Kapalıçarşı kapalı gişe

İstanbul’da ticaretin nabzının attığı mekânlardan tarihi Kapalıçarşı, eski hareketli günlerine dönmek için geri sayımda. Halihazırda işlerin biraz durgun olduğu Kapalıçarşı’da esnaf, Batılı turistin gelmesiyle birlikte işlerin yoluna gireceğinden emin.

560 yıllık tarihiyle İstanbul’un gözbebeği olan Kapalıçarşı’nın kapılarını, hanlarını, sokaklarını gezerek esnafla sohbet ettik.

Öncelikle uzun yıllar döviz ve altının merkezi konumunda olan çarşıda birçok kuyumcunun yerine lokumcu ve çerezci açıldığını gözlemledik. 4 bini aşkın dükkânın yer aldığı çarşıda konuştuğumuz hemen her esnaf, tur otobüsleri için rahat bir otopark isteğini dile getirdi.

Birkaç aydır turist sayısında artış olduğunu fakat bunun cirolara pek yansımadığını söyleyen Kapalıçarşı Esnafları Derneği Başkanı Dr. Hasan Fırat, “Esnaf olarak ümitliyiz, önümüz açık. Bu yaz turist sayısında artış bekliyoruz. Net bir rakam veremesem de sayı bu yaz 2 - 3 kat artar. Çünkü fiyatlar da düştü” dedi.

Önceleri zengin Arap turistlerin çok olduğunu ve iyi de alışveriş yaptıklarını kaydeden Fırat, şunları söyledi: “Araplar eskiden 6 - 7 bin dolarlık mal alırdı. Şimdi bir saat dolaşıyorlar, 300 liralık mal alıyorlar. Artık zenginler pek gelmiyor. Avrupa ülkelerine yöneldiler.

Ağırlıklı olarak Arapların az alışveriş yapan kesimi geliyor. Küçük cirolar yapıyorlar. Otelciler, gıdacılar bundan daha iyi yararlanıyorlar. Ciddi bir alışveriş ya da rakamları yüksek olan cirolar yok.”

Liman gelince işler de açılır

Seramik ve hediyelik eşya satışı yapan Orient’in yetkilisi Onur Çelik, “İşler çok durgun. Yerli turist buradan zaten çok fazla ürün almıyor. İnsanlar Kapalıçarşı’yı Mahmutpaşa’ya doğru giderken geçiş güzergâhı olarak kullanıyor. Avrupalı turist bekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Elmas Deri’nin yetkilisi Enis Zipak ise “2020’de limanımızın tekrar faaliyete geçmesiyle işlerimiz de düzelecektir” görüşünü paylaşıyor.

Restorasyon iyi durumda

Hasan Fırat, çarşıya açılan Nusr-Et restoranının iyi iş yaptığını belirterek, “Çarşı normalde 7’de kapanıyor. Onlara özel kapı yapıldı, orası da 11’e kadar açık. Başka restoranların gelmesini isteriz ama yer yok” dedi.

Fırat, zincir mağazaları getirmek için de çok uğraştıklarını fakat onların da ‘kiralar yüksek’ diye çekindiğini söyledi. Çarşıda restorasyon sürecinin devam ettiğini de belirten Fırat, “Çatı bitti, alt duvarları yapacaklar. Kanalizasyon tamir edildi. Taşlar da yapılacak. 5 yılda biter dediler, 3 yıl geçti” diye konuştu.

Önceden kongreler olduğunu ve onlar için gece çarşıyı açtıklarını söyleyen Fırat, “O zaman en kötü dükkân 3 bin dolarlık iş yapıyordu. Kruvaziyer gemilerinin gelmesini çok istiyoruz. Alışveriş çok iyi oluyordu. 2020’de faaliyete geçecek liman. Kruvaziyer turistleri, çarşı dışında da harcama yapıyorlardı. Turist gelmezse satacak bir şeyimiz yok” dedi.

Otopark kurulunca yürümeye yer kalmaz

Arapların çok fazla lokum aldığını söyleyen lokumcu esnafı yerli turistin lokumu pek tercih etmediğini dile getirdi. Batılı turistin gelmesi gerektiğini söyleyen Gülipek’in sahibi Hamit Fırat, “Tanıtım gerekiyor. Esnaf da kendini düzeltmeli, gelen misafirlere hoşgörülü davranmalı” dedi. Şengör Halı’nın 4. kuşak temsilcisi Ahmet Şengör ise, en kötü zamanlarda bile Kapalıçarşı’nın Kapalıçarşı olduğunu ifade ederek, “50 yıldır burada çalışıyorum. Çok parlak devirler yaşadık. Tur otobüsleri için rahat bir otopark olsa, burada yürüyecek yer bulamayız” diye konuştu.

Çanta satışı yapan La Moda Sahibi Suat Metin, “30 yıldır buradayız. İşler durgun. Turist var ama kalitesi düşük. Avrupalı, ABD’li turist bekliyoruz” dedi.

Fotoğraf çekip gidiyorlar

Son dönemde Uzakdoğulu turist sayısında bir artış olduğunu da belirten Fırat, “Ama alışverişte bir şey değişmedi. Buraya gruplar halinde 100’er kişi getiriyorlar. Beyazıt kapısından girip Nuruosmaniye’den çıkıyorlar. Sadece fotoğraf çekiyorlar. Onun dışında Paskalya’da Avrupalı turist geldi, bir hafta ciddi iş yaptık” dedi.

Kuyumcu sayısında düşüş olduğunu dile getiren Fırat, çarşı açısından ümitli olduklarını ve ekonomiyi ayakta tutacak şeyin ise yabancının buraya daha çok gelip para bırakması olduğunu belirtti. Tur otobüslerinin de çarşıya tekrar geleceğini söyleyen Fırat şöyle devam etti:

“Günde 100 bin kişi zor giriyor çarşıya. Bunun nedeni yabancının gelmemesi değil. Son 2 yıldır buraya ciddi bir ulaşım sıkıntısı var. Turisti tramvaya bindiremiyorlar. Nuruosmaniye otobüsleri geliyordu, orayı da kaldırdılar.”

Bileziğin ayarı 24’ten 8’e indi

Kapalıçarşı esnafından Galeri Şirvan’ın sahibi Erol Kazancı, “Türkiye’ye Batılı yani ABD’li, Avrupalı, Kanadalı turist gelmedikçe olmuyor. Kaliteli turist bekliyoruz. Halılarımız Anadolu’dan geliyor. İş olmadığı için kiralar düştü. Kruvaziyer limanı açılsa dahi o turistler çarşıya bırakılır mı? Daha çok Nuruosmaniye civarında büyük dükkânlarda geziyorlar. Başlarındaki rehberler esnaf rahatsız eder diye çarşıya getirmek istemiyor” endişesini paylaştı.

Dükkânlar dönüştü

Esnaf Gürer Bukağılı da 65 yıldır çarşıda çalışıyor. Hediyelik eşya, takı ve minyatür resim satışı yapan Bukağılı, “Yılın başından beri işler iyiydi. Ramazan’ın girmesiyle işlerde durgunluk başladı” diye konuştu.

Sanlı Kuyumculuk & Pırlanta Yetkilisi Mustafa Sanlı, çarşıda kuyumcuların kapanarak lokumcu ya da kuruyemiş dükkânlarına dönüştüğünü belirtti. Sanlı, “Satış yapabilmek için altın fiyatları yükselince bileziklerin ayarlarını 24’ten 8’e 16’ya düşürdük” dedi.