ve Malezya da değil onların dışında da emlak olmuştu. Böylece dünyada emlak patlamasında çöküş yaşanınca bundan olumsuz etkilendiler. Ayrıca dünya ticaretindeki çöküş de, ticaret finansmanındaki güçlü varoluşları dolayısıyla İslami bankaları etkiledi. İslami bankacılığın boyutunu kesin olarak değerlendirmek zor. İslami ilkelere göre çalışan küçük kırsal kooperatifler hesaba katılmaz. İslami bankacılığın tanımı ülkelere göre değişiyor. Örneğin İran’daki bir kuruluş işlerini Malezya’dakinden farklı yönetiyor.”

Avrupa’ya yayılıyor
Raporda şöyle denildi: “Şu anda Ortadoğu, Kuzey Afrika, Güneydoğu Asya’da yoğunlaşan İslami bankacılık, orta Afrika’ya, Orta Asya’ya ve Batı Avrupa’ya yayılıyor. 2006 Bankscope verilerindeki 176 İslami bankanın yüzde 70’i Ortadoğu’da, yüzde 14’ü Güneydoğu Asya’da ve yüzde 15’i orta Afrika’da bulunuyor. İslami bankalar en çok İslami finansal merkezler Bahreyn ve Malezya’da, İran ve Sudan gibi İslam cumhuriyetlerinde ve daha genel olarak Körfez bölgesinde bulunuyor. Arap ve Müslüman nüfus ağırlıklı diğer ülkelerde ise üçten daha az olan sayı düşük bulunuyor.”